×

جستجو

فنّ جمیل: زندگی و آثار علی محمد اصفهانی، کاشی‌ساز و نقاشی دورۀ قاجار| مهدی مکّی‌نژاد

«فن جمیل...» تک نگاشتی است در شرح حال و تحلیل ومعرفی آثار علی محمد اصفهانی، مشهورترین هنرمند کاشی‌پز اواخر دورهٔ قاجار. فن جمیل به گفتهٔ نویسندهٔ آن  «نخستین کتابی است که دربارهٔ یک هنرمند کاشی‌ساز نوشته شده است. هرچند استاد علی محمد، هنرمند شناخته شده‌ای است و آثارش مورد تحقیق و تحلیل قرار گرفته‌اند ... مثل صدها هنرمند توانمند دیگرِ این دوره [دورهٔ قاجار] ، سرنوشت نامعلومی دارد و از خانواده و زندگی ایشان چیزی نمی‌دانیم.» در مقدمهٔ کتاب، شرحی خواندنی از اهمیت هنر کاشی‌کاری در دورهٔ قاجار و نقش آن در معماری ابنیهٔ آن عصر و رونق بخشیدن به جذابیت‌ها، و در تجارت و اقتصاد و تصویر‌گری و ... به قلم آمده و اسباب توجه نویسنده به موضوع کتاب به روشنی تشریح شده است. بعد از  مقدمه، فهرست مطالب فنّ جمیل به این شرح است:

- بخش اول، احوال و زندگی علمی محمد: زندگی در اصفهان، آشنایی با اسمیت، شاگردی پدر یا تلمذ در محضر استادان دیگر، آثار و میراث ناشناخته در اصفهان، مهاجرت به تهران، کارخانه یا کارگاه، سازمان و تشکیلات کارخانه، کارخانه های کاشی پزی تهران، شرکا  و همکاران، ویژگی‌های شخصیتی علی محمد و ...

- بخش دوم، شناسایی آثار: چگونه می‌توانیم آثار علی‌محمد را بشناسیم، آثار امضادار، فهرست آثار امضادار، تحلیل امضاها، حاشیه‌نویسی‌ها، ...

- بخش سوم: سبک‌شناسی و تحلیل آثار، سبک‌شناسی، سبک صفوی، سبک قاجاری، سبک واقع گرایی، سبک خیالی، گل‌ومرغ سازی، باستان گرایی، انواع خشت های کاشی و تزیینات حاشیه و ...

بخش چهارم، معرفی آثار: صورت‌نگاری، چهره‌نگاری، صورت و تمثال ناصرالدین شاه، خودنگاره، صورت‌نگاری از ارامنه و اروپاییان، جنگ رستم با اسفندیار، مرگ رستم، خسرو شیرین، ... کاخ گلستان، کاخ سلطنت آباد، حرم عبدالعظیم، سقاخانه‌ها، ... عمارت فرمانیه، موزهٔ مقدم، و ...

مکی‌نژاد، مهدی. فن جمیل: زندگی و آثار علی محمد اصفهانی، کاشی‌ساز و نقاشی دورۀ قاجار. فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران؛ مؤسسهٔ تألیف، ترجمه ونشر آثار هنری  «متن»، ١۴٠٠.

