×

جستجو

آثار ایرانشهر [۳] (امام‌زاده داوود خرقه، فیروزآباد ـ فراشبند)

حدودِ بیست کیلومتر که از جادۀ کوهستانی فیروزآباد به سوی فراشبند پیش برویم، در دره‌ای خرّم، بقعه‌ای چشم‌نواز از سنگ و گچ می‌بینیم. بنا را «امام‌زاده داوود خرقه» می‌نامند و روستایی نیز به همین نام در کنارش شکل گرفته که اکنون به سبب گذرِ جوی آب و سایه‌سار بودنِ درختان کنارش، تفرجگاه شده است. بقعه در محوطه‌ای محصور و نیمه‌ویران قرار گرفته است و در نزدیکی ورودیِ آن سنگ قبرهایی، که قدمت برخی از آنها به قرن هشتم هجری می‌رسد، به چشم می‌خورد.

بنا در سه اشکوب ساخته شده که هندسۀ اشکوب یکم و دوم چهارگوش و سومی هشت و نیم هشت است. فضای اصلی مقبره چلیپایی است و حجره‌هایی دور تا دور آن بوده. در طبقۀ بالایی نیز ویرانه‌های فضاهایی هنوز دیده می‌شود. گنبدِ مرمت‌شده بر فراز بالاترین طبقه با چهار فیلپوش قرار گرفته و از درون دارای تزئینات رسمی‌بندی ساده‌ای است. برخی گفته‌اند که این امام‌زاده روی چهارطاقی ساسانی ساخته شده که قضاوتی شتاب‌زده به نظر می‌رسد، حتی اگر به راستی چنین باشد. استدلال آنان معمولاً بر پایۀ مصالح ساختمانی و صورت چلیپایی طرح این گونه بناها است، در حالی‌که مصالح و شیوۀ ساختمانیِ به‌کار رفته، مطابق سنت‌ معماری منطقه بوده و طرح بنا شبیهِ بسیاری از بناهای مقدس ایران است. قدمت اثر در کتاب بررسی باستان‌شناسی فیروزآباد، قرن هفتم هجری ذکر شده، اما در دانشنامۀ آثار تاریخی فارس، به صفویان نسبت داده شده است. گویا علت این‌که بنا را به این نام خوانده‌اند، این است که شیخ ابواسحق کازرونی خرقۀ خود را به سید داوود فهلوی، یکی از مریدان خود که در اینجا دفن شده، بخشیده است. در پایان، باید گفت که این بنا یکی از ده‌ها اثرِ بسیار مهمی است که در نقاط مختلف ایران وجود دارند و در تاریخ‌نامه‌ها و پژوهش‌های معماری نادیده گرفته می‌شوند.

اشتراک مطلب
لینک کوتاه
مطالب مرتبط

وبگاه تاریخ‌پژوهی و نظریه‌پژوهی معماری و هنر