۴. تاریخ هنر پس از مدرنیسم
(پاره‌ای دیگر از کتاب‌نگاشت توضیحی نظریه‌های تاریخ معماری و هنر)

‌مشخصات کتاب

Belting, Hans. (2003). Art history after Modernism. Translated by Caroline Saltzwedel & Mitch Cohen. Chicago & London: The University of Chicago Press, 226 pages.

بلتینگ، هانس. تاریخ هنر پس از مدرنیسم.

بررسی کتاب

کتاب در حوزه‌ی فلسفه‌ی تاریخ هنر است. نویسنده استادِ تاریخ هنر است و مسئله‌ی اصلی‌اش محدودیت‌هایی است که روایت‌های دانشگاهی و روایتِ مدرن از تاریخ هنر در مواجهه با هنر معاصر داشته است؛ محدودیت‌هایی که به بیگانگی این روایت‌ها با عرصه‌ی هنرِ معاصر انجامیده است. از نظر نویسنده، هنر معاصر تعاریفی تازه و متفاوت با هنر دوره‌ی مدرن یافته است؛ از این رو نسبتش با تاریخ هنر هم دگرگون شده است. کتاب دو بخش دارد: نخستین بخش به مقایسه‌ی هنر دوره‌ی مدرن و دوران معاصر اختصاص دارد و بخش دوم درباره‌ی تجربه‌ی تاریخ‌نویسی و تاریخ هنر است در مواجهه با هنر معاصر و اینکه هنرمندان دوره‌ی معاصر چگونه تاریخ هنر را ارائه می‌کنند.
بخش اول درباره‌ی صفاتی از هنر معاصر است که این هنر را از هنر مدرن متمایز می‌کند: بی‌اعتقادی این هنر به آرمان‌شهر مدرنیسم و نوگرایی، دیدنِ تفسیرِ هنر به مثابه‌ی کار هنری، از میان رفتن مرزهای هنر و نقد هنر، برداشتن مرزِ میان فرهنگ عالی و عام، و درآمیختنِ هنر و رسانه‌های ‌گروهی. از نظرِ نویسنده، دو رویدادْ زمینه‌سازِ جدایی هنر معاصر از دوره‌ی مدرن بوده است: سیاست‌های فرهنگی نازی و فراگیری فرهنگِ امریکا. اولی با تبدیلِ مدرنیسم سنت‌ستیز به سنتِ مدرنیسم در اروپای پس از جنگ و دومی با نزدیک کردن هنر به زندگی مردم در این جدایی نقش داشته است. پایانِ جنگ سرد و جریان‌های حق‌طلبی زنان و اقلیت‌ها ضرورتِ بازنگری در تاریخ هنر را، که به فرهنگِ اروپایی با تاریخِ مشترکش اختصاص داشت، روشن کرد. از طرفی، تجاربِ هنری‌ای مانند ویدئو آرت مفهومی غیرخطی از زمان طرح کردند؛ غیرخطی دیدن زمان و بی‌اعتمادی به نوگرایی و نخبگان، جریانِ هنر معاصر را به گرایش‌هایی نزدیک کرد که از روایت‌های خطی و تکاملی رایج در دانشگاه‌ها گریزان بود. موزه‌‌های جدید هم تغییرِ ماهیت دادند و از صورتِ معبدگونه‌شان در دوره‌ی مدرن به مکانی برای حضورِ مردم تبدیل شدند.
بخش دوم درباره‌ی مشکلاتِ تاریخ هنر در تعریفِ روایتی واحد از هنر معاصر است؛ روایتی که همواره غایتِ تاریخی تاریخ هنر بوده است. گستردگی مرزهای هنرِ معاصر، قابل تشخیص نبودن آثار هنری از اشیای روزمره و تعریف ویژه‌ای که هر کارِ هنری از هنر به‌دست می‌دهد، به روایت‌هایی گوناگون از تاریخ هنر منجر شده است. از نظر تاریخی هم، نقدِ هنرِ مدرن در دهه‌ی ۱۹۶۰ با نقدِ تجربه‌ی نگارشِ تاریخ هنر همراه بوده است. برای بیان شکل رایج تاریخ هنر، نویسنده خواسته‌ها و اهداف تاریخ هنر را از سده‌ی شانزدهم به بعد بررسی کرده است. تاریخ هنر در شکل سنتی‌اش همواره محدودیتی برای روایت هنر به شمار می‌رفته است؛ محدودیتی که تفاوت کارهای هنری را نادیده گرفته است. کارهای هنری در این روایت تاریخی در حد مثال‌ها و شاهدهایی تنزل کرده است.
تا دوره‌ی معاصر هر کارِ هنری برای آنکه هنر باشد، باید مرتبه‌اش را در تاریخ هنر روشن می‌کرد. نگرش تاریخی به هنر مفاهیمی چون آغاز و پایان و بلوغِ هنر را پدید آورده بود. از این دوره به بعد، هنرمندان در پی آزادی از قید تاریخ برآمدند و دیگر رسالت گسترش مرزهای هنر و پیشبرد تاریخ هنر را بر دوش نکشیدند. هنرمندان معاصر به تاریخ مانند خاطرات، با احساس نوستالژیک، نگریستند. به این نحو، در رویارویی دو جریانِ روایت تاریخ هنر دوره‌ی مدرن ــ جریان محافظه‌کار سنتی (تاریخ سبک‌ها) و جریان انحصارطلب نوگرا (تاریخ نوآوری‌ها) ــ احساس نیاز برای تعریفِ تاریخ هنر به شکلی متفاوت پا گرفت. فصل پایانی مقاله‌ای جداگانه است در ارزیابی تجارب و مشکلات هنرهای غیر‌غربی برای ورود به عرصه‌ی جهانی هنر.
موضوع کتاب نسبت هنر دوره‌ی معاصر با تاریخ هنراست. پرسش این است که آیا تاریخ هنر می‌تواند جواب‌گوی هنر معاصر، هنر پس از دهه‌ی ۱۹۶۰، باشد. از نظر نویسنده، روایت واحد و خطی تاریخ هنر محصول دوران مدرن است؛ دورانی که برای تاریخ و هنر رسالتی تکاملی قائل بود. هنر معاصر را نمی‌شود در روایتی واحد و خطی بیان کرد و روایت‌های تاریخی از هنر معاصر ممکن است در تناقض با یکدیگر باشد. روایت کتاب با مثال‌های گسترده‌ای که از کارهای هنری معاصر آورده ملموس‌تر می‌شود.

