ایران‌شناسی در قلمرو زبان آلمانی (دو گزارش تاریخی) | رودیگر اشمیت، مانفرد لورنتس
ایران‌شناسی در آلمان سنّتی غنی است و سابقه‌ای چندصدساله دارد. به‌واقع هیچ‌یک از حوزههای گوناگون پژوهش در تاریخ و فرهنگ ایران کهن، اعمّ از باستان‌شناسی، زبان‌شناسی، دین‌پژوهی، فقه‌اللغه و جز آنها را نمی‌توان نام برد که آلمانی‌ها در آن نقش عمده ایفا نکرده و دستاوردهای نظرگیر نداشته باشند.
از آتروپاتن باستان تا آذربایجان و کردستان؛ بخش‌هایی از تاریخ کهن ایران | عباس جوادی
«آتروپاتن»، که ریشه‌ی نام آذربایجان است، ۲۲۰۰ سال پیش در سلسله‌ی ماد به نام منطقه‌ای شامل ناحیه‌های آذربایجان و کردستان اطلاق می‌شد که پس از استقرار سلسله‌ی هخامنشی همچنان ساتراپی مهمی به همین نام باقی ماند. این منطقه، در استمرار خود تا زمان ساسانیان، مانند دیگ درهمجوشی از طایفه‌ها، زبان‌ها، و آیین‌های پیشاایرانی و سپس ایرانی، و نیز برخی اقوام همسایه به‌نظر می‌رسید و ایرانیان آذری و ایرانیان کرد، از مهم‌ترین ساکنان آن محسوب می‌شدند.
ساخت موسیقی در ایران؛ از سده‌ی ۱۵ تا اوایل سده‌ی ۲۰م (از مجموعه‌ی موسیقی و اجرا در میان مسلمانان) | امیرحسین پورجوادی
ایران، در طول تاریخ پرفراز و نشیبش، هجوم بیگانگان، بیدادها، آشفتگی‌ها، و گسست‌های تاریخی-اجتماعی بسیاری را از سر گذرانده است. گرچه، نابسامانی‌های مداوم سنت موسیقیایی درباری را از قوام یافتن باز داشت، آمیختگی آن با فرهنگ عربی، مغولی، ترکی، هندی، و قفقازی به التقاط موسیقیایی انجامید. تداوم سنت شعر درباری ایرانی، تا پیش از سده‌ی دهم میلادی، قابل پیگیری است؛ اما این موضوع درباره‌ی سنت موسیقیایی درباری و خَلق و تداوم آن، توسط موسیقی‌دانان ایرانی، صادق نیست.
صنف بنایان و معماران دوران اسلامی؛ آداب، اندیشه‌ها و حیات حرفهای
جعفر طاهری
بیش از دو قرن از مطالعه‌ی علمی تاریخ معماری دوران اسلامی و بررسی زمینه‌های مختلف شکل‌گیری این میراث کهن می‌گذرد؛ اما اصحاب معماری و تشکیلات صنفی آنها کمتر در کانون توجه پژوهشگران بوده‌اند. اصحاب معماری غالباً از دریچه‌ی میراث گسترده‌ی آثار معماری در سراسر جهان اسلام برای ما شناخته شده و در پشت همین میراث هم پنهان مانده‌اند. شواهدِ اندکِ تاریخی، فقدان نوشته‌ای درباره‌ی معماری، و کتمان و حفظ اسرار حرفهای از جمله‌ی دلایلی است که بر این گمنامی افزوده است.
«مطالعات اسلامی چیست؟ رویکردهای اروپایی و آمریکای شمالی در حوزه‌ای پرچالش» | ویراست لیف استنبرگ و فیلیپ وود
مطالعه‌ی اسلام و مسلمین در اروپا و آمریکای شمالی در دهه‌های اخیر بسیار وسعت یافته و در حوزه‌هایی متمایز به بحث گذاشته شده است. در این مجموعه مقالات، گسترش حوزه‌ی مطالعات اسلامی و جایگاه آن در جامعه به‌دقت ارزیابی می‌شود. هر فصل، با مقاله‌هایی از انسان‌شناسان، مورخان، و دانشوران دین، شامل مطالب تازه‌ای است که مبتنی بر تجارب اخیر دانشوران به دست آمده و رویکردهای مطالعات اسلام را در گذشته و حال به بحث می‌گذارد.
یخچال‌های ایران | همینگ یورگنسن، ترجمه‌ی گلاره مرادی
یخچال‌ها در گذشته‌ای نه‌چندان‌دور در بسیاری از شهرها و روستاهای ایران بناهای شناخته‌شده‌ای بودند که یخ را در زمستان در آنها ذخیره می‌کردند تا از خنکای آن در تابستان بهرهمند شوند. شاید حفظ آخرین نشانه‌ها از این عنصر معماری بومی دشوار باشد، اما همینگ یورگنسن نویسنده کتاب «یخچال‌های ایران»، با پیمودن بیش از بیست‌هزار کیلومتر در حاشیه‌ی بیابان‌های مرکزی ایران، کوشیده است به صورت مستند به ثبت آثار باقی‌مانده‌ی یخچال‌ها بپردازد.
«اصفهان؛ تجربه‌ی معماری و شهر در آغاز عصر مدرن ایران» | فرشید امامی
شهر اصفهان، زیستگاهِ شهریِ سرزنده‌ای از دوران قرون وسطا و مقر سلطنتی سلسله‌ی صفویان، در قرن هفدهم میلادی در جایگاه کلان‌شهری عظیم ظاهر شد. در این کتاب، با بهره از منابع اصلی، فضاها و حس‌های این شهر پویا بازسازی می‌شود.
«مصدق ۱۲۹۹؛ روایتی تاریخی از والی‌گری محمد مصدق در ایالت فارس» | شیرین کریمی
مصدق ۱۲۹۹ روایتی تاریخی از دوران والی‌گری محمد مصدق در ایالت فارس است؛ از مهر ۱۲۹۹ تا اوایل فروردین ۱۳۰۰ خورشیدی. این روایتْ نوعی تاریخ‌نگاری است نه به شیوه‌ی متعارف، و نه به روش مرسوم و دانشگاهی. داده‌ها برگرفته از سندها، کتاب‌ها، مقاله‌ها، روزنامه‌ها، فیلم‌ها، عکس‌ها و صداهایی است که از تاریخ معاصر ایران بر جای مانده است، بدین‌معنی که در این متن هیچ کلمه‌ای برآمده از حدس و خیال نیست.
مشهد در آینه‌ی سیاحان اروپایی | پاتریک رینگنبرگ
پاتریک رینگنبرگ، در کتاب مشهد در آینه‌ی سیاحان اروپایی، بن‌مایه‌های تاریخ مشهد و روایات مسافرانی را که از آن بازدید کرده‌اند در اختیارتان قرار می‌دهد و به شما یاری می‌رساند تا با سیر تحولات تاریخی این شهر آشنا شوید.
کتاب‌آرایی یهود در میان اسلام و مسیحیت؛ تزیین کتاب‌های مقدس عبری در اسپانیای قرون وسطا | کاترین کگمن اپل
کاترین کگمن اپل استاد دانشگاه مطالعات یهود در دانشگاه مانستر در آلمان است و کتاب‌های متعددی درباره‌ی هنر و فرهنگ یهودیان قرون وسطا، به‌خصوص نسخه‌های خطی مصور، نوشته است. نویسنده در این کتاب سعی دارد تا تداوم نقوش در کتاب‌آرایی یهود و منابع الهام هنرمندان یهودی را، در قرون وسطا، بررسی کند. همچنین، تلاش کرده تا تاریخ کتب مقدس مصور یهودیان اسپانیا را گردآوری کند. از این رو، در این کتاب مشخصات مکاتب مختلف هنری بین قرون ۱۳ تا ۱۵م در شبه جزیره‌ی ایبِریا (واقع در جنوب غربی اروپا) را بیان می‌کند.
معماری بنفش؛ طراحی در عصر پیوستار مجاز-عینیت | جیمز کرستس، ابراهیم پوستینچی و وحید وحدت
کتاب معماری بنفش ویراسته‌ی گزیده‌ای از مجموعه مقالات و پروژه‌هایی است که در آنها کیفیت رنگ بنفش، در جایگاه کیفیتی مستقل از دوگانه‌های مفروض، همچون مجازی/عینی، مادی/غیرمادی، به‌واسطه/بی‌واسطه بررسی شده است. بنفش، به این ترتیب، به مثابه‌ی چهارچوبی مفهومی، برای بررسی تأثیرات میانجی‌های فن‌آورانه در بسط سناریوهای محتمل فضایی، از طریق داستان‌سرایی، به کار رفته است.
سیاست‌های فرهنگی هنر در ایران؛ مدرنیسم، نمایشگاه‌ها، و تولید هنری | کاترین ناهیدی
هنر مدرن ایرانی نمایان‌گر حوزه‌هایی متنوع از تولیدات فرهنگی است که عمیقاً با پرسش‌هایی از مدرنیته و مدرنیزاسیون، به نحوی که در ایران به کار بسته شد، درگیر است. در این کتاب، چگونگی انعکاس گفتمان غرب‌زدگی بر تولید هنری و نقد هنر بررسی می‌شود؛ گفتمانی که بنیادی‌ترین نقد بر نحوه‌ی اقتباس از مدرنیته‌ی غربی در ایران است و سرانجام بستری شد برای پروردن مفهوم ضداستعماری مدرنیته‌ی هنری ایرانی، که هنرمندان و ناقدان آن را به مثابه‌ی دیگری‌ِ شاخصی، در برابر مدرنیته‌ی استعماری غربی، مجسم کرده بودند.
نقاشی عثمانی و تأثیر کتاب‌آرایی ایرانی بر آن | فرزانه فرخ‌فر
کتاب حاضر، برآیندِ پژوهشی است که با کنکاش‌های علمی در فرهنگ و هنر عثمانی شکل گرفته است. هسته‌ٔ آغازین نگارش آن، از طرح یک پرسش و کنجکاوی در خصوص شناسایی میزان تأثیرگذاری فرهنگ و هنر ایران بر آسیای صغیر آغاز و منجر به مطالعه‌ای گسترده در هنر این منطقه شد.
داستان‌های شهری و فضاهای رم: پیر پائولو پازولینی و شهر | گرگوری اسمیت
این کتاب با تمرکز بر آثار پازولینی، حومۀ رم و اهمیت نگرش پازولینی در هویت‌سازی حومه و شناخت آن را بررسی می‌کند و با مطالعۀ جامعۀ معاصر ایتالیا، در پی آشنایی با مسئلۀ محرومیت اجتماعیِ جوامع حومه‌نشین است.
نمایانیِ مدرن‌سازی در معماری: مناقشه | گورک هارتونیان
مجموعه مقالات این کتاب نمایان شدن جریان مدرن‌سازی در معماری را در مناطق مختلفِ تحت سلطۀ نظام سرمایه‌داری می‌کاود و مباحثی تئوری-تاریخی و تاریخی- جغرافیایی را به خوانندگانش عرضه می‌کند. در مقالات مختلف کتاب به وجوه فراوان مفهوم «تعویق» پرداخته می‌شود که مفهومی کلیدی در اشاعۀ فزایندۀ سرمایه‌داری از طریق نظام‌های فناورانه و زیبایی‌شناختی مدرنیسم است. مطالب هر فصل بر گونه‌بنایی مشخص یا یک اثر شاخص معماری تمرکز دارد و به کمک اسناد و مدارک تکمیل شده است.
معماری نئولیبرالیسم: معماری معاصر چطور به ابزار کنترل و متابعت بدل شد | داگلاس اسپنسر
کتاب حاضر به دنبال نقد بی‌چون‌و چرای چرخش نئولیبرال در معماری معاصر است. هدف آن آشکار کردن این حقیقت است که چگونه نوعی معماری پارامتریک خودبنیاد و پساناقدانه که مدعای مترقی و پیشرو بودن داشت، در خدمت مکانیسم‌های کنترل و تبعیت درآمد. تحلیل موشکافانۀ اسپنسر از معماری و نوشته‌های شخصیت‌هایی چون زاها حدید، پاتریک شوماخر، رم کولهاس و گرگ لین نشان می‌دهد که همگی آنها در تسخیر گونۀ مشابهی از زعم اختیار و آزادی هستند که برآمده از اندیشۀ نئولیبرال است.
میان‌رودان، سوریه، و شرق اردن در عکس‌های آرچیبالد کرسول در مجموعۀ کتابخانۀ برنسن | استفانو آناستازیو
کپل آرچیبالد کمرون کرسول (۱۸۷۹- ۱۹۷۴) بسیار زود به معماری اسلامی علاقه‌مند شد و از زمان مأموریت نظامی در مصر در ۱۹۱۶، معماری اسلامی به حوزۀ اصلی پژوهش او بدل شد. تألیفات کرسول همچنان ابزارهای بنیادین پژوهشِ دانشوران در این حوزه است.
محله‌ای که بود: رویکردی تاریخی بر شناخت نظام زندگیِ محله‌ای تهران قدیم | محمدعلی اکبری
تهرانِ پایتخت در روزگاری نه‌چندان دور شهری کوچک بود، در دامن سلسله‌جبال البرز. همزمانی تحولات جهانی با پایتخت‌شدن تهران توسط قاجاران، زندگی این شهر و مردمانش را دستخوش تحولات شگرفی کرد. شیوه‌ی زندگی دیرپای ایرانیان در جوامع شهری از طریق سازه‌ی اجتماعیِ تاریخمندی که ما آن را «نظام زندگی محله‌ای» نامیده‌ایم تعیّن می‌یافت.
خاک کارخانه: پارچه‌های ناتمام چیت‌سازی بهشهر و سرگذشت آخرین کارگران | شیوا خادمی
خاک کارخانه کتابی است از جنس مستندنگاری و تاریخ شفاهی. شیوا خادمی، عکاس و نویسنده‌ی این کتاب، با حال‌و‌هوایی عاطفی و در جست‌وجوی ریشه‌‌هایش، عکاسی و گفت‌وگو با همکاران سالخورده‌ی مادربزرگش ــ عزیزجون که در دهه‌ی ۱۳۲۰ کارگر کارخانه‌ی چیت‌سازی بهشهر بوده ــ را آغاز می کند. اما خیلی زود می‌فهمد این گفت‌و‌گوهای به‌ظاهر ساده چیزی بیشتر از خاطره‌گویی مردمانی است که هنوز سرسختانه به محیط کار قدیمی‌شان عشق می‌ورزند.
توسعۀ ایران: شهرک‌های شرکتی، معماری، و قدرت‌های جهانی |حمیدرضا محبوبی صوفیانی
موضوع کتاب حاضر بررسی برآمدن شهرک‌های شرکتی مدرن در ایران با تکیه بر تاریخ‌های معماری، سیاسی و صنعتی در پروژۀ ساخت سه شهرک شرکتی بخصوص و در تعامل با «سه قدرت بزرگ» جنگ جهانی دوم است. روایت کتاب مبتنی بر نوعی طرح سه‌جانبۀ تحقیقی است که شکل‌گیری و توسعۀ صنایع نفت، فولاد و مس را در این سمت جهان، ایران، به ترتیب زمانی پی می‌گیرد که به ترتیب حوزۀ مورد توجه بریتانیا، شوروی، و ایالات متحده بود.
الگوهای تغییرات سبک‌شناختی در معماری اسلامی: سنت‌های محلی در مواجه با هنرمندان مهاجر | میشائیل ماینکه
نقش هنرمندان در دگرگونی‌های سبک‌شناختیِ معماری، موضوع اصلی این کتاب است؛ چراکه همواره نسل مهاجری از هنرمندان و معماران در جستجوی مأموریتهایی چالش‌برانگیز در تمامی دوره‌ها گرد هم می‌آمدند. از این نظر، معماری اسلامی می‌تواند مبتنی‌بر انتقال تجربه‌ها از نو تفسیر شود. زیرا بیشتر تحلیل‌ها بر شکوفاییِ خطیِ سنت‌های منطقه‌ایِ معماری در جهانِ اسلام تمرکز دارند که نقش معماران و هنرمندان در آن بسیار ناچیز است.
معصومیت اشیاء | اورهان پاموک
«معصومیت اشیاء» کتابی است که از قلم نویسنده معروف ترکیه‌ای، اورهان پاموک، به رشته تحریر درآمده است. اورهان پاموک، برنده جایزه نوبل ادبیات، با این اثر یک بررسی متفاوت و جذاب از دنیای اشیاء و نقش آنها در حیات روزمره و فرهنگ ما می‌دهد. کتاب 'معصومیت اشیاء' به موزه‌ی شهری استانبول اختصاص دارد، که خود پاموک آن را پایه‌ریزی کرده است. در این موزه، اشیاء و وسایل مختلفی از داستان‌های اورهان پاموک، به نمایش گذاشته شده است.
شگردهای تصویر در هنر عصر قاجار | یوید جی. راکسبورو، مری مک ویلیامز
این کتاب مجموعه مقالاتی است که در آن تلاش شده است تا برهم‌کنش میان چند رسانه‌ٔ تصویری فعال در عصر قاجار، یعنی نقاشی لاکی، چاپ سنگی، رنگ روغن و عکاسی مورد بررسی دقیق قرار گرفته و تعاملات میان هنرمندان این عرصه‌ها کاوش شود.
روایت جهان: برآمدن تاریخ‌های جهانی معماری | پترا بروور، مارتین برسانی، درو آرمسترانگ (و.)
سدۀ نوزدهم زمانۀ برآمدن گونۀ جدیدی از معماری‌نویسی بود: تاریخِ جامع معماری جهان. این ژانر غالباً بیانگر نوعی جهان‌بینی عمیقاً اروپامدارانه بود؛ در عین حال دربارۀ هر نوع معماری غیر از آنچه در غرب وجود داشت به شدّت گمراه‌کننده نیز بود؛ زیرا بر روایت‌های [غربی] از پیشرفت تاریخ و زیبایی سبکی استوار بود.
شرکت پل دزفول: تاریخ‌نگاری جدید پل ساسانی | رضا مسعودی‌نژاد
جرقهٔ آغاز این مطالعه، یافتن مجموعه‌ای از اسناد دیده‌نشدهٔ وزارت امور خارجۀ بریتانیا دربارۀ تأسیس و فعالیت «شرکت پل دزفول» بود که در خلال جنگ جهانی اوّل تأسیس و در سال ۱۹۲۳ میلادی به دولت ایران منتقل شد.
