×

جستجو

کتاب نغمه لرزاده حاوی سروده‌های حسین لرزاده، آخرین بازمانده‌ی معماران جامع الشرائط در دوره‌ی معاصر است. مضمون نظم‌های کتاب بیشتر اخلاقی و ابراز ارادت معمار به خاندان پیامبر اسلام، خصوصا خامس آل عباست. برخی از اشعار لرزاده رابطه مستقیمی با مرمت‌های انجام گرفته توسط وی بر روی بقاع ائمه اطهار در عراق عرب دارد. اعتقادات مذهبی لرزاده به خوبی در سروده‌های او پیداست؛ از این رو کتاب حاضر می‌تواند نمایاننده مبانی اعتقادی، اندیشه و احساسات این معمار برجسته باشد.

بر روی جلد کتاب، زیر عنوان، سه عدد ۹۲ و ۱۱۰ و ۲۰۲ به ترتیب از چپ به راست نوشته شده‌اند. اعداد مذکور به ابجد با محمد و علی و رب متناظر هستند. از طرفی جمع دو عدد ۹۲ و ۱۱۰ می‌شود ۲۰۲. راز این جمع را لرزاده در صفحه پایانی کتاب (ص ۴۷۶) بر ملا ساخته. او در درون دایره فوقانی نوشته:

"یاران همه می‌دانند

۲۰۲= ۱۱۰+ ۹۲"

کتاب نغمه لرزاده دارای ۲+۴۷۶ صفحه در قطع وزیری است. بنابر آنچه در صفحه ۷۴ کتاب آمده اشعار در فاصله زمانی ۱۳۵۰ تا ۱۳۹۵ هجری قمری (۱۳۱۰- ۱۳۵۴ش) سروده شده‌اند. اما ابیاتی هستند که تاریخی پس از آن داشته، و ظاهراً هنگام چاپ به کتاب افزوده شده‌اند. این نشان می‌دهد که احتمالاً ناظم در نظر داشته کتاب را در سال ۱۳۵۴ یا ۱۳۵۵ش چاپ کند. روی جلد کتاب نیز تاریخ ۱۳۵۸ش درج شده که نشان از تلاش برای چاپ کتاب در سال مذکور دارد.

اغلب تاریخ‌های استفاده شده در کتاب نغمه لرزاده به هجری قمری است. به‌کارگیری این گاهشماری توسط لرزاده در هنگام رواج گاهشماری هجری شمسی که تا هنگام چاپ کتاب حدود نیم قرن را شامل می‌گردد، قابل توجه است؛ اما این باعث نگردیده او تا گاهشماری رسمی را ترک نماید، چنانچه زادروز خود را به سال شمسی در مقدمه آورده است.

لرزاده در مقدمه در باب نگارش کتاب نوشته:

"ای دوستان این که با شما سخن می‌گوید، نامش حسین کنیه و تخلّصش لرزاده فرزند محمّد معمار، تهرانی الاصل، زادگاهش تهران، زادروزش 1285ش شغلش طرّاحی و معماریست عمرش به هفتاد و دو رسیده و دندان طمع از دنیا ناکشیده و از زبان صائب میگوید

دندان ما ز خوردن نعمت تمام ریخت       اندوه روزی از دلِ ما کم نمی‌شود

شاعر نبوده، اگر گاهی بیتی سروده ترجمانِ شوق و ناله‌هایِ سُویدای دل بوده با اینکه از علم عروض و لطائف معانی و فصاحت بیان و محسّنات بدیع اطّلاعی نداشته، معهذا گاهی مضراب دل بنوای الستی بآواز در آمده و ناله جانسوز فراق را بر سینه‌های شرحه شرحه از داغ جدائی زمزمه مینماید" (ص ۶۱-۶۲)

لرزاده در کتاب خود از قالب‌های مختلف نظم از جمله قصیده و غزل استفاده کرده است. او مجموعه اشعار خود را در ۱۹۸ قسمت بیان داشته. علاوه بر این در ابتدا و انتهای کتاب نیز اشعاری خارج از قسمت‌های عنوان شده آورده. تمامی اشعار و نوشتار کتاب به خط سراینده‌ است. کتاب فاقد فهرست‌نویسی کتابخانه‌ی ملی بوده و در صفحه پایانی کتاب (ص ۴۷۶) آمده: "بسعی جناب آقای خواجوی در سال ۱۳۵۹ش بچاپ رسید." بر بالای جلد و تمامی صفحات کتاب نقش ترکیبی از پرگار، نقاله، خط‌کش و گونیا (یا به اصطلاح لرزاده: راست‌گوشه) تصویر شده است.

بر اساس:

لرزاده، حسین. نغمه لرزاده. [تهران]: پدیدآورنده، ۱۳۵۹.

اشتراک مطلب
لینک کوتاه
مطالب مرتبط

وبگاه تاریخ‌پژوهی و نظریه‌پژوهی معماری و هنر