شناخت روش‌های تحقیق در حوزۀ مطالعات معماری ایران برای انجام تحقیق‌های بعدی در این حوزه ضروری است. یکی از راه‌های این شناخت مطالعۀ پژوهش‌های شاخص و برجستۀ این حوزه است. کتاب هندسه و تزیین در معماری اسلامی نوشتۀ گُل‌رو نجیب‌اوغلو یکی از تحقیق‌های برجسته در حوزۀ تاریخ معماری است. این کتاب نتیجۀ تحقیقی مفصل و درخشان دربارۀ یک طومار معماری حاوی نقوش هندسۀ تزیینی است. نجیب‌اوغلو در این کتاب با محوریت این طومار و برای شناخت آن تحقیقی گسترده دربارۀ وجوه تاریخی، نظری و عملیِ هندسه و تزیین در معماری اسلامی انجام داده است.
در این تحقیق، نرگس ضمیری، در پس شناخت روش نجییب‌اوغلو در انجام این تحقیق است. بدین منظور می‌کوشد، با بازخوانی متن و تحلیل آن اجزای مختلف تحقیق، یعنی سؤال‌های تحقیق، منابع اصلی تحقیق، استدلال‌ها و نتایج آن حاصل از این استدلال‌ها را شناسایی کند. سپس با روشن شدن اجزای مختلف تحقیق و دسته‌بندی آنها ساختار و نظام تحقیق را روشن و چارچوب نظری و عملی محقق را بیان می‌کند. این تحقیق سه فصل دارد. فصل اول، «شیوۀ طرح مسئله و پرسش‌ها»، کلیات و مقدمات تحقیق نجیب‌اوغلو، یعنی شیوۀ مواجهۀ محقق با موضوع، هدف، مفروض‌ها و سؤال‌های تحقیق را بررسی می‌کند. فصل دوم، «شیوۀ مطالعۀ وجوه مختلف موضوع»، چگونگی مواجهۀ محقق با امر تحقیق، یعنی مواجهۀ محقق با سؤال‌ها و پاسخ دادن به آنها، تعامل وی با منابع و شیوۀ استدلال و ترکیب پاره‌های مختلف و رسیدن به جواب را شرح می‌دهد. فصل سوم، «راهبرد و شگردهای تحقیق»، طرح تحقیق کتاب هندسه تزیین را روشن می‌کند و توضیح می‌دهد که نجیب‌اوغلو در تحقیق خود از چه راهبردها و شگردهایی استفاده کرده است.
نرگس ضمیری. «شناخت روشِ تحقیقِ کتاب هندسه و تزیین در معماری اسلامی». پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد مطالعات معماری ایران. استاد راهنما: دکتر زهره تفضلی. استاد مشاور: دکتر مهرداد قیومی بیدهندی. تهران: دانشگاه شهید بهشتی، تیر۱۳۹۶.
وبگاه تاریخ‌پژوهی و نظریه‌پژوهی معماری و هنر
