×

جستجو

اوراق سنگین (۶): کتیبۀ برج رسگت و تاریخ‌گذاری بنا| عمادالدین شیخ‌الحکمایی

برج رسکت در روستای رسگت از شهر فریم (پریم) دودانگۀ شهرستان ساری واقع است. نخستین بار آندره گدار در سال ۱۹۳۳ این بنا را شناسایی کرده است. تاریخ ساخت این بنا مبهم و میان سده‌های پنجم تا هفتم شناور است. کتیبۀ دورادور بیرونی زیر گنبد، آیۀ «کلّ نفس ذائقة الموت و نبلوکم بالشّر و الخیر فتنه و الینا ترجعون» (آیۀ ۳۵ سورۀ انبیا) است و بر مقبره بودن این بنا دلیلی قاطع. اما بر سردر بنا نیز کتیبه‌ای گچ‌بری به خط کوفی گل‌دار در چهار سطر دیده می‌شود که سطر پایانی و بخش‌هایی از آن در سال‌های اخیر ریخته و از بین رفته است. نیمی از سطر چهارم کتیبه به خط پهلوی است؛ اما این بخش حتّی در زمان تصویربرداری گدار نیز جز چند عنصر تزیینی، و چند حرف پراکنده چیزی باقی نمانده بود.

در این مقاله تلاش کرده‌اند سطر پایانی کتیبه را بر پایۀ تصویری که در مقاله‌ای از بیوار منتشر شده بود بازخوانی کنند. در این بازخوانی کلماتی که شیلا بلر به صورت دو نام بی‌معنا خوانده بود، خوانا شد. در نتیجه نگارنده معتقد است که نیم‌سطر پایانی این کتیبه نیم‌بیتی فارسی است و به عنوان ماده‌تاریخ به کار رفته است. بنا بر این ماده تاریخ، عدد ۵۳۵ استخراج شد و به عقیدۀ نویسنده، این ماده‌تاریخ، کهن‌ترین ماده‌تاریخی است که در یک بنا استفاده شده است.

 

عمادالدین شیخ‌الحمایی. اوراق سنگین (۶): ۱۵. کتیبۀ برج رسگت و تاریخ‌گذاری بنا» در مجلهٔ فرهنگی و هنری بخارا، شمارۀ ۱۳۸، مرداد و شهریور ۱۳۹۹، ص ۴۸۰- ۴۸۳.

اشتراک مطلب
لینک کوتاه
مطالب مرتبط
«مسجد سنجیده‌ی قزوین: کارکرد و زمان ساخت» | لیلا قاسمی، زهره تفضلی
در محله‌ی کهن راه‌ری در شهر قزوین، بنایی تاریخی با نام «مسجد سنجیده» وجود دارد. تاریخِ ساختِ این بنا و بانی آن نامشخص است. با در نظر گرفتن برخی شواهد کالبدی در بنا و برخی شواهد در گزارش‌های مرمتیِ بنا و نظر به اینکه برخی محققان پیشین با توجه به شباهت فرم بنا به مقابر، احتمال تغییر کارکرد این بنا را مطرح کرده‌اند، به نظر می‌رسد کارکرد اصیل بنا چیزی غیر از مسجد بوده و در دوره‌ای کارکرد آن تغییر یافته است. درباره‌ی کارکرد اصیل آن نظراتِ مختلفی وجود دارد.
اسطوره و اسطوره‌شناسی نزد ژرژ فردریش کروزر | نخستین نشست از سلسله نشست‌های سهراب
برگزارکننده: گروه پژوهشی میت‌اوخته، موسسه‌ی فرهنگی هنری کتاب‌آرایی ایرانی میزبان: نگارخانه‌ی لاجورد
ایران‌شناسی در قلمرو زبان آلمانی (دو گزارش تاریخی) | رودیگر اشمیت، مانفرد لورنتس
ایران‌شناسی در آلمان سنّتی غنی است و سابقه‌ای چندصدساله دارد. به‌واقع هیچ‌یک از حوزه‌های گوناگون پژوهش در تاریخ و فرهنگ ایران کهن، اعمّ از باستان‌شناسی،...
تاریخ هنر و نهادهایش: بنیادهای یک رشته (۱) | پاره‌ای دیگر از کتاب‌نگاشت توضیحی نظریه‌های تاریخ معماری و هنر
مهرداد قیومی بیدهندی
الیزابت منسفیلد، استاد تاریخ هنر در دانشگاه ساوت در سوانی امریکا، در این کتاب، مقالاتی را بر محور موضوع بررسی رشته‌ی تاریخ هنر را از...

وبگاه تاریخ‌پژوهی و نظریه‌پژوهی معماری و هنر