در برخی ترجمهها و حتی کتابهایی که به پارسی نوشته شدهاند، مانند کتیبههای یادمانی فارس از میرزاابوالقاسمی (۱۳۸۷)، عبارت «کتیبههای یادمانی» تکرار شدهاست. پایگاه دیشکنری آکسفورد معنی Monument را علاوه بر «مجسمه، بنا یا سازهای که برای یادبود شخص یا رویداد برجستهای ساخته شده باشد»، معنی کرده است: «A building, structure, or site that is of historical importance or interest.» که به معنای هر بنا، سازه یا سایتی است که اهمیت تاریخی داشته باشد. همچنین این پایگاه، Monumental را «Of or serving as a monument» یعنی بخشی از یک Monument یا چیزی که در بنا به کار رود معنی کردهاست. گویا بجای آن که «The Monumental Inscriptions» را «کتیبۀ یادمانی» معنی کنیم، دقیقتر آن است که در بحث تاریخ معماری، آن را «کتیبهای که متعلق به بناست» یا به عبارت روانتر «کتیبۀ معماری» معنی کنیم. کما اینکه گلچین عارفی عنوان «The Monumental Inscriptions …» برای کتاب بلر (1992) را «... کتیبهها در معماری...» ترجمه کرده است. و بلر (۱۳۹۴) نیز در درآمد کتاب خود به وضوح توضیح میدهد که پژوهش او کتیبههای آثار معماری را در بر میگیرد. اگر او معنای یادمان را از کلمۀ Monument مراد داشت، عنوان پژوهش او، کتیبههایی را دربرمیگرفت که یادمانی باشند و چون بارزترین نمونههای «یادمانی بودن کتیبه» در سنگ قبرها است که به یاد متوفی بر آرامگاه او نصب میشود، یکی از مهمترین موضوعات تحقیق او، سنگ قبرها میشد. درحالیکه او در همان درآمد تصریح میکند که سنگ قبرها مورد پژوهش او نیستند. پس به کاربردن کتیبۀ یادمانی برگردانِ نادقیقی از «Monumental Inscriptions » است. ترجمۀ دقیقِ آن «کتیبۀ مربوط به بنا» یا همان «کتیبۀ معماری» است.
تاریخ هنر و نهادهایش: بنیادهای یک رشته (۱) | پارهای دیگر از کتابنگاشت توضیحی نظریههای تاریخ معماری و هنر
مهرداد قیومی بیدهندی
تاریخ علتشناسی انحطاط و عقبماندگی ایرانیان و مسلمانان از آغاز دورۀ قاجاریه تا پایان دورۀ پهلوی | جلسه بررسی و گفتگو دربارهی کتاب
تاریخ معماری چیست؟(۳) | پارهای دیگر از کتابنگاشت توضیحی نظریههای تاریخ معماری و هنر
مهرداد قیومی بیدهندی
تاریخ فرهنگی هنر آسیایی | فراخوان ارسال پیشنهاده برای مشارکت در تألیف کتاب
وبگاه تاریخپژوهی و نظریهپژوهی معماری و هنر