گورنگاریهای مهدی تمیزی | مهدی تمیزی
«گورنگاریهای مهدی تمیزی» عنوان دو مجموعه‌عکس است که یکی به «ری و تهران» و دیگری به «تخت فولاد» اختصاص دارد. این دو مجموعه که از سوی نشر اسپانه و با همکاری مؤسسهٔ ایکوموس ایران منتشر شده است، در قالب کارت پستال‌هایی چهارده قطعه‌ای است.
مطالعاتی در تاریخ فرهنگی ایرانی | مجموعه کتاب
مجموعهٔ حاضر مجموعه‌ای از کتاب‌ها و پژوهش‌ها در حوزهٔ مطالعات ایرانی است؛مجموعه‌ای در امتداد محفل «مقالات پمبروک»، که به همت چارلز ملویل در کمبریح تأسیس شده بود.
گونه و ویژگی معماری: راهنمای عملی برای تاریخ معماری| سمیر یونس، کارول ویلیام وستفال
هدف کتاب حاضر ارائۀ منظری جایگزین برای نقش فعلی‌ای است که تاریخ در معماری دارد: یکپارچه سازی مجدد تاریخ معماری و طراحی معماری برای اصلاح گفتمان و حرفۀ معماری. مورخان برای تمجید از بناها و راهنمایی طراحان و سازندگانش مطالب مهمّی تدوین می‌کنند. با این حال، در تاریخ های کنونی، هر ساختمان محصول یک زمان است، فرم آن از عملکردش پیروی می کند، عوامل مقاومت‌ناپذیری آن را ایجاد می‌کند، و سبک، ترجیحاً نو، مهم‌ترین ویژگی آن است. این کتاب به دنبال جایگزین چنین تاریخی است. کتاب ساختاری دوبخشی دارد و در بخش ابتدایی مبانی نظری این تاریخ آلترناتیو معماری را...
در پی نوربرگ شولتز: یک تاریخ معماری در قالب فیلم‌جستار| آنا اولریک اندرسن
کتابِ در پی نوربرگ شولتز «پنجره‌هایی» است به زندگی و کار متفکر معماری برجسته، کریستین نوربرگ-شولتز (۱۹۲۶- ۲۰۰۰). همّ نویسنده جلب توجّه به طرح‌های معماری او و بررسی دوبارۀ اثر نظری تحسین‌شده‌اش در زمینۀ پدیدارشناسی معماری و مکان در چارچوب زندگی‌نامۀ نوربرگ شولتز بوده است. این کتاب با رویکردی بدیع و تجربی، قابلیت‌های «فیلم-جستار» را به منزله‌ی یک رویکرد جدید در تاریخ‌نگاشت معماری بررسی می‌کند. نویسنده مورخ معماری و فیلمساز است و در این کتاب تلاش کرده است میان پژوهش آرشیوی و کاوش هنری پل بزند.
برایم شمعی بیافروز: دو سال تلاش یونسکو برای تعلیم زنان شمال خوزستان در دهۀ چهل شمسی| ریتا ویزینگر، ترجمۀ رضا مسعودی‌نژاد
«برایم شمعی بیافروز» روایت تجربۀ دو سالۀ ریتا ویزینگر است که به عنوان کارشناس یونسکو در آموزش زنان به مدت دو سال در روستاهای شمال خوزستان به فعالیت مشغول بوده است. این مردم‌شناس هندی خانوادۀ خود را در وین تنها می‌گذارد و از پاییز ۱۳۴۶ ساکن دزفول می‌شود. او که به خاطر جنسیتش امکان تجربه و روایت دست‌اول زندگی سنتی زنان شهری و روستایی را داشته، از لباس زنان، فرهنگ غذایی و جزئیات چیدمان خانه‌ها می‌گوید، ما را به مراسم عروسی روستایی دعوت می‌کند و حتی جزئیات صحنۀ زایمان زنی روستایی در یک طویله را برای ما روایت می‌کند. به...
رنگ‌های زائد: معماری روی کاغذ در اروپای دوران مدرن متقدم| باسیل بودز
ترسیم‌های معماری به‌جامانده از عصر رنسانس در ایتالیا عمدتاً فاقد رنگ است؛ اما از سدۀ هفدهم تا نوزدهم، در بازنمایی معماری استفاده از رنگ رشد کرد و شکوفا شد. نویسنده در این کتاب در توضیح این تحوّل استدلال می‌کند که معماران در تلاش برای برقراری ارتباط با عموم مردم ابزارهای تصویرسازی تقلیدی، نشانه‌های نقشه‌نگاران جغرافیایی در بازنمایی طبیعت، قواعد نقشه‌کشی مهندسین نظامی، و در نهایت، اهداف عاطفی نقاشان را به کار گرفتند و به‌تدریج رنگ‌هایی روی کاغذ معماران ظاهر شد.
ساختن معنا: راهنمای آتلیۀ معماری در طراحی، تئوری و تاریخ| تامارا متز
کتاب حاضر مقدمه‌ای به رابطۀ پیچیدۀ میان فرم‌سازی، تحلیل تاریخی و جستجوی مفهومی است. تمرکز مباحث کتاب بر رابطه و اتکای طراحی و تئوری و تاریخ برای نوعی رویکرد خلاقانه و کل‌نگرانی در آتلیه است. نویسنده به جای توصیۀ یک روایت، به طیف گسترده‌ای از متفکران و طراحان تکیه می‌کند تا تفسیرهای متعددی را نشان بدهد که دربارۀ مفاهیم اصلی معماری وجود دارد؛ به این ترتیب خوانندۀ کتاب به سیاق لازم برای بسط رویکرد خودش در هر مسئلۀ طراحی دسترس خواهد داشت. کتاب طوری تنظیم شده است که بازتابی از فرایند معمول در آتلیه باشد. فصل‌ها مستقل از یکدیگرند که موجب می‌شود کتاب برای استفاده در هر مرحلۀ طراحی منعطف باشد. مخاطب اصلی کتاب دانشجویان معماری در سطوح مقدماتی و میانی هستند که بیشترین بهره را از کتاب خواهند برد؛ زیرا کتاب روش‌های مشخصی برای به‌کارگیری در آتلیۀ معماری پیشنهاد می‌دهد که کاربست آنها در فرایند طراحی مؤثر است؛ همچنین تمرین‌هایی دارد که کمک می‌کند هر کانسپتِ معرفی‌شده را به‌صورتی خلاقانه مطالعه کنند. کتاب در نهایت خواننده را در فهم و مؤانست ناقدانه با منشأ اندیشه‌های معماری و نقش آنها در تجارب اجتماعی و فرهنگی توانا می‌کند. - مشخصات کتاب: Tamara Metz. Building Meaning: An Architecture Studio Primer on Design,...
احیای ایران باستان: امپریالیسمِ روگرفت در معماری ایرانی و پارسی| تالین گریگور
یکی از مناقشات پرحرارتِ دانشورانه در ابتدای سدۀ بیستم، مناقشه بر سرِ شرق-یا-روم بود که دو مسیر متفاوت پیش روی مورخان هنر می‌گذاشت: پی‌جویی بنیادهای معماری «غربی» ــ به‌خصوص گوتیک ــ در نبوغ رومی و یا در روحِ هند و ژرمنی آن. با تمرکز بر گفتمانی که حول این مناقشه پدید آمده بود، تالین گریگور در این کتاب جنبش احیای ایرانِ باستان را در پرتو راهبردهای امپریالیستی قدرت و هویت در هندِ تحت استعمار بریتانیا و ایرانِ دوره‌های قاجاریه و پهلوی مطالعه کرده است. کتاب اکتشاف دوبارۀ ایران باستان به دست اروپاییان را ابتدا در ادبیات و سپس در تاریخ...
آن جنبش مدرن دیگر؛ معماری، ۱۹۲۰- ۱۹۷۰| کنت فرامپتون
مورخ مبرز، کنت فرامپتون، در این کتاب با نگاه به این دورۀ حیاتی تاریخ معماری، بر فعالیت معمارانی تمرکز کرده است که کمتر در ارتباط با این جنبش شناخته می‌شوند؛ هدف نشان دادن وسعت و پیچیدگی معماری مدرنیستی بوده است. کتاب متشکل از پروندۀ نوزده معمار است و نویسنده در هر مورد با تکیه بر یک اثر مهمِ شناخته‌شدۀ هر معمار از سالهای ۱۹۲۲ تا ۱۹۶۲، به مشارکت آگاهانۀ او در تکامل گونه‌های تازۀ معماری پرداخته است.
دولت احیاگر: رساله‌ای در باب سیاست شهر| ژاک دونزولو، فیلیپ استب
شورشی که در سال۱۹۸۱ در محله‌ی منکت در حومه‌ی شهر لیون در فرانسه آغاز شد و برای چند روز این شهر را به صحنه‌ی یک جنگ داخلی تمام عیار تبدیل نمود، مضمون توسعه را دچار بحران کرد و کارکرد دولت را در پیشگیری از وقوع تعارض های اجتماعی زیر سوال برد. دولت مدرن با اعتراضات شهری و شهروندی بیگانه نبود. هم تاسیس این دولت پیامد اعتراضات و مطالبات شهرنشینان بود و هم ثباتش در شکل جمهوری، مدیون اعتراضات شهروندان علیه خطرات نهادینه‌ی تولید به شیوه‌ی صنعتی، اما این شورشیان جدید نه مطالبه‌ی مشخصی داشتند، نه سازماندهی و نه سخنگو. نه...
آشکار کردن امر نادیده: چشم‌اندازهای تازه به هنر قاجار؛ مجموعۀ مقالات دربارۀ هنر ایران از دورۀ قاجاریه| ملانی گیبسون، گوینائل فیلینگر (و.)
سیزده مقالۀ این کتاب در واقع سمینارهایی بود که در سمپوزیومی به همین عنوان در ژوئن ۲۰۱۸ در موزۀ لوور و موزۀ لوور‌ـ‌لان، و همراه با نمایشگاه «امپراطوری گل‌های سرخ: شاهکارهای هنر سدۀ نوزدهم ایران» برگزار شد. آن نمایشگاه هنر ایران را در سدۀ نوزدهم برمی‌رسید، یعنی زمانی که این سرزمین تحت سلطنت سلسلۀ قاجار بود. آن سمپوزیوم نیز سرآغاز پژوهش‌هایی بود دربارۀ اشیای ناشناخته‌ای از این دورۀ غنی تاریخ هنر که قبلا درباره‌شان چیزی منتشر نشده بود. این مجلد که با همکاری موزۀ لوور در فرانسه منتشر شده است، چهار بخش دارد. بخش اول، «انتقال و انتشار»، به بررسی...
هنر جهت‌یابی: بررسی مسجد از طریق اشیاء| ایدریس تروتن، مونا الجلهمی، مردو مک‌لئود، مونا منصور (و.)
کتاب حاضر با استفاده از گلچینی از صد و بیست و پنج اثر مصنوع، ریشه‌ها، معنی، و کارکردهای مسجد را در سرتاسر جهان می‌جوید؛ آثاری از جمله منبرهایی با طراحی ظریف، سجاده‌ها، چراغ‌ها و نسخ. با پیگیری تکامل مسجد از سازۀ متواضعانۀ گل و آجری پیامبر در مدینه تا بناهای سنگی مصر و استانبول، در این کتاب گروهی از نویسندگان برجستۀ عرب و بین‌المللی روایتی روشنگر و خوانا از شاهکارهای اسلامی گذشته و حال عرضه می‌کنند. مشخصات کتاب: Idries Trevathan, Mona Aljalhami, Murdo MacLeod, and Mona Mansour (eds.). The Art of Orientation: An Exploration of the Mosque Through Objects. Hirmer...
فنّ جمیل: زندگی و آثار علی محمد اصفهانی، کاشی‌ساز و نقاشی دورۀ قاجار| مهدی مکّی‌نژاد
«فن جمیل...» تک نگاشتی است در شرح حال و تحلیل ومعرفی آثار علی محمد اصفهانی، مشهورترین هنرمند کاشی‌پز اواخر دورهٔ قاجار. فن جمیل به گفتهٔ نویسندهٔ آن «نخستین کتابی است که دربارهٔ یک هنرمند کاشی‌ساز نوشته شده است. هرچند استاد علی محمد، هنرمند شناخته شده‌ای است و آثارش مورد تحقیق و تحلیل قرار گرفته‌اند ... مثل صدها هنرمند توانمند دیگرِ این دوره [دورهٔ قاجار] ، سرنوشت نامعلومی دارد و از خانواده و زندگی ایشان چیزی نمی‌دانیم.» در مقدمهٔ کتاب، شرحی خواندنی از اهمیت هنر کاشی‌کاری در دورهٔ قاجار و نقش آن در معماری ابنیهٔ آن عصر و رونق بخشیدن به...
توسعه، معماری و صورت‌بندی میراث در ایرانِ اواخر سدۀ بیستم: گذشته‌ای سرزنده| علی مظفری و نایجل وستبروک
این کتاب دربارۀ رابطه بین توسعه، معماری و بازتولید گذشته از راه طراحی معماری در ایرانِ اواخر سدۀ بیستم است. مظفری و وستبروک با تکیه بر رویکردی فرارشته‌ای در قبالِ رابطۀ پیچیدۀ میان معماری، توسعه و میراث مدعی‌اند در بحث از دگرگونی‌های جامعه‌ای درحال توسعه چون ایران باید علاوه بر مشخصه‌های محلی به بده‌بستان‌های سیاسی و تاریخی در جهان نیز نظر کرد. از منظر ایشان این رابطه متأثر از فرآیندهایی تاریخی ـ فرهنگی است، که خاستگاه بسیاری از آنها را باید در خارج از ایران و در گفتمان‌های روشنفکری و پساروشنفکریِ اروپایی جست. فرض کتاب این است که توسعه پروژه‌ای...
بازنگری به گذشته در موزه‌ها و محوطه‌های تاریخی| انکا آی. لسک، اندرو مک‌کلن، ان سل (و.)
کتاب حاضر نشان می‌دهد که چگونه موزه‌ها و فضاهای تاریخی به نحوی فزاینده به «پس‌زمینه»هایی برای هر نوع مداخله‌ای بدل شده‌اند که به منظور نور افکندن بر اشیای موجود در آن و گذشته‌های نهفته درونشان انجام می‌گیرد. مبتنی بر پژوهش‌های تازه‌ای که فراتر از برداشت‌های مرسوم دربارۀ چیدمان‌های هنری، موزه‌ها، اتاق‌های تاریخی، و محوطه‌های تاریخی رفته در این کتاب، مطالبی از دانشوران میان‌رشته‌ای گردآوری شده است. در این کتاب بحث می‌شود که هم‌اکنون شاهد یک تغییر پارادایم در مورد جایگاه فضاهای تاریخی و موزه‌ها در اندیشۀ معاصریم و نویسندگان نشان می‌دهند که این مؤسسات در حال ترکیب کردنِ فعالیت‌های علمی مرسومِ...
شهر در بیابان، بازنگری: الگ گرابار در قصر حیر شرقی، ۱۹۶۴-۱۹۷۱| کریستین گروبه، میشل فرزلی، با مقدمۀ رناتا هلد
بین سالهای ۱۹۶۴ تا ۱۹۷۱ مورخ برجستۀ هنر اسلامی، الگ گرابار کاوش باستان‌شناسی گسترده‌ای را در محوطۀ قصر حیر شرقی هدایت کرد. با نظر به ارسن سدۀ هشتمی [که در فاصلۀ] دورتر بود و با امید یافتنِ کاخی ملوکانه از دورۀ اموی، گرابار و گروهش در عوض، به گونه‌ای جدید از استقرارگاه شهری در پهنۀ سوریه برخوردند. جهانی غنی در بحبوحۀ کاوش‌های آنها ظاهر شد و در طول شش فصل حفاری، روابطی نزدیک میان باستان‌شناسان و مورخان آمریکایی و سوریه‌ای و کارگرانی که در آن محوطه کار و زندگی می‌کردند، شکل گرفت. در کتاب حاضر، با عرضۀ اسنادی که پیش‌تر...
حفاظت و مرمت میراث مصنوع: تاریخ فرهنگ حفاظت و پیشرفت‌های اخیر آن| سالواتوره دآگوستینو
واژۀ حفاظت، زمانی که در سیاق حفظ میراث مصنوع به کار می‌رود، اشاره به مفهومی ذاتاً پیچیده دارد که در طول زمان کامل شده؛ زیرا این مفهوم از دریافت از تاریخ در طول زمان تأثیر گرفته است. در این کتاب، تأکید شده که چرا درکی از تکامل فرهنگیِ رویکردهای حفاظتی باید ملزومه‌ای برای معماران و مهندسان باشد هنگامی که می‌خواهند در هماهنگیِ کامل با فرهنگ تاریخی-هنری حفظ میراث مصنوع جهان کار کنند. به طور خاص، در این کتاب بحث شده که چگونه در نیمۀ دوم سدۀ اخیر، فرآیند حفاظتْ مهندسی، یعنی علمِ ایجاد کارکردهای عملیِ دانش، را نیز در خود...
مجموعه‌داران خصوصیِ هنر اسلامی در پایان سدۀ نوزدهم در لندن: آرمان ایرانی| ایزابل گدوان
بر مبنای رویدادی مهم، یعنی نخستین نمایشگاه «هنر ایرانی و عربی» که به همت باشگاه نجیب‌زادگان لندن در ۱۸۸۵ برگزار شد، در این کتاب [داستان] نسلی از مردان دنبال می‌شود، تفاوت میان «دوستداران هنر» و «خبرگان» و «متخصصان» و «مجموعه‌داران» پیگیری می‌شود و همۀ ساز و کارهای پدیدآیی شیفتگی نیست به شرق بررسی می‌شود.
روابط در معماری: نوشته‌ها و بناها | آگوست سارنیتز
عنوان این کتاب دو حوزۀ فعالیت معمار، مورخ معماری و نظریه پرداز آگوست سارنیتز یعنی ساختن و نوشتن را در رابطه‌ای متقابل قرار می‌دهد. سیاق آنچه ساخته شده در روند نوشتن پدیدار می‌شود؛ همان‌گونه که سیاق آنچه نوشته شده در روند ساختن ظهور می‌یابد. ساختار این کتاب دقیقاً پیرو همین تقابل است: جستاری دربارۀ تاریخ معماری و کلان‌داده که در پی آن سه جستار دیگر دربارۀ توسعۀ شهری، مسکن اجتماعی، و حکایتِ فضا می‌آید. از تعدادی معمار مؤثر ویَنی نیز نظیر فرانک، کیسلر، هولاین و پریکس نیز در کتاب یاد می‌شود. موضوعات مسکن‌سازی، طراحی، و مبلمان همه با پروژه‌های خود...
