حمیدرضا جیحانی
بازتاب طرح «چهارباغِ» ابونصر هروی بر نگاره‌های نسخه‌های مصورشده در هرات
حمیدرضا جیحانی
روضۀ هشتم رسالۀ ارشادالزراعه نوشتۀ قاسم‌بن یوسف ابونصر هروی منبعی مهم برای مطالعات باغ است و طرح چهارباغ توصیف‌شده در آن نیز موضوع مطالعات فراوانی بوده است. مقصودم همان طرح محوری و خطیِ مبتنی بر یک خیابان اصلی و جوی درون آن است که به محوطه‌ای در انتهای باغ اتصال می‌یابد که عمارت در آن قرار گرفته است. در ارتباط با این طرح باید به این پرسش مهم توجه شود: آیا طرحی که در متن هروی توصیف شده، منحصر به‌فرد بوده و ابداع او است و یا اینکه طرح یادشده از خلال برخی مدارک دیگر هم قابل شناسایی است و...
نگاهی به نقشۀ پاسکال کُست از تیمچۀ حاج سیدحسین صباغ در بالابازار کاشان
حمیدرضا جیحانی
در میان ترسیم‌های پاسکال کُست نقشۀ بخشی از بازار کاشان تحت عنوان «بازار حاج سید حسین و حمام عمومی» (Bazar Adji-Seid Hussen et bain public) نیازمند توجه و بررسی است (تصویر ۱). تصویر این نقشه در کتاب «Monuments modernes de la Perse» در سال ۱۸۶۷ به چاپ رسیده است. [۱] این نقشه باید حاصل سفری باشد که در دهۀ ۱۸۴۰ و در زمان محمدشاه قاجار انجام شده بود. نقشه که خوب ترسیم شده دو بنای وسیع را در دو جانب یک راستۀ بازار نشان می‌دهد. بنای سمت چپ حمامی است که در نقشه به نام دقیق آن اشاره نشده است....
چهارباغ و راه پاسپرده و مسلوک: به بهانۀ چاپ سوم رسالۀ ارشادالزراعۀ ابونصر هروی
حمیدرضا جیحانی
اخیراً چاپ سوم رسالۀ ارشادالزراعۀ ابونصر هروی توسط دانشگاه تهران منتشر شده است. جز طبع مخلوط سربی و سنگی توسط عبدالغفار نجم‌الدوله، نخستین چاپ کتاب به تصحیح و اهتمام محمد مشیری در سال ۱۳۴۶ انجام گرفته است. [۱] روضۀ هشتم این رساله که در ۹۲۱ق نوشته شده است، جایگاه مهمی در مطالعات باغ‌های تاریخی دارد. باوجوداین به‌طرزی عجیب، بی‌توجهی به متن هروی و مقصود او از طرح چهارباغی که شرحش می‌دهد تاکنون ادامه یافته است. صحبت در مورد متن یادشده نیازمند زمان دیگری است. آن‌چه مقصود من از این نوشتۀ کوتاه است توجه دادن به پاره‌ای نارسایی‌ها در تصحیح متن یادشده و...
معماری میدان
حمیدرضا جیحانی
این که ما امروز میدان شهری نداریم و با آداب زندگی در آن نیز بیگانه‌ایم، فهم ما را از شهر و حیات شهری با نقصان مواجه می‌کند و مهم‌تر اینکه از کیفیت فعالیت‌های اجتماعی ما نیز می‌کاهد. جدای از میدان‌های مهم که بیشترشان را خراب کرده‌ایم و همچنین میدان‌ها و میدانچه‌های درون محلات، آخرین میدان‌های واقعیِ ساخته‌شده در ابتدای سدۀ حاضر نیز فاقد کارکرد اصلی خود هستند. نمونه‌اش میدان مقابل مسجد میرعماد کاشان است که توقفگاه خودروها است و همچنین میدان مجاهدین یزد که لابد گردشگاه خودروها است. نمونه‌های قدیمی‌تر هم وضع بهتری ندارند؛ میدان گنجعلیخان کرمان که تا ۲۰-۳۰...
وبگاه تاریخ‌پژوهی و نظریه‌پژوهی معماری و هنر
