شب طبیعت، تاریخ و فرهنگ ایران | هفتصد و پنجاه و پنجمین شب از شب‌های بخارا
کتاب «ایرانشناسی: طبیعت، تاریخ و فرهنگ ایران»، همچنان که از نام آن پیداست، بر سه مقوله تأکید دارد. نویسنده‌ی کتاب، منصور قربانی، بر این باور است که تاریخ یک کشور بر طبیعت آن نگاشته می‌شود و فرهنگ حاصل وصلت نانوشته‌ی این دو است. یک فصل از کتاب به طبیعت ایران اختصاص یافته است. در مقوله‌ی تاریخ، نگارنده مانند یک دوربین، از سرگذشت ۷۰۰۰ ساله‌ی فلات ایران و چگونگی زندگی مردمان آن فیلم‌برداری کرده است. آنگاه با بازبینی فیلم سعی کرده که فیلم‌نامه‌ای بر اساس واقعیت بنگارد.
«مسجد سنجیده‌ی قزوین: کارکرد و زمان ساخت» | لیلا قاسمی، زهره تفضلی
در محله‌ی کهن راه‌ری در شهر قزوین، بنایی تاریخی با نام «مسجد سنجیده» وجود دارد. تاریخِ ساختِ این بنا و بانی آن نامشخص است. با در نظر گرفتن برخی شواهد کالبدی در بنا و برخی شواهد در گزارش‌های مرمتیِ بنا و نظر به اینکه برخی محققان پیشین با توجه به شباهت فرم بنا به مقابر، احتمال تغییر کارکرد این بنا را مطرح کرده‌اند، به نظر می‌رسد کارکرد اصیل بنا چیزی غیر از مسجد بوده و در دوره‌ای کارکرد آن تغییر یافته است. درباره‌ی کارکرد اصیل آن نظراتِ مختلفی وجود دارد.
اسطوره و اسطوره‌شناسی نزد ژرژ فردریش کروزر | نخستین نشست از سلسله نشست‌های سهراب
برگزارکننده: گروه پژوهشی میت‌اوخته، موسسه‌ی فرهنگی هنری کتاب‌آرایی ایرانی میزبان: نگارخانه‌ی لاجورد
ایرانشناسی در قلمرو زبان آلمانی (دو گزارش تاریخی) | رودیگر اشمیت، مانفرد لورنتس
ایرانشناسی در آلمان سنّتی غنی است و سابقه‌ای چندصدساله دارد. به‌واقع هیچ‌یک از حوزه‌های گوناگون پژوهش در تاریخ و فرهنگ ایران کهن، اعمّ از باستان‌شناسی، زبان‌شناسی، دین‌پژوهی، فقه‌اللغه و جز آنها را نمی‌توان نام برد که آلمانی‌ها در آن نقش عمده ایفا نکرده و دستاوردهای نظرگیر نداشته باشند.
تاریخ هنر و نهادهایش: بنیادهای یک رشته (۱) | پاره‌ای دیگر از کتاب‌نگاشت توضیحی نظریه‌های تاریخ معماری و هنر
مهرداد قیومی بیدهندی
الیزابت منسفیلد، استاد تاریخ هنر در دانشگاه ساوت در سوانی امریکا، در این کتاب، مقالاتی را بر محور موضوع بررسی رشته‌ی تاریخ هنر را از طریق نهادهایش گرد آورده است. او معتقد است نهادها و مؤسسات مربوط به تاریخ هنرند که معیارهای متداول در تاریخ هنر را به‌وجود می‌آورند. پرسش اصلی این کتاب نیز پرسش از چیستی تاریخ هنر است؛ اما به طرزی متفاوت با دیگر کتاب‌ها. این پرسش صرفاً پرسشی فلسفی یا روشی نیست؛ بلکه پرسشی معطوف به متن عالم حرفه‌ی تاریخ هنر است.
