با شروع مدرنیته و گسست فرهنگی حاصل از آن فهم ما در دو حوزۀ قرائت و انشای معماری گذشته دچار نقص شده است. از طرفی منابع مکتوبی که مستقیم به معماری پرداخته باشد و بتواند ما را در فهم و درک معماری گذشته یاری دهد، محدود است. از این رو برای شناخت معماری گذشته می‌توان به منابعی پرداخت که ریشه در فرهنگ گذشته دارد و در باب صناعت نگاشته شده‌اند اما لزوماً معماریانه نیستند. این منابع از آن روی که به صناعتی پرداخته‌اند، بر بینش ما در فهم صنایع از جمله معماری می‌افزاید. از میان آثاری که به صناعت پرداخته‌اند، بیشترین رساله‌ها در باب موسیقی است. عموماً نویسندگان این رساله‌ها فیلسوفانی هستند که آثارشان از چنان جامعیتی برخوردار است که می‌تواند شروعی مناسب برای حل مسائل معماری باشد.
در این تحقیق، فرناز خندان، به بررسی رسالۀ موسیقی کبیر، نوشتۀ ابونصر فارابی، معلم ثانی، می‌پردازد. این کتاب مرجع تمام رسالات موسیقی فرهنگ ایرانی است و نگاه فیلسوفانۀ فارابی در فهم صناعت را می‌توان از آن دریافت و از این فهم در درک صناعت معماری نيز بهره برد. این تحقیق چهار فصل دارد. در فصل اول، «فارابی و کتاب موسیقی کبیر»، به بررسی مفاهیم اصلی در فهم صناعت از دریچۀ جهان‌بینی وحدانی فارابی و در فصل دوم، «صناعت و طبع سلیم»، به نسبت آن با انسان و فطرت سلیم می‌پردازد. در فصل سوم، «تحقیق در باب صناعت»، راه و روش تحقیق در باب صناعت و چگونگی فهم مبادی صناعت از نگاه فارابی را شرح داده است. در فصل چهارم، «عمل و نظر در صناعت»، به بحث پیرامون معنای عمل و نظر در صناعت و نسبت میان آنها می‌پردازد.
فرناز خندان. «درس‌هایی معمارانه از موسیقی کبیر فارابی». پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد مطالعات معماری ایران. استاد راهنمای اول: دکتر هادی ندیمی، استاد راهنمای دوم: دکتر مهدی حجت. استاد مشاور: دکتر محمدرضا رحیم‌زاده. اردیبهشت۱۳۹۱.
وبگاه تاریخ‌پژوهی و نظریه‌پژوهی معماری و هنر
