تاریخ‌نامه‌های معماری متنوع و متکثرند. مورخان در هر تاریخ‌نامه بر مبنای رویکردی خاص به موضوعات مختلف در تاریخ معماری نظر می‌کند، روش‌های مختلفی را بر می‌گزیند و به صورت مختلفی آن تاریخ را عرضه می‌کند. تاریخ معماری، و تاریخ معماری ایران، حوزه‌ای جوان است و مبنای روشی آن در حوزه‌های مختلف علوم انسانی. یکی از روش‌هایی که می‌توان از آن برای تحقیق در تاریخ معماری ایران بهره برد داستان‌نویسی است. از سوی دیگر از تاریخ معماری ایران چیزهایی مختلف می‌توان پرسید تا موضوعی باشد برای داستان‌نویسی به منزلۀ روش تحقیق در تاریخ معماری. یکی از این چیزها مسیر طراحی و ساخت است؛ از این مسیر چندان نمی‌دانیم و در تحقیق‌های این حوزه نیز مغفول مانده است. منبع اصلی این موضوع استادکاران معاصری هستند که به شیوۀ سنتی معماری می‌کنند و وارثان اجدادشان در معماری گذشته‌اند.
در این تحقیق، سمانه محسنی حسین‌آبادی، در پی نگارش قصۀ ساختن خانه‌ای در اصفهان است. بدین منظور، می‌کوشد داستان‌نویسی را به مثابه روشی برای تحقیق در تاریخ معماری بشناسد و بشناساند و با مصاحبه از استادکاران معماری مسیر ساختن خانه‌ای در اصفهان را در قالب داستان بنویسد. این تحقیق سه فصل دارد. در فصل اول، «مبانی نظری و روش»، خاستگاه میان رشته‌ای این روش و بحث‌هایی که در بین دانشوارن مختلف در این باره هست را شرح می‌دهد. پس از آن وجوه و بحث‌های آن را در تاریخ معماری ایران می‌سنجد و نحوۀ ارزیابی محصول این روش به منزلۀ یک کار تحقیقی ارزیابی می‌کند و در آخر دربارۀ مسیر و روش آزمودن داستان‌نویسی در این تحقیق؛ یعنی داستان ساختن خانه‌ای در اصفهان قاجاری، توضیح می‌دهد. پس از روشن شدن مبانی نظری این روش تحقیق؛ یعنی داستان‌نویسی، آن را در موضوع این تحقیق؛ یعنی ساختن خانه‌ای در اصفهان قاجاری می‌آزماید و در فصل دوم، «هفت طاق مقرنس»، در هشت باب داستان ساختن خانه‌ای در اصفهان قاجاری را می‌نویسد. در فصل سوم، «پس از داستان»، برای سنجش مسیر طی شده داستان فصل پیش را بررسی می‌کند تا یافته‌های تحقیق از خلال داستان و یافته‌های حاصل از مقدمات تحقیق را شرح دهد.
محسنی حسین‌آبادی، سمانه. «قصۀ ساختن خانه‌ای در اصفهان قاجاری». پایان‌نامۀ کارشناسی‌ارشد مطالعات معماری ایران. استاد راهنمای اول: دکتر زهرا اهری، استاد راهنمای دوم: دکتر مهرداد قیومی بیدهندی. تهران: دانشگاه شهید بهشتی، بهمن ۱۳۹۵.
وبگاه تاریخ‌پژوهی و نظریه‌پژوهی معماری و هنر
