کاخ لشکری‌بازار اهمیتی خاص دارد؛ از جمله کاخ جنوبی (یا «کلان») منسوب به محمود غزنوی (۳۸۸- ۳۴۲ق/ ۱۰۳۰ - ۹۹۸م) (۴۳) که به جهت اندازه‌اش، انتظام منطقی و ایوان-تالارِ واقع بر کنارهٔ رودخانه چشمگیر است. این ایوان-تالار در پشتِ گنبدخانهٔ ایوان داری قرار دارد که بر محور اصلی بنا نشسته است. طرح این بنا از نخستین طرح‌های مفصلِ چهارایوانی در معماری اسلامی است؛ مشروط بر اینکه بناهای منفرد با نقشهٔ چهارایوانی یا دو ایوانی را نادیده بگیریم. دیوارهایش دوال‌های منقوش، کتیبه‌های قرآنی (از جمله کتیبه‌ای در وصف حضرت سلیمان که بر تخت نشسته و ملکهٔ سبا را به حضور می‌پذیرد) و نقشو هندسی با آجر و گچ. در کل، کاخ جنوبی آشکارا پیرو سنت سامرایی مدینه گستردهٔ خشتی است؛ هرچند که ابعادش بیسیار کوچکتر از کثیری از نیاکانش در میان‌رودان است.
- منبع:
قیومی بیدهندی، مهرداد. مجموعهٔ هنر در تمدن اسلامی (معماری۱). تهران: سمت، ۱۳۹۷. ص۳۵۴-۳۵۲.
- مأخذ تصاویر: https://archnet.org/sites/19956
فرزاد زره‌داران:
زبان تاریخ هنر | پاره‌ای دیگر از کتاب‌نگاشت توضیحی نظریه‌های تاریخ معماری و هنر
مهرداد قیومی بیدهندی
تاریخ هنر: مفاهیم اصلی | پاره‌ای دیگر از کتاب‌نگاشت توضیحی نظریه‌های تاریخ معماری و هنر
مهرداد قیومی بیدهندی
تاریخ هنر و روش‌هایش: گلچین انتقادی | پاره‌ای دیگر از کتاب‌نگاشت توضیحی نظریه‌های تاریخ معماری و هنر
مهرداد قیومی بیدهندی
نظریه برای تاریخ هنر | پاره‌ای دیگر از کتاب‌نگاشت توضیحی نظریه‌های تاریخ معماری و هنر
مهرداد قیومی بیدهندی
وبگاه تاریخ‌پژوهی و نظریه‌پژوهی معماری و هنر
