صبا مدنی
معایب المعمار
صبا مدنی
مدّتی پیش یادداشتی با عنوان «معماری پس از شهریور ۱۴۰۱» در روزنامۀ اعتماد و بعداً در آسمانه منتشر شد که موضوع آن بررسی و پیش‌بینی تأثیر دگرگونی‌های اجتماعی برآمده از جنبش اجتماعی «زن، زندگی، آزادی» بر معماری بود. صرفِ اندیشیدن به چنین موضوعی و نوشتن درباره‌اش از دید من کاری بسیار باارزش آمد؛ زیرا بررسی آنچه گذشت و اثری که گذاشت، در ارزیابی این حرکت اجتماعی فداکارانه و قدردانی از آن بسیار مؤثر است؛ به‌علاوه، پیش‌بینی ظرفیت‌های موجود برای تغییر، می‌تواند حرکت به سوی تغییر را در درجۀ نخست تعیّن ببخشد و چه‌بسا تسریع کند، چه پیش‌بینی‌ها محقق بشود...
۸ مارس و «برآمدن زنان معمار»
صبا مدنی
دوران کرونا اگر فقط یک خوبی داشته، این است که عوضِ اینکه رویدادهای علمی آن طرف دنیا را فقط در حد عناوین و اسامی و اگر خیلی سخاوتمند باشند، یک چکیدۀ ۱۰۰ کلمه‌ای، خبردار بشویم، از سر میز کارمان می‌توانیم شرکت‌کننده‌شان باشیم و سؤال‌هایمان را هم بپرسیم.انجمن مورخان معماری با همراهی انجمن مورخان معماری بریتانیا، در نکوداشت ۸ مارس، روز جهانی زنان، دیشب وبیناری برگزار کرد با عنوان تقریبی «برآمدن زنان در حرفۀ معماری: مقایسۀ چشم‌اندازها در ایالات متحده و بریتانیا». هر کدام از سخنرانی‌های ۱۰ دقیقه‌ای به معرفی یکی از زنان پیشگام در حرفۀ معماری در این کشورها اختصاص...
هدیۀ پنجاه‌وسه‌سالۀ شهرداری تهران، دسترس به اسنادِ سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی ایران از خانه و یک خاطره
صبا مدنی
تقریباً همۀ دوستان و آشنایان جوانم که در حوزۀ تاریخ معماری ایران کار و تحصیل می‌کنند، خاطره‌ای دارند که مضمونش دشواری در دسترس به اسناد و منابع در اثر وظیفه‌شناسی و جدّیت کارکنان آرشیوها و کتابخانه‌های سراسر ایران است؛ به عبارتی تقریباً همه از دست آنها دل پُری دارند. همین آرشیو ملی ایران واقع در بزرگراه حقانیِ تهران، در همین دو‌ـ‌سه سال اخیر چند بار قواعد و ضوابط استفاده از اسناد را تغییر داد و هر بار، در گروه تلگرامی مشترکی که با آن جمع دوستان و آشنایان داریم، یکی شرح ماوقع و شرایط جدید و در حاشیه‌اش دشواری یا...
تاریخ و تاریخ معماری
صبا مدنی
اریک فرنی [۱]| ترجمه صبا مدنی «تاریخ» برچسب واقعا ناجوری است. شاید این حرفم مصداق «مرغ همسایه غاز است» باشد؛ اما به نظر من اگرچه که موضوع‌های دیگری هم هست که به طرز فریبنده‌ای غامض باشد، «تاریخ» با همین نامش حتی پیش از اینکه آدم شروع به فکر کردن به مشکلات موضوع کند، پیچیدگی‌های کاملا نامربوطش را عرضه می‌کند. این اتفاق دست‌کم چهار صورت دارد. نخست اینکه تاریخ هم به معنای گذشته است و هم به معنای مطالعۀ دانشگاهی گذشته؛ انگار اجرام آسمانی را «ستاره‌شناسی» بنامیم یا نوع انسان را «انسان‌شناسی». دوم اینکه، چون تکیۀ آن بر اسناد مکتوب است،...
گزیدۀ کتاب: گفتگو در باغ
صبا مدنی
شاهرخ: چرا آن‌قدر دور برویم، مثل باغ همکارانِ خودت.فرهاد: مینیاتوریست‌ها؟شاهرخ: بیشتر صحنه‌ها از روی طرح باغ ساخته شده.فرهاد: طرح یا تصویر ذهنی؛ تصوری که از باغ وجود داشت.شاهرخ: درست است؛ از روی خیالِ باغ، باغِ خیال. حتی در صحنه‌های رزم، «رستم» و «سهراب» دارند کُشتی می‌گیرند تا پشتِ هم را به خاک برسانند اما چند ردیف کاج و سرو، دایره‌وار، دورشان را گرفته است و اسب‌ها، که آنها نیز پدر و پسرند، بَرگُستوان‌پوشیده و دشمن‌خو، روبه‌روی هم سرِ دست بلند شده‌اند.فرهاد: در تصویری دیگر، میدانِ همین ماجرا در دامنۀ کوهی است پوشیده از چند درخت سرو که در آن اسب‌ها...
