مدرسۀ دارالفنون در نیمۀ دوم دهۀ ۱۳۶۰ق، در دورۀ ناصرالدین شاه قاجار و به همت امیرکبیر تأسیس شد. بنای مدرسه را امیرکبیر در ۱۲۶۶ق پی افکند. طراحی آن برعهدۀ میرزا رضا مهندس‌باشی، تحصیل‌کردۀ مهندسی نظامی در اروپا، و ساخت آن بر عهدۀ محمد‌تقی‌خان، معمار‌باشی دربار ناصری، بود. خود امیرکبیر و بهرام‌میرزا معز‌الدوله، نایب‌الحکومۀ تهران، به ساختن آن رسیدگی می‌کردند. قسمتی از بنای مدرسه در ۱۲۶۸ق، اندکی پس از عزل امیرکبیر، افتتاح شد؛ اما احداث آن در ۱۲۶۹ق پایان یافت. آنچه امروز به نام دارالفنون و در محل مدرسۀ دارالفنون می‌شناسیم به دورۀ پهلوی اول تعلق دارد. از دارالفنون نخست، تقریباً شاهد مادی‌ای نمانده؛ اما شواهد تصویری و نوشتاری باقی مانده است. با وجود این، معماری دارالفنون تا امروز مبهم است.
در این تحقیق، سیده بشری موسوی، در پی شناخت معماری مدرسۀ دارالفنون و بازنمایی آن است. بدین منظور می‌کوشد، با بررسی منابع متنی و تصویری و شواهد مادی صورت اولیۀ مدرسه را بشناسد و آن را بازنماید. این تحقیق سه فصل دارد. در فصل اول، «بررسی منابع»، شواهد مادی، نوشتاری و تصویری را بررسی و صحت و سقم آنها را مشخص می‌کند. در فصل دوم، «پیدایی و حیات دارالفنون»، سیرساخت و تغییرات دارالفنون و زندگی آن را تا زمان تخریب شرح می‌دهد. در فصل سوم، «بازنمایی»، با استفاده از اسناد تصویری و تطابق آنها با منابع مکتوب صورت سه بعدی مدرسۀ دارالفنون را در سه دورۀ زمانی مختلف بازنمایی کند.
سیده بشری موسوی. « مدرسۀ دارالفنون: بازنمایی بر مبنای اسناد تصویری». پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد مطالعات معماری ایران. استاد راهنمای اول: دکتر مهرداد قیومی بیدهندی، استاد راهنمای دوم: دکتر اسکندر مختاری طالقانی. تهران: دانشگاه شهید بهشتی، اردیبهشت ۱۳۹۶.
وبگاه تاریخ‌پژوهی و نظریه‌پژوهی معماری و هنر