تأملی دوباره بر سکونت: هایدگر، مکان، معماری| جف ملپس
در بیست سال گذشته، مطالعات جف ملپس او را با معماران و دانشوران و موضوع مکان، معماری، منظر و به‌ویژه نحوۀ استفادۀ اهالی حرفه از آثار مارتین هایدگر درگیر کرده است. در کتاب حاضر، تمرکز اصلی ملپس بر بازشناسی این موضوعات به نحوی است که مستقیماً از دریافت مکان و رابطۀ انسان با آن شکل گرفته باشد. این کتاب با جستارهایی مشتمل بر طیفی از مسائل معماری و طراحی و همچنین وارد کردنِ متفکران دیگر دربارۀ موضوعاتی نظیر متن در معماری، بناهای مرتفع، اهمیت خط، رابطۀ میان بنا و خاطره، و تصور اصالت در معماری، از تمرکز مرسوم پدیدارشناسانه فاصله...
شکل‌دهی به هویت ملی در ایران: انگاره وطن برگرفته از تخیل مکان در اندیشه‌های اسلام و ایران باستان| علی مظفری
جایگزین شدنِ نظم سیاسی جهانیِ متّکی بر امپراطوری‌ها توسط نظمی متّکی بر دولت‌ملت‌ها طی روندی چهارصدساله به‌وقوع پیوست. آغازِ آن، با سرزدنِ جنبش‌های اصلاحگری دینی در قرن شانزدهم میلادی همراه بود و پایانش، مستلزم دو جنگ جهانی. ایران، همچون یک موجودیت سرزمینیِ دیرپا و یک فرهنگِ کهن با یک سابقهٔ طولانی در همزیستیِ اقوام مختلف، هم در آغاز این بحران، سعی و تلاشی توأم با موفقیت به معنای تأسیس دولتی ایرانی انجام داد و هم در پایانِ راه در تثبیت و تحکیمِ آن دولت. اکنون بدان صورت که در این کتاب توضیح داده شده است، این تلاش و تکاپو‌ها در...
ویرانه‌های پالمیرا و بعلبک| رابرت وود
ویرانه‌های پالمیرا و ویرانه‌های بعلبک که اولین بار در دههٔ ۱۷۵۰ منتشر شد گزارشی باارزش از سفر سه عتیقه‌شناس، رابرت وود، جان بووری و جمیز داوکینز، و یک طراح، جیووانی باتیستا بورا، به مشرق است. این مجلدات با بیش از ۱۰۰ طرح از معماری کلاسیک دو شهر باستانی پالمیرا و بعلبک، اولین نمونه‌های شناخته شده از تک‌نگاری‌ها را در سایت‌های باستان‌شناسی عرضه می‌کند. آنها در فراهم آوردن گفتگو‌های نظام‌مند در بارهٔ جغرافیای فیزیکی و انسانی سایت‌ها همراه با دو گونه شاهد تصویری منحصر به فرد بودند: نماهای سایت‌های باستانی در وضعیت کنونی و پلان‌های پرجزئیات آنها، با اندازه‌گذاری، از مشخصه‌های...
راهنمای راتلج دربارهٔ زنان در معماری | آنا سوکالینا (و.)
این راهنما اسامی زنان پیشگامی را برجسته می‌کند که طی زمان در پرورش، شکل دادن و ساختن فرهنگ معنوی و محیط مادی در مناطق مختلف در سراسر جهان مشارکت کردند. کتاب تکامل چشم‌گیر زنان در راهبری، چشم‌اندازهای حرفهای، صناعت و دانشوری در معماری را از دوران پیش از صنعتی شدن تا امروز آشکار می‌کند.کتاب به ترتیب زمانی و در پنج بخش سامان یافته است که منطبق بر مراحل اشتغال، راهبری و مشارکت زنان در معماری طی چندین سده است. این بخش‌ها شامل ۲۹ فصل به نویسندگی ۳۳ دانشور شناخته‌شده است که متعهد بوده‌اند توپوگرافی‌های گسترده‌تری را در زمان و مکان...
چهار مزار آسیای میانه: یک تاریخ معماریِ سیاسی-اجتماعی| آر. دی. مک‌چسنی
در آسیای میانه، مزارهای مسلمانان چندین سده است که به منزلۀ مراکز اجتماع عمل می‌کند؛ به خصوص مزارهای شهری بزرگ که در بسیاری از موارد به نظر می‌رسد هم در خدمت الهام‌بخشی و هم توسعۀ معماریِ شهر بوده است. در کتاب حاضر، مک‌چسنی تاریخ چهار مزار کهن گور امیر در سمرقند، مزار خواجه ابونصر پارسا در بلخ، روضۀ شریف در مزار شریف، و خرقة‌النبی در قندهار را ثبت می‌کند. در همۀ این چهار نمونه، پدیدآیی و تکامل معماریِ این مزارها از طریق روایت‌هایی از تاریخ اجتماعی و سیاسی آنها و شواهد تصویریِ مربوط به یک سده و نیم گذشتۀ آنها...
انقلاب در میراث فرهنگی: تناقض‌های میان عمل و نظر مدیران سازمان میراث فرهنگی| مهرداد بهمنی، سارا کریمی
انقلاب در میراث فرهنگی به روند پر نشیب و فراز سازمان میراث فرهنگی در فرایند شکل‌گیری مدرنیته‌ٔ ایرانی می‌پردازد. برای آنکه بدانیم هویت ایرانی در دنیای مدرن چگونه ساخته شد، باید مواد و مصالح نخستین آن را بشناسیم. یکی از مهم‌ترین عناصر هویت ملی، رویکردی است که با آن تاریخ خود را بازخوانی می‌کنیم. این پژوهش به این پرسش پاسخ می‌دهد که از زمانی که تمنای مدرن‌شدن در ایران اوج گرفت، چه ایده‌هایی دربارهٔ میراث تاریخی‌مان مطرح شد؛ این ایده‌ها چطور تبدیل به برنامه‌های عملی شدند و شهرهای ما را تغییر شکل دادند؟ در این شهرها چه چیز میراث تلقی...
معماری یا انقلاب: نقد رهایی‌بخش پس از مارکس| نادر لاهیجی
کتاب حاضر با پیوند دادن نظریۀ ساختمان به پروژۀ رهایی‌بخشی نقد که متفکران رادیکالِ زمانۀ ما بسط داده‌اند، مفاهیم و عناصر تاریخی اصلی‌ای را می‌جوید که به یک نظریۀ رهایی‌بخش ساختمان با عنوانِ «به‌سوی فلسفۀ سرپناه» منتهی می‌شود. نویسنده مارکس را تنها منبع کار در نظر می‌گیرد و بر اساس این دیدگاه که دوران ما هم‌عصر دوران تاریخی مارکس است کار را پی می‌گیرد. این امر به این معناست که که اعتبار مارکس از منظر موقعیت تاریخی قضاوت نشود، بلکه اعتبار یک منظر مارکسی برای یک موقعیت تاریخی منفرد نشان داده شود. بنا بر این، در این کتاب چنین منظری...
فلسفۀ هنر آرتور دانتو: جستارها| نوئل کارول
آرتور دانتو برای بیش از سی سال مهم‌ترین منتقد هنر و فیلسوفِ هنر و زیبایی‌شناسی در جهان انگلیسی‌زبان بود. در کتاب حاضر، نوئل کارون، استاد سرشناس فلسفۀ هنر در دانشگاه شهری نیویورک (سی یو ان وای)، که خود سابقاً خبرنگارِ حوزۀ نقد هنر بوده، دیدگاهی جامع و نظام‌مند از فلسفه و نقدِ دانتو عرضه می‌کند. نوشته‌های دانتو مخاطبان متنوعی را جذب می‌کرد و هنوز نیز می‌کند؛ از جمله زیبایی‌شناسان، هنرمندان، منتقدان هنر، مورخان، و علاقمندان به هنر. در این کتاب، مقوله‌های اصلیِ دانتو عمیقاً تحلیل شده و همچنین دربارۀ اهمیت سیاسیِ او، دیدگاه‌هایش در باب تاریخ، سینما و ورای آن...
در میان امپراتوری‌ها: عرب‌ها، رومیان و ساسانیان در عهد باستان متأخر| گرگ فیشر| ترجمهٔ مهناز بابایی
«در میان امپراتوری‌ها» پژوهشی دربارۀ جنبه‌ای از تاریخ خاور نزدیک در عهد باستان متأخر است که اغلب نادیده گرفته شده است. گرِگ فیشر در این کتاب به یک مشكل تاریخی جالب توجه، یعنی هویت، نقش و جایگاه عرب‌ها در مواجهه با دو امپراتوری روم و ساسانی قبل از ظهور اسلام پرداخته است. با توجه به پژوهش‌های اخیرِ تعدادی از محققان، فیشر گروه‌هایی از عرب‌ها را که معمولاً با نام‌های جفنیان، نصریان و حجریان شناخته می‌شوند، در چارچوب مباحث جاری دربارۀ تاریخ و فرهنگ عهد باستان متأخر، و نیز مباحث گسترده‌تر تاریخی همچون چگونگی شکل‌گیری دولت‌ها در خاور نزدیک باستان قرار...
قندهار در سدهٔ نوزدهم| ویلیام بی تروزدل
این کتاب، که در آن به تاریخ جامع سدهٔ نوزدهم قندهار ــ دومین شهر بزرگ افغانستان ــ پرداخته شده است، به منابع سنتی تاریخی محدود نیست و خاطرات منتشر نشده، گزارش‌های آرشیو شدهٔ ارتش، عکس‌های معاصر، طرح‌ها، نقاشی‌ها، نقشه‌هایی که سربازان بریتانیایی از شهر کشیده‌اند و دیگر منابعی همچون گزارش‌های سیاحان اروپایی و منابع آسیایی نیز در آن بررسی شده است. نویسندهٔ کتاب علاوه بر پرداختن به تاریخ سیاسی متداول، به ساختارهای اجتماعی، قبیله‌ای، ترکیب‌های قومی، نهاد‌های مذهبی و فعالیت‌های اقتصادی در این سده نیز توجه کرده است. قوت این کتاب توصیف خیابان به خیابان ساختار جغرافیایی قندهار و تغییرات...
فرهنگ شهری و بصری در ایران معاصر: رؤیت‌ناپذیری و سیاست‌های حضور روزمره| پدرام دیبازر
در این کتاب بحث اصلی نویسنده این است که زندگی روزمره در ایران حوزه‌ای غنی است، حامل وجودِ اجتماعی و تولید فرهنگی. از دید دیبازر الگوهای زندگی روز‌به‌روز در ایران آغشته به صورت‌های بیان‌گری‌ای است که ناشناخته و خارج از دید هستند؛ اما ارزش ضروری و قابل‌توجهی برای مطالعۀ فرهنگی جامعۀ معاصر دارند. از دید او حالت‌های غیرفرصت‌طلبانۀ حضور در ریتم زندگی روزمره آمیخته است، و این حالت‌ها از حیث دیداری بسیار نامحسوس و در مقاومت در برابر هنجارها و ساختارهای تثبیت‌شدۀ اجتماعی غیرمتخاصم هستند. در این کتاب به چنین ترفندهای روزمره و خلاقیت‌هایی در حین زندگی در فضا پرداخته...
نوشتن مادیّت‌های گذشته: شهرها و توپوگرافی معماریِ تخیل تاریخی| سم گریفیثز
کتابِ نوشتن مادیّت‌های گذشته تحلیلی است از چگونگی سرکوب مادیّت محیط مصنوع در تفکر تاریخی از دهۀ ۱۹۵۰ به بعد. استدلال نویسنده این است که نظریۀ اجتماعیِ شهرها در این دوره را سلطۀ مدل‌های اجتماعی-اقتصادی و زبانی-فرهنگی تشخص بخشیده است؛ مدل‌هایی که در خدمت ممانعت از فهم ما از در ربط بودن فضا-زمان با رویدادهای تاریخی و روایت آنها بوده است. نویسنده به مطالعات تاریخ‌نگاری می‌پردازد تا دربارۀ مادیت موجود در محیط مصنوع به منزلۀ صورتی از فعالیت ادبی بحث کند و از این طریق جنبه‌های به‌حاشیه‌رانده‌شدۀ تجربۀ اجتماعی را در گسترهای از سیاق‌های تاریخی نشان دهد. سپس به بحث...
نوشتن تاریخ معماری: شاهد و روایت در سدۀ بیست‌ویکم| حلقۀ مشارکتی تاریخ[نویسی] معماری (اگریگت)
طی دو دهۀ گذشته، پژوهش‌های تاریخ معماری دگرگون شده است و تمرکز آن از آموزش‌های آتلیه‌های طراحی و تاریخی‌گری پست‌مدرن به سمت نظریۀ انتقادی و مقولاتی چون جنسیت، نژاد، محیط، و اخیراً، تاریخ جهانی، چرخیده است و با گرایش‌های تجدیدنظرطلبانه در سایر حوزه‌ها پیوند پیدا کرده است. کتاب حاضر با مثال‌هایی از زمان‌ها و مکان‌های متنوع ــ از بناهای انقلابی هاییتی در سدۀ هجدهم تا شرکت‌های ساختمانی وایمارِ آلمان و کمپ‌های پناهجویان افریقایی در دوران حاضر ـــ تأثیر این عرصه‌های در حال چرخش نهادی و موقعیت‌های رشته‌ای تاریخ معماری را بررسی می‌کند. نویسندگان مقالات کتاب هر کدام به نحوی نشان...
کتابخانه‌ها، آرشیوها، و موزه‌ها: مقدمه‌ای بر مؤسسات میراث فرهنگی در طول اعصار| ویراستار: سوزان ام. اشتافر
این کتاب نخستین کتابی است که در آن توسعۀ سه مؤسسۀ میراث فرهنگی، یعنی کتابخانه، آرشیو، و موزه، و تعاملات آن با جامعه و فرهنگ از دوران باستان تا امروز در اروپای غربی، بریتانیا، و ایالات متحده بررسی شده است. در این کتاب نقش اجتماعی و فرهنگیِ این مؤسسات در جوامعی که آنها را بنیاد نهادند بررسی می‌شود. همچنین، تأثیرات سیاسی، اقتصادی، و اجتماعی بر رسالت آنها، فلسفه و خدماتشان و چگونگی تحول آن در طول زمان عرضه شده است. این اثر پیشینه‌ای جامع از موضوع در اختیار دانشجویان و اهالی حرفه در حوزههای علوم کتابخانه و اطلاعات، مطالعات آرشیوی،...
نقد معماری معاصر ایران- سفارتخانههای جمهوری اسلامی| نیّر طهوری
کتاب حاضر اولین مجلد از طرح پژوهشی دوجلدی با موضوع نقد معماری معاصر ایران در بخش ساختمان‌های دولتی است که به نقد و بررسی مهم‌ترین پروژۀ معماری دولتی ایران، یعنی سفارتخانههای جمهوری اسلامی، می‌پردازد. این کتاب به معرفی و ارزیابی اندیشه و نظر و کوشش‌های عملی شش تن از برجسته‌ترین معماران معاصر ایران برای طراحی و اجرای ساختمان‌های نمایندگی جمهوری اسلامی در خارج از کشور اختصاص دارد. مطالعه در «معماری معاصر ایران» با موضوع خاص «سفارتخانههای جمهوری اسلامی» رخداد مهمی در عرصه فعالیت‌های نظری معماری است. آنچه در این کتاب ارائه شده است اطلاعات ارزشمندی در اختیار پژوهشگران و منتقدان...
«پدیدآییِ معنا در معماری و تزیینات اسلامی| یاسر طباع
در این کتاب، مقالات پژوهشی و تفسیری یاسر طباع در باب معماری اسلامی، تزیین، و باغ‌های سوریه و عراق، و همچنین قیاس آن با آناتولی، مصر، شمال افریقا، و اسپانیا گردآوری شده است. طباع یادمان‌هایی که بسیاری از آن در سالهای اخیر از بین رفته را در سیاق گسست‌های سیاسی و شکاف‌های دینی بررسی می‌کند؛ آنچه مشخصۀ جهان اسلام در سده‌های یازدهم و سیزدهم بوده است. در مقالات این کتاب به صورت‌های شگفت معماری همچون مقرنس، طاق‌بندی، متون قرآنی و کتیبه‌های عمومی به گونه‌های یادمانی همچون مدرسه، بیمارستان، دارالعدل، و ارگ پرداخته شده است. در کنار هم، این مقالات نشانگر...
خرید و فروش عتیقه و استفادۀ خلاقانه در قاهره و دمشق، ۱۸۵۰-۱۸۹۰: روابط میان‌فرهنگی با معماری و صنعتگری در عصر سفر و اصلاح| مرسدس وله
کالایی شدنِ عتیقات اسلامی در دوران متأخر امپراتوری عثمانی شدت یافت؛ دورانی که عصر اصلاحات درونی و افزایش دخالت اروپاییان به دنبال «تنظیمات» در ۱۸۳۹ بود. در این کتاب، نویسنده حیات اجتماعی اشیایی که از قاهره و دمشق به پاریس، لندن، و ورای آن منتقل می‌شد را بررسی می‌کند. او همچنین گسترۀ عاملان و نیروهایِ درگیر در تجارت عناصر معماری و صنایع دستی تاریخی را آشکار کرده و اثرات آن بر استفادۀ خلاقانه و احیای طراحی در فضاهای داخلیِ خصوصیِ مصر، اروپا، و آمریکا را می‌گیرد. با توجه ویژه به روابط محلی و جهانی میان میراث ملموس خاورمیانه، این کتاب...
ارزش‌گذاری معماری: میراث و اقتصاد فرهنگ| اشلی پین، سوزان هولدن، جان مکارتر
معماری همواره در جایی بین ارزش‌های اقتصادی و فرهنگی بنا شده است. علی‌رغم ارزش‌های ذاتی که به هنرهای بصری و نمایشی، ادبیات و موسیقی، نسبت داده می‌شود ارزش‌های معماری اغلب به واسطه‌ٔ نیروهای خارجی، قیمت املاک، بازارهای املاک و مستغلات و مشکلات اقتصادی بومی و جهانی، در خطر قرار می‌گیرند یا به آنها وابسته می‌شود. تلاقی‌های ارزش‌های اقتصادی و فرهنگی در میراث معماری در جاهایی با مناقشاتِ علنی‌تر و پرشور‌تر مشهود است. ارزش‌گذاری معماری به استدلال‌هایی موافق یا مخالف با ارزش‌های فرهنگی معماری و میراث نمی‌پردازد بلکه به سایت‌ها و زمان‌های مختلفی می‌پردازد که این ارزش‌ها اعطا و مبادله شده...
