بابرنامه ــ واقعات/ وقایع بابری، توزک بابری یا فتوحات بابری ــ زندگینامۀ خودنوشت ظهیرالدین محمد بابر (۸۸۸-۹۳۶ق)، مؤسس سلسلۀ گورکانیان هند، است. ظهیرالدین محمد بابر از جمله کسان برجستهای است که وقایع زندگیاش را به دست خود نوشته است. او خاطراتش را به همراه مکان رویدادش ثبت کرده است؛ اما به ثبت نامها و موقعیت رویدادها بسنده نکرده و به همۀ جزئیات مکانی آنها نیز اهمیت داده است. این مکانها در سه منطقۀ تحت تصرف بابر؛ یعنی فَرغانه و سمرقند (ورارود)، کابل و هرات (شرق خراسان) و هندوستان قرار دارد.
ظهیرالدین بابر علاوه بر وقایع زندگی، تجربههای معماری خود را نیز، هرچند مختصر، در کتابش نوشته است. از تجربههای معماری او آثار چندانی نمانده؛ اما آنچه نام او را زنده نگه داشته همین زندگینامۀ اوست که به منزلۀ منبع تاریخ معماری، اساسِ این تحقیق قرار گرفته است.
در این تحقیق، طناز لطیفیان اصفهانی در جستجوی همۀ موضوعهای معماری بابرنامه است. به این منظور، میکوشد با قرائت متن، تصریحات و تلویحات معماری را در آن جستجو کند و نسبت متن با سیاق را شرح دهد. همچنین همۀ اطلاعات معماری را بدون در نظر گرفتن کمیت و کیفیت استخراج و مثال هایی درباره تفسیر معماری آنها به دست میدهد.
این تحقیق چهار فصل دارد. در فصل اول (مقدمه)، پیشینۀ نسخهشناسی بابرنامه و استعداد معماری آن بررسی شده است. بخش دوم، نسخهشناسی و معرفی بابرنامه، به معرفی بابر و تألیفات منثور و منظوم او و شناخت نسخههای موجود از بابرنامه و ترجمهها و نسخههای مصور آن و انتخاب نسخۀ مبنا برای تحقیق میپردازد. محقق در بخش سوم، بابرنامه و شرح معماریانۀ متن، به بیان شیوۀ تشریح متن و شناخت سیاق و مکانهای ذکر شده در بابرنامه میپردازد و در بخش آخر، به دنبال تفسیر موضوعی متن به روش درونی، اثر با اثر، در سه حوزه، آثار معماری و جمالشناسیِ معماری و واژگان و اصطلاحات معماری در بابرنامه، مقالاتی تفسیری عرضه شده است.
طناز لطیفیان اصفهانی. «معماری و زندگی و زیبایی در بابرنامه: بررسی و تفسیر مفاهیم معماری در توزک بابری». پایاننامۀ کارشناسی ارشد مطالعات معماری ایران. استاد راهنما: دکتر مهرداد قیومی بیدهندی، استاد مشاور: دکتریعقوب آژند. تهران: دانشگاه شهید بهشتی، بهمن ۱۳۸۹.