محیط مصنوع به طور خاص مسکن زمانی به درستی شناخته می‌شود که زندگی و معانی جاری در آن را بشناسیم. از این روی برای شناخت بناها لازم است از مقوله‌هایی پرسش کنیم که از جنبه‌های صوری و ظاهری بنا فراتر می‌رود. پرسش از جنبه‌های غیرمادی و معنایی در تاریخ معماری اهمیتی دو چندان دارد؛ زیرا جنبه‌هایی از آداب و سنت‌های گذشته را آشکار می‌کند که با زمان حال متفاوت است. مستندنگاری یکی از راه‌های ثبت و ضبط محیط مصنوع و زندگی جاری در آن است.
در این تحقیق، حمید روحی، در پی شناخت کالبد و فهم زندگی جاری در خانه‌های شهر ابرقو است. بدین منظور می‌کوشد، خانه‌های خاندان روحی را، که ساکنان این شهرند، انتخاب کند و با تکیه بر مصاحبه با ساکنان آن خانه‌ها و مشاهده‌های میدانی به شناخت کالبد و فهم زندگی جاری آن دست یابد. این تحقیق چهار فصل دارد. در فصل اول، «ابرقو و ابرقوییان»، ابرقو را در محدودۀ زمانی تحقیق معرفی می‌کند و احوال اجتماعی مردمان آن را شرح می‌دهد تا بتواند جایگاه خاندان روحی در آن جامعه را روشن کند. در فصل دوم، «خانه‌های خاندان روحی در ابرقو»، خانه‌های این خاندان را در ابرقو توصیف و تغییرات آن در طول زمان را بررسی می‌کند. در فصل سوم، «ادوار سکونت در خانه‌ها»، نحوۀ سکونت در هریک از فضاهای خانه را بیان می‌کند و بر اساس گفته‌های ساکنان وضع گذشتۀ آن فضاها را با تصویر ارايه می‌کند. در فصل چهارم، «روایت زندگی در خانه‌ها»، داستان زندگی در خانه‌ها را با یک یا دو روایت از هر خانه بیان می‌کند تا مخاطب بتواند یافته‌ها و روایت‌های فصل سوم را به طور یکپارچه درک کند.
حمید روحی. «معماری و زندگی در خانه‌های ابرقو: مستندنگاری خانه‌های خاندان روحی در محلۀ بازار و زندگی جاری در آنها». پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد مطالعات معماری ایران. استاد راهنما: دکتر عاطفه کرباسی. استاد مشاور: دکتر محمد مهدی عبداله‌زاده. تهران: دانشگاه شهید بهشتی، آبان ۱۳۹۷.
وبگاه تاریخ‌پژوهی و نظریه‌پژوهی معماری و هنر