روش‌های تحقیق ثانویه دربارۀ محیط مصنوع| امانوئل مانو، یولیوش آکوتیا (و.)
استفاده از داده‌های ثانویه برای تحقیق مزایایی دارد، به‌خصوص زمانی که منابع محدودی برای تحقیق با روش‌های اولیه در دسترس باشد. محققان و دانشجویان در مقاطع کارشناسی و بالاتر، و نیز مدرسان دانشگاهی آنان، بیش از پیش متوجه فرصت‌های گسترده‌ای شده‌اند که به‌کارگیری روش‌های پژوهش ثانویه دربارۀ محیط مصنوع در اختیارشان می‌گذارد. این کتاب درسی راهنمایی نظام‌مند دربارۀ چگونگی به‌کارگیری روش‌های تحقیق ثانویه دربارۀ محیط مصنوع در اختیار مخاطبانش می‌گذارد، از جمله روش‌شناسی‌های متنوعی که بنیان آنها را تشکیل می‌دهد. کتاب راهنمایی است دربارۀ روند، مزایا و پیشینۀ به‌کارگیری پژوهش‌های ثانویه؛ نیز دربارۀ چگونگی گردآوری داده‌های ثانویه، ملزومات اخلاقی و...
اخلاقِ معماری| مارک کینگوِل
ملزومات اخلاقیِ بخصوصی که معماران مفروض می‌گیرند چه هستند؟ از آنجا که کار آنها خلق وضعیتِ مادی بنیادینی است که همۀ فعالیت‌های انسانی را ممکن می‌کند، معماران و همکارانشان در ساختن بناها از قدرت تأثیرگذاری‌ای شگرف بر چگونگی زیست، کار، بازی، عبادت و تفکر ما بهره می‌برند. به همراه این تأثیرگذاری مسئولیت‌های سنگین و گاه نیازموده‌ای پدید می‌آید. نویسنده در این کتاب با عنایت به فهمی گسترده از اخلاق به مجموعه‌ای از مسائل اخلاقی می‌پردازد که معماران با آنها مواجه می‌شوند. در پسِ وظایف کاملا حرفهای ــ شفافیت، صلاحیت فنّی، دادوستد عادلانه ــ مسائل عمیق‌تری وجود دارد که به حوزههای...
اسلام و میراث در اروپا: امکانات گذشته، اکنون، و آینده| کاتارینا پوزان، شارون مک‌دانلد، میریام شاتاناور
در این کتاب، مطالعه‌ای انتقادی در باب جایگاه اسلام در میراث اروپا عرضه شده است. با تمرکز بر اسلام، میراث، و اروپا، در این کتاب، هدف پرداختن به همۀ این اصطلاحات و نور افکندن بر رابطۀ میان آن در سیاق‌های گوناگون شهری، ملی، و فراملی است. در این کتاب، با گرد هم آوردنِ دانشورانی از طیف وسیعی از رشته‌ها، ساختن میراث و اسلام در بستر رویدادهای کنونی در اروپا بررسی شده و همچنین پیشرفت‌های گذشته و امکانات آینده تحلیل می‌شود. با عرضۀ آثار بر مبنای نوع پژوهش قوم‌نگارانه، تاریخی، و سندمحور، در فصول کتاب پرسش‌هایی از تنوع، تغییرپذیری، استعمار زدایی،...
هنر و فرهنگ مادی در جهان بیزانسی و اسلامی| ویراستاران: اوانتیا بابولا، لسلی چسوب
این کتاب، که به اریکا کروشکنک داد تقدیم می‌شود، به جوامع مسلمان و مسیحی شرق مدیترانه از سده‌های میانی تا دوره‌ی معاصر نگاهی تازه می‌اندازد. نویسندگان مقالات این کتاب به بررسی این پرسش پرداخته‌اند که مردمانی با ادیان مختلف چطور خودشان را با تغییرات سویه‌های سیاسی سازگار کرده‌اند و نشان می‌دهند که حامیان هنر، مصرف، و تجربیات با روایت‌های پدیدآمده عجین شده است. در این مقالات، به شواهد مادی و مکتوب برای بررسی نقاشی، معماری و فعالیت‌های خلاقانه در بیزانس، دورهٔ جنگ‌های صلیبی، امپراتوری عثمانی و خاورمیانهٔ مدرن توجه شده و بنا بر این اهمیت گذشته را در فهم حال...
نقد معماری: جستارهایی دربارۀ تئوری، خودبنیادی و اقتصاد سیاسی| داگلاس اسپنسر
کتاب نظریه‌پردازی تازه و رادیکالی در زمینۀ رابطۀ میان سرمایه و معماری به دست می‌دهد. نویسنده موضع نظرورزانه‌ای را توضیح می‌دهد که از طریق آن معماری: به خدمت نئولیبرالیسم درآمدن را مشروع می‌کند؛ ایجاد جایگاه‌هایی برای مصرف‌کنندگانی راضی و سازگار را می‌آزماید؛ و از تصویر کارآفرینانۀ خود سرپیچی می‌کند. همچنین در این کتاب به گفتمان خودبنیادی معماری پرداخته می‌شود و با پرسش از ظرفیت آن برای تعامل مؤثر با شرایط و ضوابط سرمایه‌داری امروز، چرخش‌های فراسیاسی نظریۀ معماری معاصر بررسی و تحلیل می‌شود، ضمن اینکه میراث و محدودیت‌های نظریۀ انتقادی را در نظر می‌گیرند. Critique of Architecture Essays on Theory,...
بغداد و اصفهان: گفت‌وگوی دو شهر در عصر علم، ۷۵۰- ۱۷۵۰| الهه خیراندیش
بغداد و اصفهان، دو شهری که به نام مراکز بزرگ علم‌آموزی مشهور بودند، در دل «عصر علم» اسلامی قرار داشتند. صدای فرهنگی متمایز آنها الهام‌بخش گفت‌وگویی یگانه شد که در بغداد و اصفهان بیانی تازه یافت: گفت‌وگویی میان دو شهر در عصر علم، داستان اینکه چطور در سرزمین‌های اسلامی دانش منتقل می‌شد و دگرگونی می‌یافت و بعد در تمام جهان انتشار می‌یافت. الهه خیراندیش با ترسیم تاریخ اصفهان و بغاد از سال ۷۵۰ تا ۱۷۵۰، صدای منجمان، ریاضی‌دانان، دانشمندان، عرفا، قضات، و دولتمردان درباری و نیز مترجمان و دانشوران عرب و فارس را به تصویر می‌کشد. با شرح داستان برآمدن...
مطالعاتی در معماری ایرانی| برنارد اوکین
این کتاب مصور غنی- با تصاویر بسیاری که تا کنون به صورت رنگی منتشر نشده بود- شامل ۲۵ مقاله از برنارد اوکین در باب گسترهای از موضوعات مرتبط با معماری ایرانی در معنای کلی آن است. تحلیل‌های او گسترهای از تاریخ‌نگاشت و کاشی‌کاری تا تکوین گنبد‌های مساجد ایرانی را دربرمی‌گیرد. اوکین بناهای حکومت‌های مهم سده‌های میانی- سلجوقیان، ایلخانیان و تیموریان- و همچنین یادمان‌های مغفولِ جغتاییان، مظفریان، آل‌کرت و جلایریان و یادمان‌های ازبکان در افغانستان را بررسی می‌کند. Studies in Persian Architecture Bernard O'Kane Edinburgh University Press, 2021 – فهرست مطالب کتاب: 1. Architecture in the Interregnum: The Mozaffarid, Jalayerid and...
هند و ایران در دورانی طولانی| آلکا پاتل، تورج دریایی (و.)
این کتاب حاصل همایشی است که در دانشگاه کالیفرنیا در ارواین برگزار شده و در آن روابط میان ایران و هند از دوران باستان تا عصر مدرن بررسی شده بود. مقالات آن شامل جنبه‌های تاریخی و باستان‌شناختی و هنری و تأثیرات این دو تمدن بر هم است. India and Iran in the Long Durée Editors: Alka Patel and Touraj Daryaee Brill, 2021 – فهرست مطالب کتاب: Preliminary Material| Alka Patel and Touraj Daryaee - India and Iran in the Longue Durée| Alka Patel and Touraj Daryaee - Achaemenids and Mauryans: Emergence of Coins and Plastic Arts in India| Osmund Bopearachchi...
گذشتۀ همیشه در تغییر: چرا هر تاریخی بازنگرانه است| جیمز ام. بنر جونیور
تاریخ هیچ‌گاه ساکن، قطعی، صرفاً واقعیت‌محور و فراتر از تفسیرِ دوباره نیست و نبوده است. بر مبنای مراجعی از توسیدید گرفته تا ریشه‌های انقلاب فرانسه و جنگ داخلی آمریکا و ورای آن، جیمز ام. بنر به دنبال آن است که بجوید مورخان چه می‌کنند و چرا؟ بنر نشان می‌دهد که چرا بعید است که دانش تاریخی بدون تغییر باقی بماند، چرا تاریخ، به منزلۀ شاخه‌ای از دانش، همواره جستجویی است برای یافتن معنا و محل مناقشه، و چرا تاریخ برای آگاهی افراد نسبت به جایگاهشان در جهان و برای هر حس هویت و سرنوشتِ هر گروه ملتی اینقدر ضروری است....
معماری دیجیتال فراتر از رایانه‌ها: پاره‌هایی از تاریخ فرهنگیِ طراحی رایانشی| روبرتو بوتازی
در این کتاب، تاریخ عمیق معماری دیجیتال بررسی می‌شود و مفاهیم طراحی تا دوران رنسانس پیگیری شده و پیوند این مفاهیم با جدیدترین نرم‌افزارهای کاربردیِ طراحان عرضه می‌شود. در این کتاب، گزارشی انتقادی از چگونگی ظهور ابزارها و فنون طراحی دیجیتال مطرح شده و طراحان را قادر می‌سازد تا درکشان را از ابزارهای دیجیتالی که هر روز به کار می‌گیرند عمیق‌تر کنند. چه مفاهیم زیبایی‌شناختی، فضایی، و فلسفی با ابزارهای دیجیتالی که معماران به کار می‌برند همراه است؟ تاریخ آن چیست؟ و این ابزارها سبب پدید آمدن چه نوع فنون و طرح‌هایی است؟ در این کتاب، پاسخ‌ها به چنین سوالاتی...
در باب تصور کنونی از تاریخ اجتماعی هنر| رابرت اسلیفکین و انتونی ای. گرودین (و.)
در کتاب حاضر، بازنگری‌های عمده دربارۀ چگونگی تحلیل آثار هنری به دست مورخان و نقش عوامل تاریخیِ مؤثر در شکل‌بخشی به تفسیرشان عرضه شده است؛ عواملی مؤثر هم در زمان خلق آثار و هم زمانی که مورخ به اشیاء موجود می‌پردازد. با آوردن آثار برخی از دانشوران برجستۀ این رشته، این مجلد مشتمل بر مجموعه‌ای از جستارهاست که در آن مزایا، محدودیت‌ها، و دشواری‌های خاصِ نظر افکندن به آثار هنری، عمدتاً با دیدگاهی تاریخی، بررسی شده است. متونِ گزیده، به همراه مقدمه‌ای به قلم ویراستاران نشانگر مجوعه‌ای از رویکردهای ممکن روشی است که در آن نقش کلیدیِ تاریخ در خلق،...
نوشتنِ معماری: رویکردهای داستانی-انتقادی| هلن فریشو، نائومی استد (و.)
معماران و داستان‌نویسان غایتی یکسان دارند: اینکه جهان‌هایی تازه را از خیال تحقق بخشند. هر طرح معماری، پیش از آنکه به ساختی واقعی بدل شود، نوعی داستان است؛ به نحوی مشابه، هر داستانِ مکتوبی متکی به ساختنِ سیاقی است که در آن داستان رخ می‌دهد. نویسندگان در این مجموعه جستار، می‌جویند که چه می‌شود وقتی داستان، نوشتنِ تجربی و انتقادی با هم ترکیب و در پروژه‌ها و مسائل معماری به کار بسته شود. کتاب با سبک داستانی-انتقادی آغاز می‌شود؛ سبک نوشتنِ تجربی و غالباً فمینیستی که آمیخته‌ای از صورت‌ها و ژانرهای جستار، نقد، و داستان است و به حوزۀ معماری...
کتاب‌شناسی توصیفی فلسفه هنر از آغاز تا پایان ۱۳۹۰| تقی اکبرزاده
اثر حاضر با عنوان کتاب‌شناسی توصیفی فلسفۀ هنر اولین کتاب‌شناسی مستقل دربارۀ فلسفۀ هنر به زبان فارسی است که به معرفی ۵۴۹ عنوان کتاب در این زمینه می‌پردازد و می‌تواند ابزاری کارآمد در خدمت استادان، پژوهشگران و دانشجویان باشد. در حال حاضر در عموم بانک‌های اطلاعاتی داخلی کتاب، تنها به اطلاعات نشر‌شناختی کتاب‌ها بسنده شده است و بخش‌بندی محتوای متنی در بیشتر بانک‌های مذکور وجود ندارد. در این کتاب‌شناسی با روش طبقه‌بندی موضوعی، و ارزیابی دقیق محتوای کتاب‌ها، که وجه تمایز این کتاب‌شناسی است، مداخل به دو بخش تقسیم شده است: بخش اول دربردارندۀ ۳۹۷ عنوان در زمینهٔ کلیات فلسفۀ...
ایران در حرکت: حرکت، فضا و راه‌آهن داخلی ایران| میکیا کویاگی
راه‌آهن داخلی ایران، که در سال ۱۹۳۸ تمام شد، تهران را به دو دو دریای اصلیِ ایران متصل کرد: دریای خزر در شمال ایران و خلیج فارس در جنوب. نخستین راه‌آهن ملی ایران منجر به ایجاد یا تحول انواع گوناگون حرکت-داوطلبانه یا اجباری، آگاهانه یا ناخودآگاه، در سطوح مختلف، و در مسیرهای گوناگون و همچنین میان دیپلمات‌های ایرانی، ایل‌نشینان، کارگران مهاجر، اهالی فن، کارگران راه‌آهن، گردشگران و عشایر و مقامان عالی‌رتبۀ اروپایی- شد. در کتاب حاضر، داستان‌های تا کنون گفته‌نشدۀ این افراد در زمانی که در حال تجربۀ انواع جدیدی از حرکت بودند بازگو می‌شود. نویسنده با استناد به روزنامه‌ها،...
میراث جعلی: چرا یادمان‌ها را بازمی‌سازیم| جان دارلینگتون
چه می‌شود وقتی که گذشته-یا به طور خاص، بخشی از میراث فرهنگی- جعل می‌شود؟ از پنجاه نسخۀ بدلِ برج ایفل در سر تا سر جهان تا بازسازی‌های شهرهای باستانیِ صدام حسین، نمونه‌های میراث تقلبی بسیار گسترده است. برخی [از این نمونه‌‌ها] را به‌راحتی می‌شود به عنوان تقلب‌هایی فاحش بازشناخت و از رده خارج کرد (مرد پیلتدان) در حالی که موارد دیگر شبیه به کپی‌برداریِ صادقانه یا تحلیل احترام‌آمیزند (پارتنون در نشویل، تنسی). در این کتاب گیرا، کپی‌برداری‌ها از بناهای تاریخی، محوطه‌های باستان‌شناسی جعلی، و مصنوعات تقلبیِ دیگر بررسی و از آن برای بحث در باب اصول اخلاقی و پیامدهای بازسازی...
مطالعاتِ تاریخ مجموعه‌داری و بازارهای هنری
مجموعه کتاب‌های «مطالعاتِ تاریخ مجموعه‌داری و بازارهای هنری» مجموعه‌مقالاتی داوری‌شده از انتشارات بریل است که در آن به مطالعات دست اول در باب سازوکار‌های اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی‌ای پرداخته‌اند که زیربنای گردش آثار هنری است. در دو دههٔ گذشته، علاقه به ایجاد و نمایش و انحلال مجموعه های هنری به شدت افزایش یافته است و بازارهای هنری، مسیرهای تجاری و شبکه‌های فروش به بستری غنی برای تحقیقات بین‌رشته‌ای بدل شده. مطالعه در این باب اطلاعات زیادی دربارهٔ شخصیت‌های متظاهری به دست می‌دهد که در نزدشان مالکیتِ هنر یک سبک زندگی است؛ شناخت «زندگی اجتماعی چیزی‌ها»، یعنی منشأ آثار هنری،...
مسکن طبقۀ متوسط مدرن در تهران: بازسازیِ یک کهن‌الگو؛ دوره‌های شهرنشینی| رعنا حبیبی
در کتاب حاضر، رعنا حبیبی تحلیلی گیرا از تاریخ شهر مدرن تهران در طول دورۀ جنگ سرد، ۱۹۴۵ تا ۱۹۷۹ عرضه می‌کند. این کتاب، علاوه بر بحث در باب نهادگراییِ مدرنیته در شکل مسکن طبقۀ متوسط در تهران، نشان می‌دهد که چگونه کهن‌الگوهای بومی به ساختنِ محلات جدید راه یافتند. موضوعاتی چون مسیر مدرنیسم ایده‌آل به سوی مدرنیسم مردم‌پسند، معرفیِ سلیقۀ مدرن به جامعۀ سنتی از طریق معماران، همگام با پیگیریِ مسیر نمودهای فراملی در پروژه‌های محلی، همه موضوعاتی است که نویسنده به کمک تحلیل‌های گیرای تصویری و تفسیرهای جذاب نظری از پنج محلۀ مدرن تهران به نحوی جامع تفصیل...
پردیس‌های ایرانی در مخاطره: برنامه‌ریزی و مدیریت منظر در دوران معاصر ایران| فرزین فردانش، فرناز عارفیان (و.)
