یکی از ابداعات فضایی چشمگیر در معماری عصر صفوی، تالارهایی است که هرچند بازماندگان امروزی‌شان اندک است و در پاره‌ای موارد نظیر تالار عالی‌قاپو با یک فاصلۀ زمانی به این بناها الحاق شده، برازندگی و زیبایی ترکیب این عنصر با این عمارات‌ها چنان است که امروزه تصور این بناها بدون تالارهایشان، تقریباً امکان‌ناپذیر است. این موضوع به‌خودی خود پرسش‌هایی را دربارۀ ریشۀ این تالارها، نحوۀ ظهورشان در معماری این دوره و سیر تحول آن‌ها پیش می‌کشد؛ پرسش‌هایی که هرچند پاسخ‌های گوناگونی برای آن‌ها تدارک شده، به‌عقیدۀ اغلب صاحب‌نظران هنوز هیچ‌یک از پاسخ‌ها به حد کافی قانع‌کننده به نظر نمی‌رسد. بررسی حاضر ظهور این پدیده را در ارتباط با گونه‌ای از ساختارهای معماری ایرانی که تاکنون کمتر بدان پرداخته شده، یعنی سازه‌های چادری و ساختارهای موقت به‌کاررفته در باغ‌ها، ریشه‌یابی می‌کند. این پژوهش به روش تفسیری تاریخی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و تحلیل داده‌های متنی و تصویری (نگاره‌ها) انجام می‌گیرد. این تحقیق نشان می‌دهد که تالارها را باید حاصل تحولی گسترده‌تر در روند تکامل سایبان‌های موقت کوشک‌مانند به شمار آورد؛ تحولی که در پی آن سایبان با ابعادی به‌مراتب گسترده‌تر، با ستون‌های بیشتر و به نیت استقرار دائم ساخته می‌شود.
روح‌الله مجتهدزاده، زهرا نام‌آور. «جستاری در ریشه‌های پیدایش تالار در معماری عصر صفوی»، در مطالعات معماری ایران، دورۀ ۹، شماره ۱۷ (مرداد ۱۳۹۹)، ص ۳۵-۵۶.
– دریافت مقاله:
«مسجد سنجیده‌ی قزوین: کارکرد و زمان ساخت» | لیلا قاسمی، زهره تفضلی
اسطوره و اسطوره‌شناسی نزد ژرژ فردریش کروزر | نخستین نشست از سلسله نشست‌های سهراب
ایران‌شناسی در قلمرو زبان آلمانی (دو گزارش تاریخی) | رودیگر اشمیت، مانفرد لورنتس
تاریخ هنر و نهادهایش: بنیادهای یک رشته (۱) | پاره‌ای دیگر از کتاب‌نگاشت توضیحی نظریه‌های تاریخ معماری و هنر
مهرداد قیومی بیدهندی
وبگاه تاریخ‌پژوهی و نظریه‌پژوهی معماری و هنر
