×

جستجو

چرا بناهای ساده‌ساخت را فراموش می‌کنیم؟

آیا از روی بناهای فاخر می‌توان معماری را شناخت؟ چرا اغلب تاریخ معماری بر اساس بناهای فاخر نگاشته می‌شود؟ چرا همیشه بهترین‌ها برای مطالعه انتخاب می‌شوند؟ در صورتی که تعداد کمتری دارند... برای مطالعه آب و هوای یک منطقه حتماً نیاز به نمودار حداکثر دما است، اما این نمودار به تنهایی نمی‌تواند معرف وضعیت گرمای آنجا باشد... چرا از نمودار حداکثر برای شناخت معماری استفاده می‌شود...؟
 
این‌ها سوالاتی است که همواره ذهنم را مشغول می‌کنند... با اینکه پاسخ‌شان ساده است. مشابه این جریان، تاریخ‌نویسی متداولی است که تاریخ ملل را بر اساس حاکمان و اقدامات آنها می‌نگارد. نقدهایی که به تاریخ‌نویسی مذکور شده موجب گشته تا نظریات تحول‌گرایی در عرصه تاریخ ظهور کند... اما در معماری کمتر به چنین نظریاتی برمی‌خوریم.
 
شاید یکی از عللی که بیشتر به بناهای فاخر پرداخته می‌شود، تعداد نمونه‌های باقی‌مانده از گذشته‌های دور است. به طور طبیعی بناهای فاخر به جهت دانش، معماری، مصالح، امکان هزینه و اهداف ساخت، ماندگارتر از بناهای ساده‌ساخت (این واژه در مقابل فاخر استفاده شده و مبین ‌ارزش‌گذاری نیست) هستند. علت دیگر ویژگی‌های شاخص آنان است که امکان دسته‌بندی و تاریخ‌گذاری آنها را ممکن می‌سازد. عوامل مذکور باعث گردیده تا تعداد بیشتری از این بناها نسبت به گونه‌های ساده‌ساخت قابل شناسایی باشند.
بناهای ساده‌ساخت ویژگی‌های شاخص ندارند. سرعت تحولات آنها در طول اعصار کند است. به ندرت بتوان بناهایی که معماری بومی (در مقابل معماری رسمی به تعریف من) دارند را از روی معماری‌شان تاریخ‌گذاری کرد. کسی به نگاهداری آنها توجه نمی‌کند. برای استفاده محدود ساخته شده و قرار نبوده عمر طولانی داشته باشند. از تکنولوژی‌های ساده استفاده می‌کنند و ...؛ در مقابل، انسان‌ها بیشتر عمر خود را در آنها سپری می‌کنند. معماری این بناها فرآورده بلافصل جامعه‌ی شهر یا روستا است (حاصل فکر برجستگان نیست) کلیه ابعاد زندگی بشری در آنها متجلی شده و حامل تاثیرات اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، مذهبی، اخلاقی (و ...) قشرهای اکثریت جامعه هستند... چیزی که در بناهای فاخر به تکامل نمی‌رسد.
 
و باز این سوال تکرار می‌شود چرا بناهای ساده‌ساخت را فراموش می‌کنیم؟
امروزه رفتار با بناهای ساده‌ساخت به مانند طبقه پایین جامعه است. مورد بی‌مهری واقع می‌شوند. به ارزش‌هایشان توجهی نمی‌شود. مرگشان کسی را داغ‌دار نمی‌کند...
اما همین‌ها هستند که معماری را می‌سازند... و بستری می‌شوند برای شکل‌گیری پدیده‌های ناب...
 
بی‌شک ما محکوم به پرداختن به معماری‌های فاخر هستیم، اما...
معماری‌های ساده‌ساخت را فراموش نکنیم و سعی نماییم آنها را بشناسیم. حداقل... در قلبمان به آنها احترام بگذاریم.

اشتراک مطلب
لینک کوتاه
مطالب مرتبط

وبگاه تاریخ‌پژوهی و نظریه‌پژوهی معماری و هنر