دبیرستان البرز در زمان حکومت رضاشاه به دست میسیونرهای امریکایی به منزلۀ کالج و با نظام آموزشی متفاوت با نظام رایج ایران تأسیس شد. این مدرسه که به کالج امریکایی معروف بود، بعدها به دبیرستان البرز تغییر نام یافت. از آنجا که این مدرسه جزء اولین مدارس نوین ایران بود، الگوی کالبدی آن در بسیاری از مدارس ایران استفاده شد. مطالعه و تفسیر کالبد آن میتواند زمینهساز شناخت مدارس پس از البرز چون هنرستان راهآهن تهران، مدرسۀ دخترانۀ انوشیروان و مدرسۀ ایرانشهر یزد و حتی مدارس کنونی باشد.
در این تحقیق، حمید زینساز بروجردی، زمینههای پیدایش و سیر تحول معماری دبیرستان البرز تهران یا کالج امریکایی سابق بررسی میکند. بدین منظور، میکوشد با بررسی سیاق فرهنگی و اجتماعی زمان تأسیس مدرسۀ البرز و اندیشۀ بانیان این مدرسه به شناخت و تفسیر صورت این بنا دست یابد. این تحقیق چهار فصل دارد. در فصل اول، «شناخت بستر شکلگیری مدرسۀ البرز»، سیاق فرهنگی جامعۀ ایران در دورۀ قاجاریه و پهلوی اول به ویژه تحولات نظام آموزش بررسی میشود. در فصل دوم، «بانیان مدرسۀ البرز»، بانیان این مدرسه و اندیشهها و اهداف و فعالیتهای آنان مطالعه میشود. فصل سوم، «معماری دبیرستان البرز»، بررسی و تحلیل کالبد بنا را در برمیگیرد. در فصل چهارم، «تأثیر بستر و عوامل انسانی بر شکلگیری مدرسۀ البرز و معماری آن»، نقش سیاق فرهنگی و اجتماعی در تأسیس این مدرسه و چگونگی بروز اندیشههای بانیان در کالبد بنا بررسی میشود.
حمید زینساز بروجردی. «بازخوانی معماری دبیرستان البرز». پایاننامۀ کارشناسی ارشد مطالعات معماری ایران. استاد راهنما: محمدرضا رحیمزاده. استاد مشاور: فرهاد فخار تهرانی. تهران: دانشگاه شهید بهشتی، ۱۳۸۹.