مجموعۀ شیخ صفیالدین در طول تاریخ با نامهای گوناگونی همچون زاویه، بقعه، آستانه، حظیره و مقبره شیخ صفیالدین اردبیلی شناخته شده است. سنگ بنای این مجموعه به دست شیخ صفیالدین، مؤسس طریقت صفوی، در حدود سال ۷۰۰ق گذاشته شد و خانه و زاویۀ او بود. پس از مرگ شیخ صفی، به دستور جانشین او، مقبرۀ شیخ صفی را در محوطۀ زاویه و چند بنای دیگر در این مجموعه ساختند؛ اما گسترش مجموعه تا روی کار آمدن صفویه متوقف شد. با تأسیس سلسلۀ صفویه، مجموعه دوباره اهمیت یافت و هریک از شاهان صفوی به تعمیر و گسترش آن پرداختند؛ اما با تضعیف و سقوط سلسلۀ صفویه از اهمیت و رونق این مجموعه کاسته شد.
در این تحقیق، النازسادات ابریشمی اسکویی به معرفی مجموعه و بررسی مراحل شکلگیری و تغییرات بخشهای مختلف آن و نیز کارکرد هرکدام از زمان پیدایی تا اواخر دورۀ صفویه میپردازد. این تحقیق چهار فصل دارد. فصل اول، «آشنایی با مجموعه و شیوخ طریقت شیخ صفی»، به شناخت مقدماتی مجموعه و شیوخ طریقت شیخ صفی میپردازد. فصل دوم، «شناخت مجموعه در دوران شیخ صفی و شیخ صدرالدین»، به شکلگیری طریقت صفوی به دست شیخ صفی و اعتبار آن تا شکلگیری کالبد و گسترش مجموعه در زمان شیخ صدرالدین میپردازد. فصل سوم، «شناخت مجموعه از زمان شیخ جنید و شیخ حیدر و شاه اسماعیل»، وضعیت طریقت در زمان شیخ جنید و شیخ حیدر و شاه اسماعیل و تأثیر آن در کالبد مجموعه را بررسی میکند. فصل چهارم، «شناخت مجموعه در دوران سلاطین صفوی»، به بررسی تغییر و تحولات سیاسی در طریقت صفوی و تأثیر آن در کالبد مجموعه و نیز تأثیر شهر اردبیل و مجموعه بر یکدیگر میپردازد.
النازسادات ابریشمی اسکویی. «از زاویۀ صوفیانه تا زیارتگاه شاهانه: سیر تحول معماری مجموعه شیخ صفیالدین اردبیلی». پایاننامۀ کارشناسی ارشد مطالعات معماری ایران. استاد راهنما: مهندس کامبیز حاجیقاسمی. تهران: دانشگاه شهید بهشتی، بهمن ۱۳۸۹.