دکتر فرزین فردانش، مدرس فقید دانشکدۀ معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی، با همکاری فرناز عارفیان و جمعی دیگر از پژوهشگران کتابی در دست انتشار داشت که متأسفانه درگذشت نابهنگامش در پنجاه‌وشش‌سالگی او را از دیدن ثمرۀ کارش بازداشت. در ادامه، معرفی کوتاه ناشر بر این کتاب را می‌خوانیم. کتاب به زودی منتشر خواهد شد و به‌صورت مفصّل‌تری آن را در آسمانه معرفی خواهیم کرد. این کتاب مجموعه جستارهایی نافع در باب بررسی تلاش‌های تازه برای پاسخ به مشکلات برنامه‌ریزی، مدیریت و حفاظت منظر در ایران، مأوای باغ ایرانی، در دوران معاصر است. فصول گوناگون کتاب با تکیه بر مطالعات تازه به مباحث ذیل اختصاص دارد: - حوزۀ دانش و مبانی نظری، شامل مروری بر پژوهش‌های در جریان در این حوزه؛ - باغ‌های ایرانی به‌جا مانده از سدۀ ششم پیش از میلاد تا سدۀ نوزدهم میلادی که بر طراحی باغ در حوزۀ جغرافیایی وسیعی از هند تا اسپانیا تأثیر گذاشته است؛ - مدیریت و حفاظت منظر فرهنگی، منظر شهری تاریخی، منظر راه‌ها و منظر طبیعی در مواجهه با تغییرات اقلیمی و معیشتی‌ای که تعادل پویا ولی شکننده و کارکردهای ضروریِ این ویژگی‌های متمایز این قبیل محیط‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد؛ - منظرهای تاریخی سرزمینی‌ای (historic teritorial landscapes) که...
سیبیل موهولی نادی: معماری، مدرنیسم، و ناخشنودی‌ها از آن| هیلده هینن
سیبیل موهولی نادی، صدایی مهم در فرهنگ معماریِ میانۀ قرن، به نحوی بی‌مانند با مدرنیستم و مدرنیته درگیر بود. او به عنوان یکی از معدود منتقدانِ معماریِ زن در آن زمان آغاز صدایی بود که تردیدهایی دربارۀ مسیر معماران مدرن مطرح می‌کرد و استادانی مثل میس و لوکوربوزیه و گروپیوس را افسانه‌زدایی می‌کرد و رویکرد قهرمانانه و مردسالارانۀ آنها را زیر سوال می‌برد. با وجود این، نوشته‌ها و آثار او کم مطالعه شده و از آثار مرجعِ مطالعۀ مدرنیسم حذف شده است. در این کتاب، اهمیت زندگی و آثار موهولی نادی تحلیل و جوانب متناقض رابطۀ میان مدرنیسم و فمینیسم...
شهرها و اسلام‌گرایی‌ها: در باب سیاست و تولیدِ محیط مصنوع| بولنت بتومن (و.)
در این کتاب، از طریق تحلیل رابطۀ میان اسلام‌گرایی و محیط مصنوع، بر وجهی خاص از پیوند میان سیاست و اسلام نور افکنده شده است. رابطۀ میان اسلام و سیاست همواره بحث‌برانگیز بوده؛ هر چند هرگز به اندازۀ زمان نوشتنِ کتاب محل بحث نبوده است. در این مجموعۀ جدید، هدفْ بررسیِ تعامل‌های میان اسلام‌گرایی و محیط مصنوع از طریق موضوعاتی از قبیل موارد زیر است: - معاوضه‌های فضایی میان ملت و اسلام در تعریفِ هویت ملی؛ - فضاهای روزمره و پدیدآییِ قلمروهای اسلامی - نقش اسلام در ایجاد (یا بازسازی) ایدئولوژی حکومتی از طریق معماری و طراحی...
مسجد جامع در شهر: آستانگی، مناسک، سیاست| ای. هلال اوغورلو و سوزان ییلمن (و.)
در این مجموعه مقالات، رابطۀ پویای میان مسجد جامع و شهر اسلامی بررسی می‌شود. در کتاب، به موضوعات مرسوم از دریچه‌هایی تازه پرداخته شده و هر نمونۀ بررسی شده در سیاق فضایی، شهری، و اجتماعی-فرهنگی خود قرار گرفته است. اگرچه این دو درونمایۀ مشهور-همان مفاهیمی که زمانی معرف این حوزه بوده‌اند- به دست مورخانِ معماری اسلامی و شهرسازی به نحوی گسترده مطالعه شده، در مجموعۀ حاضر، به طور ویژه دربارۀ ابهام فضایی و کارکردی یا آستانگی میان این فضاها بحث می‌شود. به جای اشاره به مسجد جامع، به منزلۀ نشانۀ اصلیِ شهر اسلامی، در این مجموعه، شواهدی عرضه می‌شود حاکی...
شهر نمایش: معماری چطور دوبی را ساخت| تاد ریس
خط آسمان سرسام‌آور و معماری متظاهرانه دوبی را مشهور کرد. کتاب همین خط آسمان و معماری را ردگیری می‌کند و به طرحی قرن بیستمی برای بقای دوبی می‌رسد. در سال ۱۹۵۹ متخصصان توافق داشتند که اگر بنا باشد دوبی را به چیزی بیش از یک بندر بی‌قانون تبدیل شود، برنامه و طرحی لازم است. به‌طور خاص، طرحی شهری را توصیه کردند که دوبی را دربرابر بی‌نظمی و گمنامی تقویت کند. حاکم وقت دوبی با معمار بریتانیایی، جان هریس دستِ همکاری فشردند تا هریس برای جلب توجه جهان به دوبی و بعد جلب سرمایه‌گذاری جهانی در دوبی طرحی راهبردی آماده کند....
تاریخ کلیسا از دریچۀ ساختمان‌های آن| الن دویگ
کتاب حاضر خواننده را به ملاقات افرادی می‌برد که در زمان تحولات دینیِ بسیار مهم در همان فضاهایی می‌زیستند که داستان کلیسا در آن شکل گرفته است. بناها راجع به مردم‌اند؛ مردمی که که آن را می‌فهمیدند، طراحی می‌کردند، پولش را تهیه و از آن استفاده می‌کردند. داستان‌های این مردم در خودِ بافت بناها حک شده و با تحول این بافت در طول زمان، همگام با تغییر کاربرد و روابط و باورها، معماری به تاریخ مستمرِ امواجِ گذران انسان بدل می‌شود. این فرآیند در کلیساها اهمیتی ویژه می‌یابد؛ جایی که ترکیب فضا اعضای جماعت را، برای اجرای مراسم و آیین‌های...
سلجوقیان و جانشینان آنها: هنر، فرهنگ و تاریخ| شیلا کنبی، دنیز بایزید، مارتینا روجادی (و.)
سلجوقیان و جانشینانشان ــ در اصل برخاسته از اصل قبایل صحرانشین ترک‌تبار ــ از سدۀ یازدهم تا چهاردهم حاکمان پرقدرت سرزمین‌های وسیعی از آسیای میانه تا شرق مدیترانه بودند، دورانی که از حیث فرهنگی بسیار پربار بود. این کتاب مطالعه و جمع‌بندی‌ای از وضع این سرزمین‌ها در این دوره است، دوره‌ای که تحت حکومت سلجوقیان، مهاجرت مردم و دادوستد و درهم‌آمخیتن سنت‌های متنوع ــ شامل ترکمان، ایرانی-عربی-اسلامی، بیزانسی، ارمنی، فرهنگ‌های مسیحی از جمله فرهنگ صلیبیان ــ به همراه حمایت از معماری، به پیشرفت علوم و فنون و شکوفایی فرهنگ سرزمین‌های تحت سلطۀ آنها انجامید. همچنین، در این کتاب بررسی می‌شود...
منظر و هرمنوتیک بصریِ مکان، ۱۵۰۰-۱۷۰۰| کارل اِی. ای. انکل و والتر ملیون (و.)
در این کتاب، روش‌های تصویرمحورِ تفسیری بررسی می‌شود که منظره‌پردازانِ تصویری و ادبی بین سالهای ۱۵۰۰ تا ۱۷۰۰ به کار گرفتند. [نویسندگانِ] ۱۷ جستارِ این کتاب، می‌پرسند که چگونه منظر، به منزلۀ توصیفی از مکان در تصویر و یا متن، بیش از دعوت به مشاهدۀ دقیق، اغلب برای فراخواندن به تفسیر یا بهتر از آن، برای برای اعمالِ روش یا اصلی برای تفسیر به کار می‌رفت. Landscape and the Visual Hermeneutics of Place, 1500–1700 Editors: Karl A.E. Enenkel and Walter Melion Brill, 2020 – فهرست مطالب کتاب: Part 1. Introduction: The Hermeneutic and Exegetical Potential of Landscapes Part 2....
آوانگاردهای معماری شوروی: معماری و انقلاب استالین از بالا، ۱۹۳۸- ۱۹۲۸| دانیلو ادوویچکی-زلپ
خوانش‌های متعارف از تاریخ هنر و معماری شوروی آرمان‌گرایی مدرنیستی را به منزلۀ همۀ آنچه بود جلوه می‌دهد که در سال ۱۹۳۲ به سبب استبداد استالین ممنوع شد. کتاب آوانگاردهای معماری شوروی این نگاه را به چالش می‌کشد. این کتاب با بازتعریف بنیادین تاریخ‌نگاشت آن برهه نشان می‌دهد که روابط بین حزب و حرفهٔ معماری چگونه بسیار پیچیده‌تر و متناقض‌تر از آن چیزی بوده که قبلا تصور می‌شده است. نیز، بر خلاف روایت دانشوران قبلی کتاب نشان می‌دهد که معماری آوانگارد در زمانی که عمدتاً به تشکیلات محرمانه و زیرزمینی رانده شده بود چگونه توانست پابرجا بماند. به این منظور...
قاهره از ۱۹۰۰ به بعد: یک راهنمای معماری| محمد الشاهد
شهرِ هزارمناره، در عین حال شهرِ ساخت‌و سازهای مدرن التقاطی، احیاگری و رمانتیسیسم، اکسپرسیونسمِ بتنی، طراحی مدرن نیز است. با وجود اینکه مطالب زیادی دربارهٔ میراث معماری باستان، سده‌های میانی و مدرن متقدم قاهره منتشر شده، به معماری مدرن شهر آنچنان توجه نشده است. این کتاب اولین راهنمای جامع معماری دربارۀ ساخت و ساز‌هایی است که از اوایل سدهٔ بیستم پایتخت مصر را شکل داده و همچنان شکل می‌دهد. قاهره خزانه‌ای غنی از سبک‌های ساختمانی مدرنیستی است: از برج مجلل برای «انجو زادة» در غمره که توسط آنتون سلیم نحاس در سال ۱۹۳۷ طراحی شد تا نمونه‌های پرشمار شهر از...
دست‌نامۀ آکسفورد در باب باستان‌شناسیِ اسلامی| بتانی واکر، تیموتی اینسال، کوریساند فنویک(و.)
مطالعۀ باستان‌شناختی جوامع اسلامی، که از حوزۀ تاریخ هنر و معماری اسلامی زاده شده، رشته‌ای نسبتاً جوان است. خاستگاه [این رشته] در دوره‌های متأخر استعماریِ سده‌های نوزدهم و بیستم است و گسترش سریع آن از دهۀ ۱۹۸۰ لزوم نوعی ارزیابی دوباره از جایگاه امروزیِ آن را توجیه می‌کند. در این دست‌نامه، برای نخستین بار پیمایشی از باستان‌شناسی اسلامی در مقیاسی جهانی عرضه شده و در آن، شرح گسترش رشته آمده و نقدهای بی‌طرفانه از وضع امروز این حوزه در سرزمین‌های اسلامی مرکزی، غرب اسلامی، افریقای زیرصحرایی، و آسیا فراهم شده است. مشارکت بین‌المللی در این مجموعه متضمن زمینه‌هایی همچون زمان...
نشانه‌های صوت: صدا، معماری و تخیل در هنر سده‌های میانه| بیسرا وی. پنچوا (و.)
در کتاب حاضر، تاریخ هنر و مطالعات صوت کنار هم قرار داده شده تا دیدگاه‌هایی تازه دربارۀ کلیساها و کلیساهای بزرگ سده‌های میانه عرضه شود که فضاهایی بودند که ادراک امور بصری اساساً با صوت شکل می‌گیرد. در فصول کتاب، بازۀ گستردۀ جغرافیایی و تاریخی گنجانده شده؛ از سدۀ پنجم تا پانزدهم و از ارمنستان و بیزانتیوم تا ونیز، رم، و سانتیاگو ده کومپوستلا. در مقالات کتاب بررسی‌هایی متنوع از جوّ ناملموس صوتیِ حاصل از موسیقی عبادی در این مکان‌ها عرضه شده و فنون دیجیتال برای بازسازی جو تاریخی محیط به کار رفته است. کتاب حاضر، که بر پایۀ یک...
زندگی خیابانی در رنسانس ایتالیا | فابریزیو نوولا
شهرهای دوران رنسانس در ایتالیا متضمن شبکه‌ای از نیروهاست که هم به منظر شهری شکل می‌داده و هم افراد ساکن در آن. در این پژوهش روشنگرانه، آن روابط پیچیده، از دریچۀ نظریۀ شهری معاصر، بررسی و آشکار شده و بینشی جدید از مراکز مختلف شهری در دوران گذار ایتالیا به مدرنیته عرضه شده است. در این کتاب، تمرکز بر آن است که چگونه طراحی و ساختنِ فضاهای عمومی در طول این دورۀ گذار به قصدِ اعمال میزان مشخصی از اقتدار بر شهروندان ایجاد شد [و در این جستجو] به تأثیر معماری و نقشۀ خیابان‌ها بر آداب اجتماعی روزانه رجوع می‌شود....
موزه‌های وحشی: برنزهای بنین، خشونت استعماری و اعادۀ فرهنگی| دن هیکس
امروز وارد هر موزۀ اروپایی شوید، اشیای مسروقۀ امپراطوری را می‌بینید. این اشیاء پشت شیشه نشسته‌اند: موقرانه و با نورپردازی‌ای باسلیقه. قطعه‌کاغذهایی همراهشان نام، تاریخ، و مکان اصلشان را عرضه می‌کند. [در این کارت‌ها] اشاره نشده که همۀ این اشیاء دزدی‌اند. آثار اندکی هست که این تاریخِ یغماگرانه و چپاولیِ استعمار را به خوبیِ برنزهای بنین عیان کند؛ مجموعه‌ای از هزاران پلاک برنجی و عاج‌های حکاکی‌شده که نمایانگرِ تاریخ دربار سلطنتی «اوبا» از شهر بنین در نیجریه است. غارت آن در طول حملۀ نیروی دریایی بریتانیا در سال ۱۸۹۷ رخ داد و غنایم به ملکه ویکتوریا، موزۀ بریتانیا، و بی‌نهایت...
سفالینه‌های ایران: سفالگری اسلامی از مجموعهٔ ساریخانی| اولیور واتسون (و.)
در این کتاب، با ارائۀ طیفی وسیع از اشیاء برگرفته از یکی از مجموعههای برجستۀ هنر ایرانی، بیش از هزار سال [تاریخ] سفالگری اسلامیِ ایران گردآوری شده است. در کتاب سفالینه‌های ایران، با بیش از پانصد تصویر، مقاله‌های معتبر علمی و تفسیرهای هوشمندانه، مجموعه‌ای از گنجینه‌های کمتر دیده شدهٔ جهان پارسی گردآوری و تاریخی جمعی از سنت برجسته‌ٔ سفالگری عرضه شده است. در میان مدخل‌های جامع این کتاب، شمار زیادی از کتبیه‌های روی اشیاء ترجمه شده که فهم عمیق‌تر و دقیق‌تر از میراث فرهنگی‌ای که مولد این اشیاء بوده را برای خواننده ممکن می‌کند. همچنین این کتاب متضمن تحقیقات و...
ترسیم کردن برای دیدن: تاریخ شناختی طراحی معماری| مارک آلن هیوئیت
ترسیم کردن برای دیدن اولین کتابی است که تاریخ طراحی معماری را با استفاده از آخرین تحقیقات در زمینهٔ علوم شناختی و شناخت بدن‌مند (embodied cognition) بررسی می‌کند. نویسنده با مقدمه‌ای دربارهٔ ادراک بصری، علوم شناختی، تفکر طراحی و شیوه‌های ایده‌پردازی‌ای که گروه‌های معماران در کار حرفهای به کار می‌گیرند، دورۀ ۱۲هزار سالهای را به دنبال اطلاعاتی مشخص دربارهٔ طرح‌های شناختی جستجو می‌کند که هوموساپینس‌ها برای ساخت ساختمان‌ها و زیستگاه‌هایشان به کار می‌گرفتند. طبق پیشینهٔ به دست آمده این شیوه‌های تفکر به سه پاره‌ٔ شناختی بزرگ تقسیم می‌شود: ساختن (crafting)، تجسّم کردن (depicting) و سرهم کردن / مونتاژ (assembling)، هر...
به تصویر کشیدن جهان فرهنگی اسلام: گزارش کتاب مسالک و ممالک اصطخری| نادیا دانیلنکو
در این کتاب، نویسنده پیامی را جستجو می‌کند که در پس اولین نقشه‌های به جای مانده از جهان فرهنگی اسلام وجود دارد. به لطف در امان ماندن کتاب مسالک و ممالک (سدهٔ دهم میلادی)، نقشهٔ جهان و بیست نقشهٔ منطقه‌ای ْمتن این کتاب به کتاب مرجع سرزمین‌های تحت سلطهٔ مسلمانان تبدیل شده است. اصطخری به جای شکل دادن به جهان فرهنگی اسلام بر اساس دغدغه‌های سیاسی و منطقه‌ایْ طرح بی‌زمانی را برگزید تا در کوتاه مدت آشفته نشود. با توجه به اینکه مسالک و ممالک هزارسال پیش تألیف شده و به ما رسیده به نظر می‌رسد که طرحی که اصطخری...
معمار به مثابهٔ ساحر| آلبرت سی اسمیت، کندرا شنک اسمیت
این کتاب رابطه‌ٔ بین شعبده و معماری را بررسی می‌کند. باوری وجود دارد که فهم گسترده‌تری از معنای شعبده دریچه‌هایی را به فرآیند طراحی معماری و معمار می‌گشاید. معماران تلاش می‌کنند که با ساختن بناهایشان بر عوامل طبیعی فائق آیند. در شرایطی مشابه، شعبده‌بازان آیین‌هایی را برپا می‌دارند که بر عوامل طبیعی فائق آیند. این کتاب بیان می‌کند که معماران می‌توانستند بسیاری ایده‌های برگرفته از شعبده را در فرآیند طراحی به کار برند. کتاب با بهره‌گیری از شواهد تاریخی و معاصر نشان می‌دهد که شعبده تأثیر زیادی بر حرفهٔ معماری داشته است. نویسنده توضیح می‌دهد که چطور شعبده در فهم...