اطلاعات بیشتر: وبسایت انتشارات متن

اشتراک مطلب
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
«یان لوکاس فن هاسلت: نقاش هلندی در اصفهان صفوی| ویلم فلور و فروغ سجادی
یان لوکاس فن هاسلت در فوریه ۱۶۱۷، ‌همراه پیترو دلا واله (۱۵۸۶-۱۶۵۲) اشراف‌زادۀ رومی، به ایران آمد. فن هاسلت در بازۀ ۱۶۱۸ تا ۱۶۲۱ به ‌خدمت شاه عباس اول (حکومت ۱۵۸۸-۱۶۲۹) درآمد و تا زمان مرگ شاه به فعالیت خود به‌عنوان نقاش ادامه داد. سپس در روزگار حکمرانی شاه صفی اول (حکومت ۱۶۲۹-۱۶۴۲) و تا سال ۱۶۵۴، تلاش کرد تا به‌عنوان یک کارگزار تجاری برای ایران فعالیت کند. در این مقاله، حرفۀ این نقاش هلندی در ایران و هلند بررسی و دربارۀ آثار هنری منسوب به او بحث می‌شود.   Willem Floor & Forough Sajadi. "Jan Lucasz. van Hasselt: A Dutch Painter in Safavid Isfahan", in Iranian Studies, 54:3-4, pp 399-426 (2021). اطلاعات بیشتر: https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/00210862.2020.1787127?journalCode=cist20  
بازاندیشی در معماری شوشتر نو: فقره‌ای فراموش‌شده در منطقه‌گرایی معماریانه در دهه ۱۹۷۰ ایران| محمد صدیقی
در اواخر دهه ۱۹۶۰، درآمدهای نفتی دولت ایران را قادر ساخت تا بودجه چندین کنگره بین‌المللی معماری را تامین کند. در طی دهه ۱۹۷۰، گروهی از معماران جوان ایرانی مجموعی از رویدادهای معماری ترتیب دادند، از جمله دومین کنگره بین‌المللی معماران، IICA، که در پرسپولیس-شیراز در ۱۹۷۴ برگزار شد. این کنگره منجر به شکل‌گیری منشور حقوق اسکان (Habitat Bill of Rights) شد، منشوری نظیر CIAM که دولت ایران به نخستین کنفرانس سازمان ملل در باب سکونت‌گاه‌های انسانی در ۱۹۷۶ عرضه کرد. این مقاله نقش کلیدی IICA ۱۹۷۴ در شکل‌گیری گفتمان منطقه‌گرایی معماریانه در طراحی برای سکونت و زیستگا‌ه‌های انسانی را آشکار و انواع رویکردهای به رابطه میان سنت و مدرنیته را معلوم می کند، و مهم‌تر از آنها اینکه چگونه کامران دیبا با برهم‌نشتی نوین از این دو رویکرد در پی پیوند بین فرهنگ محلی با جهان‌گرایی بود. برای روشن کردن مورد اخیر، این مقاله طراحی و توسعه شوشتر نو...
کوی نارمک (۱۹۵۲- ۱۹۵۸): رشد و تغییر اجتماعی شهری در تهران| محمد صدیقی و نلسون موتا
این مقاله رشد و تغییر کوی نارمک را طی زمان وامی‌رسد، محله‌ای که در دهۀ ۱۹۵۰ در سایۀ حمایت برنامۀ مدرنیزاسیون مصدق ساخته شده بود. طرح آن را گروهی از معماران ایرانی جوان تحصیل‌کردۀ اروپا ریختند که با دولت برای توسعۀ راه‌حل‌های خانه‌سازی مقرون‌به‌صرفه همکاری می‌کردند. برای طراحی آن، این معماران راه‌حل‌هایی را پیش بردند که در پی تبادل ایده‌ها میان اصول شهر فانکشنال و سرچشمه‌‌های معماری بومی بود. در شش دهۀ اخیر، شمار خانوارهایی که در نارمک زندگی می‌کنند به طرز شگرفی افزایش پیدا کرده است، از هدف نخست برای منزل دادن ۷۵۰۰ خانواده به ۹۰۰۰۰ خانواده‌ای که اکنون در آن زندگی می‌کنند.   در این مقاله از این بحث می‌شود که تا چه میزان تصمیم‌های طراحیِ نخستین برای مواجهه با این افزایش چشمگیر تراکم سودمند بوده‌ است. از وارسی‌های گونه‌شناختی و ریخت‌شناختی به همراه نقشه‌برداری از سایت و مصاحبه استفاده شد تا رشد و تغییر منطقه را طی...
روزبهان محمد شیرازی، قرآن‌نویسی برخاسته از کارگاه‌های خانگی شیراز
ولی‌الله کاووسی
روزبهان شیرازی مشهورترین خوشنویس و مذهّب فعال در شیراز در نیمۀ نخست سدۀ دهم هجری بود. نام کاملش روزبهان محمد طبعی شیرازی است. تایخ تولد و مرگش مشخص نیست، اما از روی آثار رقم‌دار او می‌توان دورۀ فعالیتش را بین سال‌های ۹۲۰ تا ۹۵۴ق تخمین زد. او برخاسته از خاندانی هنرمند بود. بر طبق رقم او در مصحفی محفوظ در موزۀ ایران باستان، پدرش حاجی نعیم‌الدینِ کاتبِ مذهّب بوده که در نیمۀ دوم سدۀ نهم نسخه‌های متعددی کتابت کرده است.

وبگاه تاریخ‌پژوهی و نظریه‌پژوهی معماری و هنر