مقبرهٔ سامانیان، بخارا
مقبرهٔ سامانیان بنایی نسبتاً کوچک به شکل مکعب با چهارطاقی گنبدین است که آن را یکسره از آجر مرغوب ساخته‌اند و سراسر وجوه بنا را، به جز سطح گنبد، با نقوش آجری ظریف و متنوعی آراسته‌اند که با مهارتی کم‌نظیر ساخته شده است. بنا دارای چهار وجه کاملاً یکسان و هم‌شکل، با چهار سردر در میانهٔ اضلاع و چهارستون سه‌ربعی ــ پیلَک ــ در چهار گوشهٔ بنا است. بر فراز بنا، گنبدِ نیم‌کروی با چهار قبهٔ کوچک در پیرامون آن، در چهار گوشهٔ بام قرار دارد.
تاریخ علت‌شناسی انحطاط و عقب‌ماندگی ایرانیان و مسلمانان از آغاز دورۀ قاجاریه تا پایان دورۀ پهلوی | جلسه بررسی و گفتگو درباره‌ی کتاب
متفکرانی که در این کتاب مورد بررسی قرار گرفته‌اند بیشتر در مورد جریان تجددگرایی و نوخواهی و نواندیشی در ایران است و به طور کلی می‌توان در چهار گروه دسته‌بندی کرد: الف) گروه متجددان مسلمان یا نمایندگان جریان تجددگرایی اسلامی یا نوگرایی دینی؛ ب) گروه نواندیشان و روشنفکران تجددگرای غیردینی و غرب‌گرا؛ ج) گروه اندیشه‌گران ناسیونالیست و باستان‌گرا؛ د) گروه اندیشه‌گران مارکسیست یا متأثر از مارکسیسم.
نشست تخصصی پژوهش در هنر و چالش‌های پیش‌رو (با یادمانی از دکتر فرهاد نظری) | موزه‌ی هنرهای زیبای سعدآباد به مناسبت روز اهل قلم برگزار می‌کند
زمان: چهارشنبه سیزدهم تیرماه ۱۴۰۳، ساعت ۱۵ الی ۱۷ مکان: خیابان ولیعصر، خیابان شهید فلاحی (زعفرانیه)، انتهای خیابان شهید کمال طاهری، مجموعه‌ی فرهنگی تاریخی سعدآباد، طبقه‌ی دوم، موزه‌ی هنرهای زیبا
نگاهى گذرا بر فاجعۀ دردناک پلاسكو
پرویز پیران*
به مناسبت سالگرد آتش‌سوزی ساختمان پلاسکو
فرزین فردانش*
نگاهی به پدیدۀ کنشگرنمایی در بستر فاجعۀ پلاسکو
علی طیّبی*
مدیریت شهری و فعالیت‌پذیری شهر
فردین یزدانی*
گنبد عالی ابرقو
فرزاد زره‌داران
این بنا قدیم‌ترین بنای تاریخ‌دار ابرقوست. استقرار بنا بر بلندی، عظمت آن را تشدید کرده است. بنا مقبره‌ای هشت‌پهلو با گنبدی نیم‌کروی است؛ تماماً از سنگ ساخته شده، مگر رویهٔ گنبد که در اصل پوشیده از آجری نازک بوده که امروز فروریخته است. در داخل بنا، جز یک محراب گچی دیده نمی‌شود و آثار قبر‌ها از میان رفته است. در بخش بالاییِ بنا، در زیر گنبد، در هر ضلع دو طاق‌نما تعبیه شده است. دو کتیبه در بنا وجود دارد: یکی بر سردر و دیگری در بخش بالاییِ گریو گنبد، که در آنها از سازنده و مدفونان و تاریخ احداث...
جستار روایی: تمام شهرهایی که نساخته‌ایم
محمدجواد زرین
ارجنامۀ هادی ندیمی؛ پیشگفتار
ارجنامۀ زهرا اهری؛ به جای مقدمه
ارجنامۀ فرهاد نظری؛ پیشگفتار
وبگاه تاریخ‌پژوهی و نظریه‌پژوهی معماری و هنر