تاریخ معماری گورکانی: بابر و همایون| آر ناث
این کتاب اولین جلد از مجموعهٔ چهارجلدی یاد بود آر ناث با عنوان تاریخ معماری گورکانی است. اثر حاضر به یادگان‌های بابر (۱۵۳۰ - ۱۵۲۶ میلادی) و همایون (۱۵۵۵، ۴۰-۱۵۳۰ میلادی) و بررسی سبکی آنها می‌پردازد؛ یادگان‌هایی که در ابتدای سلطنت اکبر (۱۵۷۰ - ۱۵۵۶ میلادی) به سبک پیشینیان ساخته شده بود. بنا بر این، این کتاب به نوعی مرور این سبک در دورهٔ شکل‌گیری آن است. پیشینۀ تاریخی مفصلی [عرضه شده] که در آن به رابطۀ بین مدپاتا و گوپادری و آگره پرداخته و منابع الهام این هنر شناسایی شده و پیوند آن با خاکی که این آثار سده‌های...
جهت‌گیری کعبه: مطالعه‌ای در بیت عتیق اسلام| سایمن اومارا
کعبه چیست و چرا برای جهان اسلامی مهم است؟ چرا زائران پیرامون آن می‌گردند و به آن وارد نمی‌شوند؟ آیا خالی است؟ و چرا بنایی خالی و پوشانیده شده با ابریشم مشکی است؟ در این کتاب، مقدس‌ترین مکان اسلام، کعبه، با توجه به شش عامل فضایی غالب بررسی می‌شود: به مثابهٔ قبله؛ به مثابهٔ محور و زهدان جهان اسلامی؛ به مثابهٔ اصلی معمارانه در بستر جهان؛ به مثابهٔ مقصد محترم زائران و جایگاه پیوند معنوی برای اهل رمز و صوفیان؛ و به مثابهٔ مسکنی که تصور می‌شود نیروی روح بخش را به طور موقت در خود نگاه داشته است؛ یا...
معماری سنگی پیشاتاریخی و آغازتاریخی: قیاس‌های سیاق اجتماعی و فنی مرتبط با ساختمان‌های آنها- شرح مذاکرات همایش شمارهٔ ۱۸ بنیان بین‌المللی دانش پیشاتاریخی| فلورین کاسئو و لوس لاپورته
این کتاب مجموعهٔ مقالاتی است که در پی نشستِ شمارۀ ۱۸ همایش بنیان بین‌المللی دانش پیشاتاریخی عرضه می‌شود. همایش یاد شده با تمرکز بر دوران نئولتیک اروپا برگزار شد. در حالی که بیشتر ارائه‌دهندگان به سیر زمانی این دوره پرداخته و به سواحل اقیانوس اطلس و مدیترانه توجه کرده بودند، قیاس‌های جغرافیایی و تاریخی نیز در کارشان گنجانده شده بود. هدف این کتاب شکستن محدودیت‌هایی مرتبط با حوزههای مطالعاتی است تا بتواند ایده‌هایی پذیرفته شده را معلق کند. روش‌های جدیدی که طی ده سال گذشته ابداع شده‌اند احتمالات جدیدی را با توجه به مطالعهٔ بعضی یادمان‌ها مطرح و شرح این...
یک شهر اسلامی زنده: فاس و حفاظت آن| تیتوس بورکهارت
شهر مراکشی فاس، که در سدهٔ نهم میلادی احداث شده، یکی از گرانبها‌ترین جواهرات تمدن اسلامی است. تیتوس بورکهارت بیش از چهل سال تلاش کرد تا جنبه‌های معمارانه و هنرمندانه میراث فاس، به طور خاص، و مراکش، به طور عام، را ثبت و نگه‌داری کند. این سخنرانی‌های تازه ترجمه شده، که از زمان اقامت بورکهارت در فاس به دست آمده، در جستجوی آن است که روشن کند چطور شهر تاریخی می‌تواند بدون تغییر فرم ارگانیک خود به یک موزه-شهرِمرده حفظ شود و چگونه می‌تواند ارزش‌هایی را که با آن زاده شده را با شرایط جدید سازگار کند و رشد دهد....
معماری همزیستی: ساختن کثرت‌گرایی| عذرا آقشامیجه
در این زمان که اختلافات فزاینده‌ای وجود دارد، معماری همزیستی در صدد ترویج کثرت‌گرایی از دریچهٔ معماری معاصری است که مسلمانان در اروپا از آن مطلع و ساکن هستند. در این کتاب سؤال می‌شود که چگونه معماری می‌تواند جامعه‌ای آزاد‌اندیش و فراگیر را شکل دهد. پرسش اصلی این کتاب در تلاقی هنر، معماری و حفاظت فرهنگی، و همراه با سه پروژهٔ معماری مشهور در سطح بین‌المللی که در چهار دهه گذشته جایزهٔ معماری آقاخان را دریافت کرده‌اند طرح می‌شود: مسجد سفید در ویسوکو، بوسنی هرزگوین (برندهٔ ۱۹۸۳)؛ گورستان اسلامی التاچ در فورآرلبرگ، اتریش (برندهٔ ۲۰۱۳)؛ و سوپرکلاین در کپنهاگ، دانمارد...
سطر مستور: تاریخ و سبک‌شناسی کوفی شرقی| مهدی صحرا گرد
مطالعه و پژوهش در اوضاع و تاریخ قلم‌های کوفی در سده‌های نسخت جهان اسلم به طور عام و قلم‌های کوفی ایرانی به طور خاص، به دلیل فقدان آثار و منابع، با دشواری‌های بسیاری همراه است. با این حال، سرگذشت خط عربی و قلم کوفی و طبقه‌بندی شیوه‌های کتابت قرآن، سال‌ها موضوع بحث محافل علمی شرق‌شناسان و محققانی همچون آدلر، فلوگل، آمری، ویلن، لینگز، بلر، دروش، راکسبرا، جورج، شیمل و طبّاع بوده است. در ایران نیز تلاش‌هایی پراکنده برای تبیین و تحلیل دوره‌بندی خطوط اسلامی از سوی محققانی نظیر فضائلی و بیانی و مایل‌هروی صورت گرفته است که اطلاعات ارزشمندی در...
معماری ادیان بزرگ جهان: جستاری در باب مضامین، تفاوت‌ها، و شباهت‌ها| تامس بری
در این کتاب، توماس بری مفروض‌های غالبی را که دربارهٔ عناصر زیبایی‌شناسی، فرمی، فضایی و تصویری معماری دینی وجود دارد به چالش کشیده است. روایت در دو موضع طرح می‌شود: معماری دینی اختلاطی‌ست از عناصر زیبایی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و نظری؛ این عناصر به شیوه‌های گوناگون در ادیان مهم جهان شکل گرفته‌اند. مهم‌ترین جنبۀ رویکردهای نظری این کتاب عاملیت ارتباطی و برهانی معماری مذهبی و فضاهای چندحسی و آیینی‌ای است که برای انتقال محتوا پدید می‌آورد. بنا بر این، بنیادهای اسطوره‌ای و متکی بر متن مقدس و نمادهای کلیسایی و سیاسی قدرت در سازماندهی صوری (فرمال) آستانه‌ها، راه‌ها، حیاط‌ها...
معنای رنگ در میان‌رودان باستان| شیانتی تاواپلان
در کتاب معنای رنگ در میان‌رودان باستان شیانتی تاواپلان برای اولین بار به مطالعهٔ عمیق کلمات و بیان‌های مرتبط با رنگ‌ها در زبان اکدی پرداخته است (۵۰۰- ۲۵۰۰ قبل از میلاد مسیح). او با ترکیب کردن تحلیل‌های فلسفی و تحقیق‌هایی دربارهٔ ساخت‌مایه‌ها این تصور غلط که مردم در میان‌رودان قوه‌ٔ تشخیص محدودی داشته‌اند را رد می‌کند و رشد زبان مرتبط با رنگ اکدیان را محصول تاریخ ساخت‌مایه‌ها و مهارت‌ها در خاور نزدیک باستان می‌داند. «... معنای رنگ در میان‌رودان باستان یک اقدام پیشرو، نو و بصیرانه است. این کتاب تعامل مهمی با حوزهٔ مطالعات رنگ‌ها، علم لغات، تاریخ فن‌ها برقرار می‌کند و فهم کنونی ما را از جهان‌بینی زبان‌ها و فرهنگ مادی میان‌رودانی غنی می‌کند. این کتاب علاوه بر آشور‌شناسان و بابل‌شناسان برای دانشوران تاریخ، زبان‌شناسان و خوانندگانی که به پیوند‌های بین زبان و اندیشه و فرهنگ علاقهمندند یک منبع باارزش خواهد بود.» The Meaning of Color in Ancient Mesopotamia by Shiyanthi Thavapalan Brill, 2020 – فهرست مطالب کتاب: Front Matter 1. Color Semanticse 2.Abstract Colors 3. Material Colors 4. Colorful Matter 5.Making Sense of Color Back Matter – اطلاعات بیشتر دربارۀ این کتاب: https://brill.com/view/title/37961
بغداد: تاریخ شهر از منظر ادبیات| ایمان عطّار
در سالهای اخیر، بغداد را همیشه چون میدانِ مناقشات سیاسی دیده‌ایم؛ چنین تفسیری به شدت بر نوشتن دربارۀ این شهر اثر گذاشته است. در این کتاب نویسنده تلاش کرده است از این چشم‌انداز فاصله بگیرد تا مطالعه‌ای میان‌رشته‌ای در تاریخ بغداد را از دریچۀ ادبیات عرضه کند. نویسنده بر پایۀ این فرض که ادبیات شهری منبع تکمیلی تأثیرگذاری بر تاریخ‌نگاری سنّتی است، از تحلیل عمیق متن‌ها، شعرها و روایت‌های تاریخیِ فضاهای شهری غیریادمانی مدد گرفته است تا نمای نادیده‌ای از توسعۀ شهر را آشکار کند. نویسنده بر مضامین فضایی و نوستالژیک و فکری تکیه می‌کند تا رویکردی تازه به مطالعۀ...
شهر در آناتولی سده‌های میانۀ متأخر: تعاملات میان‌فرهنگی و شهرنشینی در خاور میانه| ریچل گوشگاریان
آناتولی سده‌های میانی متأخر با بی‌ثباتی سیاسی گسترده شناسایی می‌شد. اما بر خلاف این دشواری‌ها، شهرها خودشان تقریباً فضاهایی با ثبات بودند که با گروه‌های اجتماعی مرکب و با یکدیگر وفق یافته اِشغال و با انواع سازماندهی‌های ابتدایی و خودگردانی شهری مدیریت می‌شده است. ریچل گوشگاریان در این کتاب اولین تاریخ اجتماعی این منطقه در این برهه را مبتنی بر منابع ارمنی عرضه می‌کند. او این منابع را در کنار دیگر منابع نوشتاری محلی، به زبان عربی و فارسی و ترکی، خواند و از تحقیق‌های تازه دربارهٔ قرون وسطای ایبریا و پارادایم «کانویونسیا»- روشی که با آن همبستگی اجتماعی و همزیستی می‌تواند بین گروه‌های اجتماعی مختلف فرهنگی و نژادی ایجاد شود- استفاده کرد تا تصویری کامل‌تر و مهم‌تر از فضاهای شهرها عرضه کند. با تمرکز بر سده‌های سیزدهم و چهاردهم، کتاب شهر در آناتولی سده‌های میانی متأخر گسترهای وسیع از مباجث به جا - شامل تعاملات بین الدیانی، شهرنشینی، تاریخ فرهنگی و سیاست‌های فضایی- را یادآور می‌شود. The City in Late Medieval Anatolia Cross-Cultural Interaction and Urbanism in the Middle East Rachel Goshgarian Bloomsbury, 2021 – فهرست مطالب کتاب: Chapter 1: The City in the Late Medieval Anatolian Mind Chapter 2: Homosociality and Inter-faith Interactions: The Unique Experience of...
معماری: تاریخ، تئوری و حفاظت؛ از دوران پیش از تاریخ تا سده‌های میانه| آرلین پابن-شارنیکو
ین کتاب بررسی نقادانۀ پیشرفت تاریخی، زمینه‌های نظری و کارها و تجارب محافظت از معماری است. در این کتاب مجموعۀ گسترده‌ای از مثال‌های معماری و شهری از دوران پیش از تاریخ تا سده‌های میانه را به ترتیب تاریخی و بر حسب مضمون ارائه می‌کنند و در هر مورد مسائل زمینه‌ای‌ای که در هر دوره موجب بیانِ متمایز آن دوره بود بررسی شده است. ویژگی‌های بخصوص، نظام‌های سازهای، مواد و فناوری ساخت هر مثال تحلیل شده است. همچنین نویسنده تحلیل کرده است که چگونه در یک جامعۀ بین‌المللی وظیفۀ تفسیر و حافظت دارایی‌های بخصوص صورت گرفته است. کتاب با تکیه بر...
از غرناطه تا برلین: قبهٔ حمرا| آنا مک‌سوئینی
این کتاب داستان یک باقیمانده از کاخ حمرا در غرناطه (گرانادا) در اندلس (اسپانیا) است: گنبد حمرا در موزه‌ٔ هنر اسلامی برلین. قبه، آسمانه‌ای که با حکاکی و چوب‌های نقش‌دار ایجاد شده به آن منظور ساخته شد تا بر فراز یک یک برج نگهبانی پرداخته در یکی از اولین کاخهای مجموعهٔ حمرا قرار گیرد. این کتابْ تاریخ قبه از زمان ساختش در سده‌های میانی‌ست تا زمان نمایش‌دادن آن در برلین. این کتاب تاریخ حمرا را از دریچهٔ قبه دنبال می‌کند- از صنعتگران مسلمان که آن را ساختند تا تغییراتی که مسیحیان فاتح بعد از سقوط غرناطه در ۱۴۹۲ در آن...
فتح و ساختن: معماری کاخ در شمال کامرون| مارک دلانسی
در کتاب فتح و ساختن مارک دلانسی معماری کاخهای شمال کامرون، منطقه‌ای که در سدهٔ نوزدهم که توسط چادرنشینان و چوپان و مسلمانان و «فابل‌ها» فتح و به عنوان بزرگترین منقطۀ امیرنشین خلافت سوکوتو شناخته شد، جستجو می‌کند. برای معماری کاخ غالباً ذاتی سیاسی در نظر گرفته می‌شود؛ بنابراین نه تنها نیاز‌ها و توقعات فاتحان بلکه انبوهی از بومیان و کشاورزان و مغلوب‌های غیرمسلمان، که اکثریت را تشکیل می‌دهند، برآورده می‌کند. در فرآیند وفق دادن فرهنگ‌های این اجزا، فرم‌های معمارانه و هویت بومی شکل گرفت. Conquest and Construction Palace Architecture in Northern Cameroon by Mark DeLancey Brill, 2020 –...
از جیحون تا فرات: ایرانشهر و دنیای ساسانی| تورج دریایی، خداداد رضاخانی
پساباستان- یک واژه ی نسبتاً جدید در تاریخ نگاری هزارهٔ اول پس از میلاد- عموماً به مطالعهٔ دنیای مدیترانه و به طور خاص امپراطوری روم و ادامهٔ آن در دورهٔ بیزانس پرداخته است. اخیراً اما بسیاری به این باور رسیده‌اند که باید با توجهی همسان و در بستری مشابه به مطالعهٔ تاریخ خاور نزدیک، از جمله تاریخ ایران و موازین سیاسی و فرهنگی امپراطوری ساسانی پرداخته شود. امید است که این کتاب سبب افزایش علاقه به شناخت تمدنی گردد که زیربنای شناخت خاور نزدیک در طی قرون وسطی و زمان معاصر است. – فهرست: - مفهوم ایرانشهر در...
دانشنامهٔ زنان و فرهنگ‌های اسلامی ۲۰۲۰- ۲۰۱۰، مجموعهٔ شماره‌های ۹- ۱| سعاد جوزف
دانشنامهٔ زنان و فرهنگ‌های اسلامی ۲۰۲۰- ۲۰۱۰ یک پروژهٔ جهانی، میان‌رشته‌ای و فراتاریخی است که با همکاری بی‌نظیر از ۳۰۰ دانشور در سرتاسر جهان تهیه شده است. نُه شماره از این دانشنامه تحقیقی پیشرو دربارهٔ مطالعات جنسیت و دنیای اسلامی عرضه می‌کند. دانشنامهٔ زنان و فرهنگ‌های اسلامی ۲۰۲۰- ۲۰۱۰ شامل مداخل تازه‌ای دربارهٔ موضوعات مورد توجه امروزی است؛ مانند رسانه‌های اجتماعی، رژیم امنیتی، سینما، مطالعات یهودیان، هیپ‌هاپ و رپ، جنبش‌های غیر عادی، اسلام هراسی و مرد‌سالاری. دانشنامهٔ زنان و فرهنگ‌های اسلامی یک مرجع ضروری برای تحقیق دربارهٔ مطالعات جنسیت، مطالعات خاورمیانه و مطالعات اسلامی است؛ همین‌طور برای مطالعات دین، تاریخ،...
خواندن و مکان‌نگاری داستان: فضامند کردنِ متن ادبی| سالی بوشل
آیا در حین خواندن نقشه می‌کشیم؟ شیوه‌های مکان‌مند کردن و تصوّرِ جهانِ داستانی چقدر در تجربۀ ما از ادبیات کانونی است؟ این کتاب رویکردی جدید به تفسیر فضا و مکان ادبی به دست می‌دهد که بر پایۀ ظهور نقشه‌های داستانی در کنار متن در اواخر سدۀ نوزدهم و اوایل سدۀ بیستم است. با کنار هم آوردن گسترهای از نظریه‌های جدید و در حال ظهور، از جمله نقشه‌نگاری و نقشه‌برداری انتقادی، نویسنده به طرز قانع‌کننده‌ای استدلال می‌کند که این فعالیت، نامش را هر چه بگذاریم ــ نقشه‌نگاری، نمودار کردن، متصوّر ساختن، فضامند کردن ــ بخش حیاتی و ذاتیِ تجربۀ ما از...
