×

جستجو

زیارت امامزادۀ واجب التعظیم...

ایرج افشار در کتاب گلگشت در وطن­ به امامزاده‌ای روستایی اشاره دارد در شرق اصفهان: پس از طی یک فرسنگ باطلاق و مقداری تپه­‌های ریگ و گذشتن از دو آبادی کوچک به شاه­طور (آن را شیطور هم شنیده بودم) رسیدیم. رباط شاه عباسی و امامزاده­ای با گنبد زیبا دارد.(افشار، ۴۸۵).

از این امامزاده در تاریخ­نامه‌های معماری دورۀ اسلامی یا در تک‌نگاری‌ها ردپایی نیافتم (اگر شما یافتید نگارنده را خبر کنید) اما تاریخ­نگار دورۀ شاه عباس دوم چنین به آن اشاره دارد: بعد از مراجعت سفر گندمان و توقف دارالسلطنۀ اصفهان ...قبل از آمدن نوروز فیروز ...متوجه ورتون من اعمال دارالسلطنۀ اصفهان گشته و ...متوجه زیارت امامزادۀ واجب التعظیم شاه عبدالعزیز که به شاه­طور اشتهار دارد، گردیدند و بعد از نیل مطلب کامران و کامیاب به مقر سلطنت و مرکز خلافت مراجعت فرمودند (طاهر وحید، ۶۲۷).

اشارۀ دیگر به این امامزاده در کتابشناسی شیخ بهایی و در مشخصات رسالات او دیده می‌­شود که یکی از رسالاتش را در مزار مشهور به شاه طور نگاشته است (رسالۀ قصر الصلاه فی الاماکن الاربعه). قدیم‌ترین نسخۀ این رساله بر مبنای این کتابشناسی تاریخ ۹۹۷ هجری دارد (ناجی نصرآبادی، ۴۹۷).

امامزاده عبدالعزیز روستای شاهطور اصفهان (در میانۀ راه اصفهان به ورزنه) به رسم همه امامزاده‌های روستایی به شدت مورد توجه مردم روستای اسلام آباد یا شاتور امروز یا شاهطور در متون قدیم است. کاشی‌کاری گنبد تازه تجدید شده و البته اهالی از آن ناراضی‌­اند و الان در همکاری ادارۀ اوقاف مشغول مرمت گنبدخانه‌اند. چند نکته در مورد بنا به آن تشخص می‌بخشد و از حیث بررسی تاریخ معماری اهمیت آن را دو چندان می‌کند. از نظر تزیینات و ظرافت اجرای آن در گنبدخانه، این امامزاده به شدت چشمگیر است و مشابهت تزیینات آن با کاخ‌های هشت‌­بهشت و عالی­قاپو به خوبی به چشم می‌­آید. صندوق چوبی ضریح گنبدخانه که آن هم بازسازی شده کتیبه‌­ای دارد به تاریخ ۱۰۳۴ هجری که از روی صندوق قبلی رونویسی شده و نام خطاط را نیز بر خود دارد و نکتۀ آخر که مرا به نگاشتن این یادداشت وادار کرد، لایه­‌های تازه­‌ای است که حین مرمت­‌های گنبدخانه هویدا شده و نشان از گنبدی آسیب دیده و البته پر تزیین دارد که مقرنس‌های منقوشی داشته و پس از آسیب دیدن لایۀ مقرنس دیگری به آن افزوده شده و به وضع امروزی­‌اش در آمده. بنا به شدت در حال تغییر است و بیم آن می‌­رود که به خصوص از نمای بیرونی اصیل آن تا چند سال دیگر چندان ردپایی باقی نمانده باشد. پیرامون بنا قبرستان بزرگ روستا بوده که اکنون دیگر صورت پیشین‌­اش را ندارد. وجود رباط شاه­‌عباسی در کنار قبرستان و امامزاده، نشان از مجموعه­‌ای به هم پیوسته دارد که احتمالا در یک دورۀ کوتاه بنیان نهاده شده و منزلگاهی مهم در راه اصفهان به شرق بوده است.

* در نوشتن این یادداشت از کمک و یاری مرمتگر تزیینات گنبدخانۀ بنا مهندس ایمان پیمانی که تصویر اول این متن نیز از ایشان است، متشکرم

اشتراک مطلب
لینک کوتاه
مطالب مرتبط

وبگاه تاریخ‌پژوهی و نظریه‌پژوهی معماری و هنر