نظر به درد دیگران*
صبا مدنی
موزۀ پرگامون برلین از سه ماه پیش میزبان نمایشگاهی است از عکس‌های آثار تاریخی یمن؛ نمایشگاهی که تا پایانش ۲-۳ روز بیشتر باقی نمانده است. معرفی نمایشگاه در وبگاه موزه به این قرار است: «بناهایی که چشم را می‌گیرد: میراث معماری یمن» معماری جزو عالی‌ترین دستاوردهای فرهنگی یمن است. بسیار پیش از زمانۀ ملکه سبا، جریان قدرتمندی از شیوه‌های سنتی ساختمانی در هماهنگی با پستی‌وبلندی‌های متنوع جنوب شبه‌جزیرۀ عربستان و وضعیت چالش‌برانگیز اقلیمی آن ابداع شده بود. محیط مصنوع یمن را برج و باروهای مستحکم و خانه‌های برجی و روستاهایی شکل می‌دهد که به دقت بر سر ارتفاعات مستقر شده...
معرفی کتاب: معماری و دولت رفاه
صبا مدنی
در دهه‌های بعد از جنگ جهانی دوم، تا حدی در پاسخ به [شرایط] جنگ سرد، دولت‌هایی در اروپای غربی برنامه‌هایی بلند‌پروازانه برای رفاه اجتماعی و بازتوزیع ثروت تدوین کردند؛ هدف آنها ارتقای زندگی روزمرۀ شهروندانشان بود. اجرای بسیاری از این برنامه‌های دولت رفاه ــ شامل مسکن، مدرسه، شهرهای جدید و مراکز فرهنگی و تفریحی ـــ نیازمند ساخت و ساز جدید بود، و نیز رویکردی جدید به طراحی معماری به دنبال داشت؛ رویکردی که در آن اهداف رفاهی این برنامه‌ها ــ که بودجۀ دولتی داشت ــ ترسیم و بحث شده بود. اثر این رویکرد بر معماران و طراحی معماری عمیق و...
گزیدۀ کتاب: معماری شادمانی
صبا مدنی
یکی از خانه‌های دیوار به دیوار در خیابانی مشجر. صبح زود فریاد بچه‌ها و صدای بزرگ‌ترها در خانه طنین انداخته بود اما از چند ساعت پیش که آخرین نفر (به همراه کیف مدرسه‌اش) آنجا را ترک کرد، خانه صبح را به تنهایی پشت سر گذاشت. خورشید تا سنتوری‌های ساختمان‌های روبه‌رو بالا آمده و پنجره‌های طبقۀ همکف را غرق در نور می‌کند، به دیوارهای داخل خانه رنگ زرد کم‌رنگ می‌زند و به آجرهای قرمز و رگه‌دارِ نما گرما می‌بخشد. ذرات گرد و غبار طوری در میان پرتوهای خورشید حرکت می‌کنند که گویی در حالت تبعیت از ریتم بی‌صدای والس هستند. صدای...
آسمانه و پلاسکو
صبا مدنی
نویسندگان آسمانه کم‌تر به مسائل جاری و روز معماری و شهر در ایران می‌پردازند. این یک واقعیت است؛ اما حاصل سیاست و قاعده‌ای نیست. در حد شناختم از بسیاری از دوستان، می‌دانم که با جدیت مسائل را دنبال می‌کنند؛ اما علائق، دغدغه‌ها، حوزه‌های تخصص، و احتیاط برای پرهیز از اظهارنظرهای کم‌مایه، به نظرم ترکیبی از این‌ها موجب می‌شود بسیاری از مسائل، از تخریب هر روزۀ میراث فرهنگی تا برگزاری مسابقات و تصمیمات مدیران شهری و غیره، مگر چند استثنا، کم‌تر در آسمانه بازتاب داشته باشد. در چنین فضایی، سخت است که آدمی نه چندان شجاع مثل من بخواهد به یکی...
پلاسکو را فراموش نکنیم
صبا مدنی
۱. صبح روز ۳۰ دی‌ماه ۱۳۹۵ در طبقات بالایی ساختمان پلاسکو با جرقه‌ای نابهنگام، حاصل اتصال در سیم‌کشی برق در مجاورت یک کپسول نشت‌کردۀ گاز، آتش‌سوزی مهیبی آغاز شد. اما واقعاً چه شد که آتش‌سوزی پلاسکو روی داد؟ به علت جرقۀ نابهنگام و نشت گاز؟ یا به علت اینکه به جز آن کپسول گاز کارگران در زمستان سرد تهران راه دیگری برای گرم کردن محیط کارشان نداشتند؟ یا آنکه کارفرما راه امنی برای گرم کردن آن کارگاه فراهم نکرده بود؟ شاید آتش‌سوزی غیرقابل اجتناب بود اما مالک ساختمان، بنیاد مستضعفان، می‌بایست از پیش تمهیداتی برای پیشگیری از گسترش سریع آن...
وبگاه تاریخ‌پژوهی و نظریه‌پژوهی معماری و هنر