فهرست کتاب

Preface to the English Edition
I. Modernism in the Mirror of Contemporary Culture
Epilogues for Art or for Art History?
The Meaning of Art History in Today's Culture
Art Criticism versus Art History
The Unwelcome Heritage of Modernism: Style and History
The Late Cult of Modernism: Documenta and Western Art
Western Art: The Intervention of the United States in Postwar Modernism
Europe: East and West at the Watershed of Art History
Global Art and Minorities: A New Geography of Art History
The Mirror of Mass Culture: Art's Revolt against Art History
The Temporality of Video Art
The Narrative of Art in the New Museum: The Search for a Profile
II. The End of Art History?
Art and the Crisis of Modernism
Art Historiography as Tradition
Methods and Games of an Academic Discipline
Work of Art or History of Art?
Art History versus Media Studies
The Myth of Modernism in the Mirror of Art History
Postmodernism or Post history?
"Prospero's Books"
Marco Polo and Other Cultures
Bibliography
Index

ترجمه‌ی فهرست کتاب

مقدمه‌ای بر ویراستِ انگلیسی
۱. مدرنیسم در آینه‌ی فرهنگ معاصر
وداع هنر یا تاریخ هنر؟
معنای تاریخ هنر در فرهنگ امروز
نقدِ هنری در برابر تاریخ هنر
میراثِ ناخوشایندِ مدرنیسم: سبک و تاریخ
موجِ اواخرِ مدرنیسم: اسناد و هنرِ غرب
هنرِ غرب: دخالتِ ایالاتِ متحده در مدرنیسم پس از جنگ
اروپا: شرق و غرب در نقطه‌ی عطفِ تاریخ هنر
هنرِ جهانی و اقلیت‌ها: جغرافیای جدیدِ تاریخ هنر
آینه‌ی فرهنگِ رایج: شورشِ هنر بر تاریخ هنر
گذرِ زمان در ویدئو آرت
روایتِ هنر در موزه‌های جدید: جستجوی تصویری تاریخی
۲. پایانِ تاریخ هنر؟
هنر و بحرانِ مدرنیسم
تاریخ‌نگاشتِ هنر به مثابه‌ی سنت
روش‌ها و ترفند‌های نظامِ دانشگاهی
کارِ هنری یا تاریخ هنر
تاریخ هنر در برابر مطالعاتِ رسانه‌ای
افسانه‌ی مدرنیسم در آینه‌ی تاریخ هنر
پسامدرنیسم یا پساتاریخ؟
«کتاب‌های پراسپِرو»
مارکوپولو و فرهنگ‌های دیگر
کتاب‌نامه
نمایه

مشخصات منبع
مهرداد قیومی بیدهندی و دیگران، کتاب‌نگاشت توضیحی نظریه‌های تاریخ معماری و هنر، تهران: دانشگاه شهید بهشتی، ۱۳۹۴، فصل۳.

نشانی کتاب تاریخ هنر پس از مدرنیسم:

https://press.uchicago.edu/ucp/books/book/chicago/A/bo3616207.html