جستارهایی دربارۀ سندشناسی دورۀ مغول| زیرنظر عمادالدین شیخ‌الحکمایی
مقالاتی که در این کتاب ارائه می‌شود بخشی از نتایج فعالیت‌های یک کارگروه پژوهشی بین‌المللی است که بر اسناد چندزبانه موجود در موزه ملی ایران متمرکز شده است. این مقالات با توجه به پژوهش‌های اندک در حوزه سندشناسی دوره مغول می‌تواند نمونه‌ای برای توجه و توسعه پژوهش‌های تخصصی بر اسناد این دوره باشد. جستارهایی دربارۀ سندشناسی دورۀ مغول زیرنظر عمادالدین شیخ‌الحکمایی مترجمان: رامینا رضوان، آزاده فکرآزاد ویراستاران: سانائه تاکاگی – ریوکو واتابه انتشارات بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار، ۱۳۹۹ – اطلاعات بیشتر دربارۀ کتاب: https://bit.ly/3bGkpEI
هیچ اتفاقی نیفتاد: یک تاریخ| سوزان ای. کرِین
گذشته آن چیزی است که اتفاق افتاد. تاریخ آن چیزهایی است که از گذشته به یاد می‌آوریم و می‌نویسیم، روایتی که می‌سازیم تا به حافظه‌مان و منابع آن معنا بدهیم. اما اگر به گذشته نگاه کنیم و به خاطر بیاوریم که «هیچ اتفاقی نیفتاد» چه؟ چرا ممکن است احساس کنیم که «آنچه بود هیچ بود»؟ نویسندۀ این کتاب چنین مشاهدات به‌ظاهر ساده‌ای را دگرگون می‌کند و «هیچ» را طور جدیدی بازتعریف می‌کند: هیچ به منزلۀ چیزی که می‌دانیم و می‌توانیم به خاطر بیاوریم. «هیچ/ nothing» اصطلاحی کلی است که به هر چیزی اطلاق می‌شود که ممکن است ملال‌آور باشد و...
تخیل و هنر: بررسی‌هایی در نظریۀ معاصر| ویراستاران: کیث مازر و آنانتا ساکلا
این پروژۀ میان‌رشته‌ای جامع‌ترین مطالعۀ تخیل تا امروز است. گروه گزینش‌شدۀ بین‌المللی دانشورانی که در این پروژه همکاری کرده‌اند چارچوب نظری بدیع و جسورانه‌ای را برای مفهوم‌سازی (دوبارۀ) تخیل در همۀ صورت‌های گوناگون آن به دست می‌دهند. کتاب اختلافات و تعارض‌ها و بن‌بست‌های منطقی پیچیدۀ مرتبط با انبوهی از مدیوم‌های هنری را بررسی می‌کند که در آنها تخیل انسانی نمود پیدا می‌کند. تخیل در مقام یکی از ویژگی‌های بنیادین نوع بشر که گویا در سایر موجودات نیز با درجات و پیچیدگی‌های مختلف وجود دارد، محصولِ انسان بودن است و همه چیز در آن بافته شده است. این کتاب نشان می‌دهد...
هنر و کار: دربارۀ دشمنی میان صنعتگری، زیبایی‌شناسی کار و سیاست‌های مربوط به کارِ هنر| دیو بیچ
این کتاب تاریخی جدید از دگرگونی رابطۀ میان هنر، صنایع دستی و صنعت است که بر گذار از کارگاه به استودیو، کارآموز (شاگرد) به هنرآموز، رسته (گیلد) به گالری و صنعتگر (artisan) به هنرمند (artist) تمرکز می‌کند. اینکه آیا هنرمند جزو بقایای شیوۀ فئودالی تولید است و یا تولیدکنندۀ کالایی که با شیوۀ سرمایه‌دارانۀ تولید فرهنگی هماهنگ است، جزو پرسش‌هایی است که در این کتاب به آن پاسخ می‌دهند. نویسنده نشان می‌دهند که تاریخ شکل‌گیری هنر به منزلۀ صورتی خاص و متمایز از صنایع دستی، تجارت و صنعت را می‌توان تا زمان انحلال نظام دوگانۀ گیلد و دربار به عقب...
تاریخی‌نگری موسیقی ایران: موسیقی‌شناسی قومی| محسن حجاریان
موسیقی‌شناسی قومی تاریخی پرده‌های دیگری از پنهانی‌های تاریخ فرهنگی ما را کنار می‌زند. پراکنش موسیقی در گستردگی سرزمین‌های ایران و ترک و عرب از سین‌کیانگ تا اندلس چگونه بوده و تشیع تاریخی در موسیقی دستگاهی چه نقشی داشته و نمود بتوارگی و جامعه‌شناسی تاریخی در موسیقی ایران چیست؟ پرسش‌هایی از این دست، از جمله موضوعات پژوهش این کتاب است. فارابی از حس‌آمیزی موسیقی و ابن‌سینا از روش میزان‌بندی دوران ساسانی سخن می‌گوید؛ بیهقی از بوقیان شادی‌آباد شهر غزنین و عطاملک جوینی از موسیقی و رقص مغولان در مسجد بزرگ بخارا یاد می‌کند و خواجه غیاث‌الدین در سفرنامۀ خود به ترکستان...
معماری ۶۸: منظر بین‌المللیِ نوگری‌های آموزشی| ان دبار، کارولین مانیک، النور مارانز، ژان-لویی ویولو (و.)
بسیاری پرسش‌ها دربارۀ معماری و نحوۀ آموزش آن در طول دهۀ ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ بر این رشته تأثیر گذاشته است. از ژاپن تا آمریکا و با نظر بر کشورهای اروپایی، آمریکای جنوبی و خاورمیانه، گفتمان دانشجویان معماری بیانگر شیوه‌ای تقریباً یکسان در بسیاری قاره‌ها است؛ با گواه بر این مسئله که ورای نقطۀ انقطاعی که در ماه مه ۱۹۶۸ در پاریس ایجاد شد، نسلی وجود دارد که در طلبِ پرداختن و تجربۀ معماری به گونه‌ای متفاوت است. مجموعۀ گروهیِ حاضر، که در آن آثار ۲۳ نویسنده از میان برجسته‌ترین متخصصان موضوع گرد هم آمده، برای نخستین بار، منظری بین‌المللی از...
در بر گرفتن امر مقدس در هنر اسلامی؛ جلد ششم سالنامۀ انجمن ارنست هرتسفلد| لورنز کورن و چیدِن ایورِن (و.)
اسلام به منزلۀ دین تا چه حدّی به هنر و فرهنگ مادی خاور میانه و شمال افریقا شکل داده است؟ در مقابل، دین اسلام چگونه از هنر و فرهنگی مادی اثر پذیرفته است؟ در یازدهمین گردهمایی سالانۀ انجمن ارنست هرتسفلد، محققانی ذیل عنوان «در بر گرفتن امر مقدس» همین پرسش‌ها را به بحث گذاشتند و از طریق مثال‌هایی از نسخه‌های خطی قرآن و خوشنویسی و شمایل‌های سلطنتی و مکان‌ها و بناهای مذهبی به موضوع تقدس و امر مقدس پرداختند. در این مجلد ۹ تا از موردپژوهشی‌های آن گردهمایی را می‌خوانیم که موضوعشان از زیارت‌گاه‌ها و بیرق‌های دوران متقدم اسلامی است...
تشکّل معمار: تاریخ و تئوری کار حرفهای| جورج بارنت جانستون
موضوع این کتاب بررسی بنیادها و تاریخ حرفۀ معماری است. نویسنده منافع رقیبی را آشکار می‌کنند که به طور تاریخی به این حوزه شکل داده است و از این طریق فهمی عمیق‌تر از وضع معاصر حرفه را می‌پرورد. تمرکز کتاب بر دورۀ ۱۸۷۰ تا ۱۹۲۰ است، زمانی که در ایالات متحده حرفۀ معماری را آنطور که امروز می‌شناسیم بنیاد گذاشتند. نویسنده در این برهه شکل‌گیری و استانداردسازی روابط بنیادین میان معماران، مالکان و سازندگان را دنبال می‌کند، آن صورتی از روابط که در دست‌نامۀ حرفۀ معماری (Handbook of Architectural Practice) در مؤسسۀ معماران امریکا (American Institute of Architects’) تدوین و...
تأخّر| پیتر آیزنمن و الایزا آیترب
دریافت نسبت به مدرنیته در معماری را معمولاً در چارچوب ایدۀ «روح زمان» بیان می‌کنند، رویکری نسبت به فرمِ معماری که بنیادش باور به زمانِ پیش‌رونده است. کتابِ تأخّر این موضوع را بررسی می‌کند که معماری چطور می‌تواند با روش‌هایی شگرف و متقاعدکننده، خلاف این جریان‌های خطّی عمل کند. نویسندگان این کتاب چشم‌انداز متقاوتی را نسبت به فرم و زمان در معماری پیش می‌گذارند، چشم‌اندازی که آنْ دست قیود زمانیِ سبک را دور می‌زند که آن را «فرزند زمانه» می‌خواهد: تأخّر. به این منظور نویسندگان بر آثار و احوال سه معمار سدۀ بیستمی تمرکز می‌کنند که کیفیاتِ تأخّر را در...
تألیف: گفتمان، مجموعه‌ای دربارۀ معماری| مانیکا پانس دو ليون (و.)
کتابِ تألیف بررسی انتقادی مضامین در حال ظهور در معماری معاصر است که با بازبینی مفهومِ به‌ظاهر منسوخِ تألیف طراحانه (design authorship) صورت می‌گیرد. در حین پایکوبی‌مان بر اضمحلالِ استادکاران معمار، با نقشِ در حالِ دگرگونی خلاقیت در تولید فرهنگی معماری چطور کنار می‌آییم؟ در این کتاب، مجموعه‌ای از طراحان و دانشورانِ دیسیپلین‌های متعدد از منظرهای متعدد در این موضوع مداقه می‌کنند. موضوعات کتاب شامل تأثیر ابزارهای دیجیتال و دستورگان‌های (اسکریپت) محاسباتی بر مفهوم ساختن در عصر روبات‌هاست، نیز اوضاع فعلی که در آن رو‌ـ‌نگاری و الگوبرداری همچون پس‌زمینۀ تألیف است، و برآمدنِ موادِ بازتألیف‌شده در عصرِ پسادیجیتال. این پرسش‌ها...
پهنۀ ایران: دگرگونی هویتِ شاهنشاهی از طریق معماری و منظر و محیط مصنوع، ۵۵۰ ق.م. تا ۶۴۲ م.| متیو پی. کانپا
موضوع این کتاب بررسی نحوۀ کاربست محیط مصنوع و محیط طبیعی نزد شاهانِ ایران در جهان کهن ایرانی است، کاربستی که برای شکل دادن به خاطرۀ فرهنگی ایرانیان، نوعی هویت شاهنشاهی و کیهان‌شناسی مقدس و در جدال برای کسبِ آن بود. در این کتاب دوره‌ای بیش از هزار سال، از هخامنشیان تا برآمدن اسلام مطالعه شده است تا استدلال کنند که هویت‌های ایرانی فقط برساخته و متشکل از گفتمان شاهنشاهی نیست، بلکه متأثر از تحولاتی راهبردی در شهرها و معابد و مکان‌ها و منظرهای غرب آسیا نیز است. نویسنده ساختنِ هویت شاهنشاهی و امپراتوری جدید ایرانی را با نگاهی انتقادی...
بناهای یادمانی سده‌های میانه در توران: معماری قراخانیان در سده‌های یازدهم و دوازدهم| ریچارد پیران مک‌کلری
این کتاب مطالعه‌ای جامع از بناهای باقی‌ماندۀ قراخانیان به دست می‌دهد، سلسله‌ای کمتر شناخته‌شده و در عین حال مهم از سده‌های میانه که بین اواخر سده‌های دهم تا اوایل سدۀ سیزدهم بر بخشی عمدۀ توران (آسیای میانه) حکم می‌راندند. در خلال این کتاب بناهای به‌جامانده را در سیاق فرهنگی گستردۀ منطقه می‌نشانند، نتیجه‌ای که با تکیه بر پژوهش میدانی و منابع سخت‌یاب روسی ممکن شده است. در این کتاب تصاویر و نقشه‌های جدیدی گنجانده‌اند و در کنارش مطالعۀ دقیق تک‌بناها و مطالعۀ گسترده‌تر زیبایی‌شناسی معماری منطقه. این بناها همچون پیوندی میان معماری سامانیان که عمدۀ آن از دست رفته است...
شجر الدّر: حمایت خارق‌العادۀ ملکه‌‌‌ـ‌کنیزِ مصری، شجر الدّر، از معماری در سدۀ سیزدهم| دی. فیرچایلد راگلز
شجر الدر (درختِ مروارید) در کودکی کنیز بود و او را به سلطان صالح ایّوبی هدیه کردند. او کنیزِ محبوبِ سلطان شد و سلطان آزادش کرد؛ سپس با سلطان ازدواج کرد و نایب‌السلطنه شد و در نهایت در سال ۱۲۵۰ پس از مرگِ همسرش، سلطان صالح، به مقامِ سلطنت مشروع مصر رسید. شجر الدّر ثروت و قدرتش را به کار گرفت تا به مدرسۀ سلطان مقبره‌ای اضافه کند؛ با این نوآوری، مدارس و بسیاری دیگر از مجموعههای خیریه و وقفی معماری به بناهایی یادمانی بدل شدند؛ عملی که آثارش هنوز به‌صورتی گسترده پابرجاست. حکومتِ مشروع یک زن مسلمان به نام...
معماری و قداست: یک نظریۀ انتقادی| دیوید ونگ
کتاب معماری و قداستِ دیوید ونگ تئوری معماری را از نظرگاه الهیات مسیحی می‌نگرد، به خصوص از منظر تمثیلِ وجود (analogy of being/ analogia entis). نویسنده سبب‌های اجتماعی و فرهنگی‌ای را دنبال می‌کند که نشان می‌دهد چرا ادبیات الهیاتی از نظریۀ معماری معاصر جداست. استدلال می‌کند که احیای نظرگاه مقدسی که با تمثیل وجود درآمیخته است و قرن‌ها سرچشمۀ هنر و معماری غرب بود، می‌تواند بر مسائل کنونی معماری چون «فروشگاه‌های بزرگ» (big box stores)، بحران محیط‌زیستی و از دست رفتن احساسِ بودن در جامعه (اتمیزه شدن) پرتو بیفکند. کتاب نقدی بر بنیان‌های مادی‌گرایانۀ گفتمان معماری امروز است که عمدتاً...
شهرهای سده‌های میانۀ ایران| دیوید دوران‌ـ‌گوئدی، روی متحده، یورگن پال (و.)
در این کتاب مطالعات مختلف در حوزههای جغرافیای شهری و باستان‌شناسی و تاریخ شهرهای سده‌های میانه را گردهم‌آورده‌اند تا دوران اسلامی را تا حدود ۱۵۰۰ م. پوشش دهند، اما به موقعیت‌های پیشااسلامی نیز نظر داشته‌اند. شهرها و ساکنان‌ها در این کتاب نقش اصلی را دارند و فقط مکان‌هایی نیستند که اتفاقی دیگر در آنها روی داد. بازیگرانِ شهری را بر عواملی خارجی اولویت اولویت داده‌اند. همکاری دانشوران این مجموعه چشم‌اندازی ژرف را پیش چشم آورده‌اند و از همین طریق تعامل میان مراکز شهری و حاشیه‌های آنها را به روایت درآوردند. بسیاری از همکاران کتاب از حوزههای تاریخ و باستان‌شناسی بوده‌اند،...
قرنِ تیموریان (جلد نهم از مجموعۀ ایدۀ ایران)| چارلز ملویل (و.)
سدۀ بعد از فتوحات تیمور سدۀ تقسیم شرق و غرب ایران میان جانشینان ترک‌‌ـ‌مغولِ او و شکوفایی فرهنگ ایرانی در شهرهای بزرگی چون هرات و سمرقند و تبریز بود. در این کتاب، جلد نهم مجموعۀ ایدۀ ایران، دانشوران پیشرو حوزۀ مطالعات ایران شیوه‌هایی را تحلیل می‌کنند که هم‌عصران تیموریان سنت‌ها و محیطشان را می‌دیدند و در این زمینه تلاش می‌کنند به پرسش‌های مختلفی پاسخ بدهند، از جمله: چشم‌اندازِ خارجی‌ها چه بود و در پژوهش‌های دوران مدرن چطور جنبه‌های متمایز این دوره را توضیح می‌دهند؟ کتاب متنی ضروری برای دانشوران، دانشجویان و کسانی است که به تاریخ ایران علاقهمندند. در این...
ایران و دَکَن: هنر، فرهنگ و استعدادِ ایرانی‌مآب در جابه‌جایی، ۱۴۰۰- ۱۷۰۰| کیلن اورتن (و.)
در اوایل دهۀ ۱۴۰۰ م. مهاجرت اعیان ایرانی به شبهه‌جزیرۀ دکن در جنوب هند آغاز شد. این شاعران، بازرگانان، دولتمردان و هنرمندان که به علل گوناگون به آن منطقه جذب شدند، بر سلاطین مسلمانی که تا اواخر سدۀ هفدهم بر آن منطقه حکم می‌راندند تأثیری ماندگار گذاشتند. نتیجه خلق شبکۀ فرامنطقه‌ای استوار و ایرانی‌مآبانه‌ای بود که شهرهای دوری چون بیدر را به شیراز و بیجاپور را به اصفهان و گلکنده را به مشهد وصل می‌کرد. نویسندگان این کتاب به بررسی جابه‌جایی هنر و فرهنگ و استعدادها میان ایران و دکن طی دوره‌ای بیش از سیصدساله پرداخته‌اند. مقالات کتاب و نظرگاه...
هنر ایران| رابرت مرداک اسمیت، ترجمۀ کیانوش معتقدی
یادداشت مترجم: کتاب حاضر «هنر ایران» _نوشتۀ رابرت مرداک اسمیت_یکی از نخستین کتاب‌ها دربارۀ تاریخ هنر ایران است که به فارسی ترجمه و منتشر شده است. این کتاب زمانی منتشر شده که هنوز واژه یا معادلی چون «هنر اسلامی» در مطالعات هنرهای خاورمیانه و ایران در جهان شکل نگرفته بود، و این اثر با عنوانی تخصصی و با هدف شناسایی و تحلیل هنر ایران در دوران حکومت ناصرالدین‌شاه قاجار، خارج از ایران منتشر شده است. اساس کار مرداک اسمیت در این کتاب، معرفی مجموعه آثاری بود که برای نخستین بار در غرفۀ ایران در موزه‌ی ساوت کنزینگتون لندن به نمایش...
