روستای کوخرد از توابع شهرستان بستک در استان هرمزگان است. در این روستا سکونت سابقه‌ای طولانی دارد و تا به امروز نیز، معماری منحصر به فرد آن باقی مانده است. شیوۀ زندگی و معماری‌ای که در پاسخ به آن شکل گرفته است، معماری این روستا را واجد عناصر، سازمان‌دهی، و تزییناتی خاص کرده است.
در این تحقیق، مبتنی بر آرای ایمس راپوپورت، فرض بر این است که «معماری یکی از مظاهر فرهنگ است»؛ از این رو، سعی داریم با شناخت خانه‌های محلۀ قبلۀ کوخرد بفهمیم که فرهنگ چگونه در معماری نمود پیدا می‌کند. برای تبیین پیوند فرهنگ و معماری و تدوین چارچوب نظری این تحقیق به آراء راپوپورت رجوع می‌کنیم و یکی از راهبردهای پیشنهادی او در مطالعات رفتار- محیط را مبنای این بررسی قرار می‌دهیم.
راهبرد این تحقیق کیفی، توصیفی - تحلیلی است؛ مبتنی بر گزینش و توصیف برخی متغیر‌های فرهنگی (ارزش‌ها، سبک زندگی، نظام فعالیت‌ها) متناسب با بستر تحقیق و بررسی پیوند آنها با کالبد خانه‌ها در محلۀ قبله کوخرد. خانه‌ها بر اساس عناصر ثابت، نیمه ثابت و غیرثابتشان تفکیک و بررسی شده‌اند. اطلاعات مورد نیاز این تحقیق به‌وسیلۀ مشاهده و مصاحبه با ساکنان سه خانه از خانه‌های این محله و برداشت از بنای آنها به دست آمده است؛ ۱. خانۀ محمد علی ایوب؛ ۲. خانۀ یوسف جم(بگ)؛ و ۳. خانۀ محمد توفیق. پیش از بحث از کالبد خانه و نسبت آن با چارچوب نظری تحقیق، پیشینه‌ای از هر خانه نیز ذکر شده است.
در نهایت شاهد اشتراکات و تفاوت‌هایی در خانه‌ها هستیم. اشتراکات استنباط‌شده دستاورد اصلی این تحقیق است که می‌تواند بر فرهنگ مردم این منطقه و تأثیر آن بر سبک زندگی و معماری‌شان دلالت کند؛ این خانه‌ها دارای فضاهای مشابهی هستند که با نظام ساماندهی مشابهی انتظام یافته‌اند و محمل فعالیت‌های مشابهی هستند: پیش‌آواز، دهرز، مجلس، ساباط و سه خانه از مهم‌ترین این فضاهاست. در هریک از این فضا‌ها فعالیت خاصی انجام می‌شده که نشان می‌دهد هر خانواده چگونه با نظر به خواست‌ها، نیاز‌ها و ویژگی‌های فرهنگی‌شان کالبد خانه را سازمان‌دهی کرده‌اند. همچنین تفاوت‌ها در سبک زندگی موجب شده که از فضا‌هایی با خصوصیات یکسان استفاده‌هایی متفاوت شود؛ چنان‌که در اتاق جانبی ساباط در خانۀ ایوب فعالیت آشپزی صورت می‌گیرد، اما در دو خانۀ دیگر این اتاق‌ها، اتاق‌های استراحت‌اند.
دانشکدۀ معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی
دانشجو: سهیل وحدانی
استادان راهنما: دکتر زهرا اهری، دکتر مهنام نجفی
داوران: دکتر زهره تفضلی، دکتر عاطفه کرباسی
زمان: دوشنبه ۸ شهریور ۱۴۰۰، ساعت ۱۴
تاریخ هنر و نهادهایش: بنیادهای یک رشته (۱) | پاره‌ای دیگر از کتاب‌نگاشت توضیحی نظریه‌های تاریخ معماری و هنر
مهرداد قیومی بیدهندی
تاریخ معماری چیست؟(۳) | پاره‌ای دیگر از کتاب‌نگاشت توضیحی نظریه‌های تاریخ معماری و هنر
مهرداد قیومی بیدهندی
دیدگاه‌های فمینیستی درباره‌ی فضاهای جنسیت‌زده در تاریخ هنر و معماری مدرن | برگزاری همایش: چرا زنان معمار بزرگی وجود نداشته‌اند؟
حیات ذهنی مورخ معماری: بازگشایی پرونده‌ی تاریخ‌نگاشت اولیه‌ی معماری مدرن | پاره‌ای دیگر از کتاب‌نگاشت توضیحی نظریه‌های تاریخ معماری و هنر
مهرداد قیومی بیدهندی
وبگاه تاریخ‌پژوهی و نظریه‌پژوهی معماری و هنر