بناهای سالم: فضاهای داخلی چطور عملکرد و بهره‌وری را هدایت می‌کند| جوزف آلن، جان مکامبر
در حالی که کسب‌وکارهای سراسر جهان در حال تصمیم‌گیری دربارۀ زمان و چگونگی باز کردن درهایشان برای مقابله با کووید-۱۹ هستند، مدیر گروه ساختمان‌های بهداشتی دانشگاه هاروارد و نیز یکی از محققان مدرسۀ تجارت هاروارد در حوزۀ تاب‌آوری شهری در این کتاب نشان می‌دهند که چطور نیروی نهفته در دفاتر کار و خانه‌هایمان را در مسیر محافظت از سلامت مهار کنیم و همۀ جوانب عملکردی و بهزیستی‌مان را تقویت کنیم. تا به حال شده که در میانۀ یک جلسه احساس خستگی کنید؟ احتمالاً به این خاطر باشد که در بیشتر اتاق‌های جلسه هوای تازۀ کافی وارد اتاق نمی‌شود. وقتی...
مواد و معنا در معماری: جستارهایی دربارۀ تجربۀ تنانی بناها| نیتانیل کُلمن
در دورانی که مشغولیت کار معماری به نظر بیش از هر چیز تصویر و بازنمایی بصری است، در این کتاب با در هم تنیدن حوزه‌هایی چون معماری، فلسفه و تاریخ فرهنگی، بررسی غنی و چندجانبه‌ای از مواد و مادیّت به دست می‌دهند. این مطالعه با استدلال دربارۀ اینکه معماری را نخست از طریق کلیت بدن تجربه می‌کنیم و نه با چشم نشان می‌دهد که چگونه بیشتر بناهای گیرا همانقدر که حسّانی (sensuous) است، بساوشی (tactile) است و مستقیماً با حس‌های بدن تعامل دارد، به خصوص لامسه. در توجه به امکان‌های ماندگارِ اکسپرسیوِ کاربرد مواد در معماری، مضمون دیگری که بررسی...
کارهای انتقادی در معماری: ناوارسیده‌ها| جاناتان بین، سوزانا دیکنسن، آلتیا آیدا
این کتاب در تأیید این تفکر است که در دنیای پیچیدۀ امروز توجه به چند چشم‌انداز متعددِ در حال ظهور برای حوزۀ طراحی ضرورت دارد: محیط و جامعه. نیز نویسندگان را گرد هم آورده‌اند تا بر محیط مصنوع از نظرگاه کارِ انتقادی تمرکز کنند. نقطۀ آغاز بحث نویسندگان، کتاب پیشگامانۀ جین رندل است که در آن کارِ انتقادی فضامند را به منزلۀ «اسلوب‌های خوداندیشی در تفکر که در جستجوی تغییر جهان باشد» تعریف کرده است. در مقابل اندیشه‌های مألوف در آموزش و حرفۀ معماری، این کتاب نشان می‌دهد که چطور آن دسته از معماران، معماران منظر، طراحان، طراحانِ شهری و...
اندازه مهم است: فهم کیفیت یادمانی بودن بناها در تمدن‌های باستانی| فدریکو بوچلاتی، زباستیان هاگنویر، سیلوا فن در هیدن، فلیکس لوِنسن
وقتی دربارۀ بناهای یادمانی سخن می‌گوییم، ظاهراً اندازه به طرز غیرقایل انکاری مهم است، آیا واقعا چنین است؟ اما به چه صورت‌های دیگری کیفیتِ یادمانی بودن را می‌توانیم بسنجیم؟ در این کتاب مقاله‌هایی از پژوهشگرانی از حوزههای گوناگونی چون باستان‌شناسی، موزه‌شناسی، تاریخ، جامعه‌شناسی، مطالعات امریکای میانه و تاریخ هنر را گرد هم آورده‌اند؛ مقالاتی که در آنها دربارۀ رویکردهای اصطلاح‌شناختی و روش‌‌شناختی، هم در مطالعات نظری و هم در مطالعات موردی مربوط به مفهوم یادمانی بودن بررسی می‌شود. تمرکز کتاب بر جنبه‌های معماریانه است؛ اما دربارۀ معماری اجتماعی یادمان‌ها، نقش کار اجباری و کار آزادانه و یادمانی بودنِ متنی یا...
خلق معماری از راه انسان بودن: دست‌نامۀ ایده‌های طرّاحی| فیلیپ پلارایت
معماری می‌تواند پیچیده، اسرارآمیز یا حتی مبهم به نظر برسد، به خصوص در نظر دانشجویی که نخستین‌بار اندیشه‌های معماری به او معرفی شود. یکی از راه‌های سادۀ نزدیک شدن به معماری طراحیِ محیط‌های انسانی است. وقتی به معماری به این صورت فکر کنیم، در نقطۀ آغاز مناسبی قرار می‌گیریم. مواجهۀ ما با محیطمان به شیوۀ فکر کردن ما شکل داده است و بنا بر این احتمالا می‌شود از همین شیوۀ فکر کردنمان برای شکل دادن به محیط هم استفاده کنیم. با چنین مبنایی است که معنا خلق می‌کنیم و پیرامونمان را معنا می‌کنیم، روابطی می‌سازیم و حتی به اندیشه‌های پیچیده‌تر...
معماری غرب جهان اسلام: شمال آفریقا و شبه‌جزیرۀ ایبری (۷۰۰- ۱۸۰۰)| جاناتان بلوم
بعضی از برجسته‌ترین نمونه‌های معماری جهان مانند مسجد قرطبه (کوردوبا)، آسمانۀ نمازخانۀ پالاتینا در پالرمو، برج جیرالدا در اشبیلیه (سویل) و کاخ حمرا در غرناطه (گرانادا)، به سنت غرب جهان اسلام تعلق دارد. این سبک معماری که طی هزار سال در کرانه‌های جنوبی و غربی دریای مدیترانه ــ بین تونس و اسپانیا ــ تکوین یافت، از سدۀ هشتم تا سدۀ نوزدهم محمل تلفیق اندیشه‌های تازه با سنت‌های ساختمانی محلی‌ای فراتر از آن منطقه بود. جاناتان بلوم در این کتاب چارچوب کلی این سنتِ پویا را به خوانندگانش معرفی می‌کند، هم بناهای مشهور و هم‌بناهای کم‌تر‌شناخته‌شده‌ای که در شش کشور در...
معماریِ تاریخ هنر: یک تاریخ‌نگاشت| مارک کرینزن، ریچارد جی ویلیامز
جایگاه معماری در تاریخ هنر چیست؟ چرا در دوره‌هایی معماری در کانونِ این رشته (دیسیپلین) بوده است و در دوره‌های دیگری گویی در حاشیۀ آن؟ امروز جایگاه معماری در تاریخ هنر کجاست؟ بسیاری از رشته‌ها با تاریخ معماری ارتباطی دارند، از جمله جامعه‌شناسی، انسان‌شناسی و جغرافیای انسانی. نویسندگان این کتاب به احتمالاً تأثیرگذارترینِ این سنت‌ها بر تاریخ معماری یعنی تاریخ هنر، پرداخته‌اند و رابطۀ میان رشته‌های تاریخ هنر و تاریخ معماری را طی صدوپنجاه سال اخیر بررسی کرده‌اند. آنها به افول اهمیت معماری و نقش آن در تاریخ هنر طی سدۀ گذشته اشاره می‌کنند که به عقیدۀ آنها بدون اینکه...
مدلِ معماری: تاریخ نمونک و نمونه‌های اولیه (پروتوتایپ)، سرمشق و تخیل هنری| متیو مایندراپ
به‌مدت بیش از پانصد سال، معماران مدل‌های سه‌بعدی‌ای را به منزلۀ ابزاری برای آزمودن، تصفیه کردن و نمایش دادنِ ایده‌هایشان به کار گرفته‌اند. اما، آنطور که متیو مایندراپ نشان می‌دهد، هدفِ ساختن مدل‌های فیزیکی معماری فراتر از بازنماییِ صِرف است. یک مدل معماری می‌تواند شبیه‌سازی کند، آموزش بدهد، الهام‌بخش باشد و زایای طراحی‌های معماری شود. در میان بسیاری چیزها، نیز می‌تواند نشانه، یادگاری، اسباب‌بازی، شیء تدفینی، ابزار آموزشی، رسانه و یا خلاقیتِ هنری باشد. در این کتاب مایندراپ تاریخ مدل‌های معماری را از طریق تحقیق در کاربردهای آنها، هم در نظر و هم در عمل، بررسی می‌کند. مایندراپ با پیگیری...
ساختن خلافت: ساخت‌وساز، تخریب و هویت فرقه‌گرایانه در معماری دورۀ متقدم فاطمیان| جنیفر ای. پروییت
این مطالعه به معماری دورۀ متقدم فاطمیان اختصاص دارد، یک سلسلۀ شیعۀ اسماعیلی که از سدۀ دهم تا دوازدهم بر کل دنیای مدیترانه‌ای حکمرانی کرد. این دوره را عصر طلایی رواداری چندفرهنگی و بین‌الادیانی می‌دانند و در طول آن بناهای بی‌نظیری ساخته شد، از جمله مدرسۀ ازهر و مسجد حاکم در قاهره، نیز قبۀ صخره و مسجد اقصی در بیت‌المقدس به طور اساسی مرمت و بازسازی شد. با این حال، در همین دوره تحت حکومت ابوعلی منصور حاکم (الحاکم) بامراللّه کلیساهای بسیاری تخریب شد، از مهم‌ترین آنها کلیسای مقبرۀ مقدس (رستاخیز) در بیت‌المقدس. نویسنده تفسیری تازه از این اقدامات و...
نظریۀ سیاسی و معماری| (و.) دانکن بل، برناردو زاکا
نظریۀ سیاسی دربارۀ معماری به ما چه می‌آموزد و از توجه دقیق‌تر به معماری چه چیز عاید نظریۀ سیاسی می‌شود؟ مقالات این کتاب از فرضی رایج آغاز می‌شود: اینکه معماری صرفاً پس‌زمینۀ زندگی سیاسی نیست، بلکه به نوبۀ خود نوعی نیروی سیاسی است. نویسندگان هر کدام از مقالات، به نحوی منحصربه‌فرد، قصد داشته‌اند وجهی از این مدعا را تصدیق کنند و نشان بدهند که چگونه تفکر ما دربارۀ سیاست را می‌شود با اندیشیدن به محیط مصنوع غنا بخشید. در این مجموعه چهار خط مشی پژوهشی را دنبال کرده‌اند: جستجوی روابط میان معماری و رژیم‌های سیاسی؛ بررسی اینکه معماری چگونه می‌تواند...
شهرهای مخروبه: جامعه‌شناسی تاریخی ویرانه‌ها| مارتین دیوکا
به ما یاد داده‌اند که به ویرانه‌ها به مثابۀ اشیای تاریخی فکر کنیم که مربوط به رویدادی فاجعه‌آمیز در گذشته است. در مقابل، مارتین دیوکا استدلال می‌کند که باید آنها را چون روندی ببینیم که طی زمانی طولانی روی می‌دهد. در این کتاب نویسنده با مطالعۀ تطبیقی گستردۀ ویرانه‌شدن روندی را پیش می‌کشد که در آن آثار تاریخی، محوطه‌های معماری و کانون‌های شهری طی زمان فروپاشیده و ویران می‌شود. نویسنده در این کتاب چهار موردپژوهشی، آتن کلاسیک، روم باستان متأخر، بغداد سده‌های میانه و مکزیکوسیتی سدۀ شانزدهم را در کنار هم می‌گذارد و نشان می‌دهد که ویران شدن نوعی فرایند...
سرقت از ساراسن‌ها: معماری اسلامی چطور اروپا را شکل داد| دایانا دارک
بر پس‌زمینه‌ای از اسلام‌هراسی در اروپا، اروپاییان به طور فزاینده‌ای در حال پیراستن تاریخشان از دِین فرهنگی‌شان به جهان مسلمانان‌اند. اما میراث این دین فرهنگی در تعدادی از شناخته‌شده‌ترین بناهای اروپایی، از کلیسای جامع نوتردام تا ساختمان مجالس نمایندگانِ بریتانیا در لندن به حیاتش ادامه می‌دهد. این کتاب ریشه‌های عربی و اسلامی میراث معماری اروپا را آشکار می‌کند. دایانا دارک اندیشه‌ها و سبک‌هایی را دنبال کرده است که از کانون‌های پرطنین خاورمیانه همچون دمشق، بغداد و قاهره و از طریق اسپانیای مسلمان، ونیز و سیسیل به اروپا رسید. در این کتاب توصیف می‌کند که چطور صلیبیان قرون وسطی، زائران و...
حکایت کردن بناها: تاریخ شفاهی در پژوهش معماری| نائومی استد، یانینا گاسیه، دبورا فن در پلات
مورخان معماری در مجموع متون، ترسیم‌ها و عکس‌ها را در ساختن روایتشان به کار می‌گیرند؛ اما اظهارات شفاهی کسانی را که به واقع در ساختن بناها نقش داشته‌اند یا در آنها زندگی کرده‌اند به ندرت جدّی می‌گیرند. در کتاب حکایت کردن بناها عکس این رویه را توصیه می‌کنند و تلاش شده ظرفیت‌های اساسی روش‌شناسی‌ای نظریه‌پردازی شود که به‌طور تاریخی غیرقابل اعتماد تلقی کرده‌اند. جستارهای این کتاب را گروهی بین‌المللی از دانشوران نوشته‌اند و به موضوعات متنوعی توجه کرده‌اند، از نقش شایعه در سست کردن بنیان‌های روایت‌های مردانه از معماری تا حکایت کارگران از ساخت‌وساز با سیمان در لندنِ پس از...
انسان‌شناسی برای معماران: روابط اجتماعی و محیط مصنوع| ری لوکاس
معماران از انسان‌شناسان چه چیزهایی می‌توانند بیاموزند؟ این پرسش، پرسش کانونی‌ای است که در این کتاب بررسی می‌شود. کتاب مرور و جست‌وجوی اندیشه‌هایی است که ارتباط میان انسان‌شناسی اجتماعی معاصر را با معماری پی‌ریزی می‌کند. تمرکز مباحث کتاب بر معماری به منزلۀ کاری است که با طراحی (دیزاین) سروکار دارد. به جای اینکه آثار معماری را به منزلۀ اشیایی معرفی کنند که نقطۀ توجهِ انسان‌شناسان است، نویسنده در این کتاب فعالیت‌ها و اهدافِ خود معماران را برجسته می‌کند. به انتخاب‌های ضروری طراحان نگاهی می‌اندازد ــ در مشغولیت به سیاق و سایت، ترسیم، مدلسازی، ساخت و یا تحلیلِ پسینی پروژه ـــ...
ماشین‌های زندگی: مدرنیسم و زندگی خانگی| ویکتوریا رازنر
تحولاتِ جریان عادی زندگی خانگی جزو مهم‌ترین پدیده‌های اجتماعی دوران مابین دو جنگ جهانی بود؛ یعنی وقتی که خانه به منزلۀ مشکلی که باید حل کرد به کانون توجهات آمد: آن را از نو متصور شدند، ساده‌سازی‌اش کردند، به آن برق رساندند و در کل تمیزتر شد. نویسندگان مدرنیست زندگانی خود را در عصری تاریخی یافتند که طراحی و معنای زندگی خانگی گویی داشت از نو زاده می‌شد. از خلال مرور ادبیات، معماری، طراحی (دیزاین)، علم و فنّاوری، کتابِ ماشین‌های زندگی نشان می‌دهد که چطور مدرنیزاسیونِ خانه به تحولاتِ عمیق در زندگی خانگی انجامید و بر مجموعه‌ای از مفاهیمِ در...
هنر 'اسلامی' چیست؟| وندی ام. کی. شا
با آشکار کردن چیستی «اسلامی» در هنر اسلامی، نویسنده دریافت از هنر (اعم از نقاشی، موسیقی، و هندسه) را در گسترۀ پراکندۀ اسلام تاریخی (از جمله قرآن، حدیث، صوفی‌گری، فلسفه، و شعر) می‌جوید. تأکید بر تجربۀ پذیرش در تولید نوعی جدید از رویکرد را ممکن کرده؛ نه فقط برای اسلام و هنرهای آن، بلکه در حکم الگویی مستعمره‌زدایانه برای رویکردهای جهانی مطالعۀ تاریخ هنر. وندی شا مقدماتی مجمل از تاریخ فکری را با نقد مفروضات مدرن، سکولار، و اروپایی رشتۀ تاریخ هنر ترکیب کرده است. تفسیر دقیق او از مضامین میان‌متنی شامل متون تاریخی، فلسفه، دین، الهیات و متون نظم...
معماری و ویران‌شهر| داریو دونتی (و.)
در پاسخ به بحران‌هایی عمیق فرهنگی غربی که در دهۀ ۱۹۶۰ پدید آمد، هنرمندان بنیادستیزی از ایتالیا، اتریش، انگلیس و ژاپن دعوت به پرسش از بنیادهای آرمان‌شهرهای مدرنیستی شدند. آنها گرفتاری‌های کاپیتالیسمی را به مجموعه‌ای از تصاویر تکان‌دهنده بدل کردند که واقعیت‌های ناخوشایند جامعۀ مصرف‌گرا را عیان می‌کرد؛ حتی در جاهایی همچون دفتر معماری سوپراستودیو (Superstudio) و آتلیۀ آرشیزوم (Archizoom) فلورانس که در برابر نفوذ معماری مدرن مقاومت می‌کردند. الگوی این هنرمندان، اگرچه در فضای تجربه بود، الهام‌بخش نسلی از معماران شد؛ از جریان های‌تِک تا رِم کولهاس، که در پی به‌کارگیری پارادایم ویران‌شهر هم در حکم یک اندیشه و...
آیا ما انسانیم؟ نکاتی در باستان‌شناسی طراحی| بئاتریس کولومینا و مارک ویگلی
Are We Human? Notes on an Archaeology of Design (Beatriz Colomina (Author), Mark Wigley (Author (Lars Müller (January 2017
وبگاه تاریخ‌پژوهی و نظریه‌پژوهی معماری و هنر
