جلسۀ مجازی دفاع از پایاننامۀ کارشناسیارشد مطالعات معماری ایران
«مناسبات حضور زنان و معماری بازار تهران: از عهد ناصری تا انتهای دورۀ قاجاریه»| مریم عمارلو
استاد راهنما: دکتر مهرداد قیومی
داوران: دکتر زهره تفضلی، دکتر مهنام نجفی
زمان: سهشنبه ۵ اسفند ۱۳۹۹، ساعت ۸ تا ۱۰ صبح
بازار تهران از مهمترین مکانهای عمومی شهر تهران در دورۀ قاجاریه بود که در وجوه مختلف زندگی مردم آن دوران نقش داشت. افراد به سبب امور مختلفی از خرید گرفته تا تفریح، به بازار میرفتند. اغلب بر پردهنشینی و محصوریت زنان در خانهها تأکید شده است اما جستجو در منابع نشان میدهد که زنان هم به بازار میرفتند، گاه بنا به ضرورت و گاه برای تماشا. منابع چندان به حضور زنان در بازار توجه نکردهاند اما از خلال همان اندک شواهد موجود، تحقیق حاضر در پی یافتن حضور یا غیبت زنان در بازار، چگونگی حضور و عوامل موثر بر آن، مکانهایی از بازار که زنان بیشتر در آن حضور داشتند و یافتن ارتباط بین معماری و حضور زنان در بازار تهران است. در این تحقیق برای یافتن مناسبات حضور زنان با معماری بازار تهران با روشی تفسیری- تاریخی سراغ منابع درجۀ اول موجود همچون سفرنامهها، خاطرات، روزنامهها و گزارشهایی از شهر رفتهایم و با نگاهی که در جستجوی حضور زنان در بازار بود، منابع، نقشهها و تصاویر را بازبینی کردهایم. بازارعرصهای برای بسیاری از فعالیتهای روزمرۀ مردم، محل برگزاری شماری از مناسبتها و مکان رخدادن برخی رویدادهای مهم بود پس حضور زنان در بازار تهران را ابتدا از منظر زندگی روزمره و سپس از دریچۀ مناسبتها و رویدادها بررسی کردهایم. زمان همواره برای حضور زنان در بازار مهم بود؛ چه در بازۀ یک شبانهروز و چه در گاهشماری یک سال؛ به همین سبب ساختار کلی تحقیق بر پایۀ زمان تنظیم شده است. در دورۀ تاریخی مد نظر این تحقیق، تقریباً همۀ زنان محدودیتهایی برای حضور در مکانهای عمومی داشتند اما این محدودیتها برای افراد مختلف، متفاوت بود. با بیان محدودیتهای زنان، میبینیم که چگونه محدودیتهای بیشتر گروهی از زنان منجر به حضور عدۀ دیگری از آنان در بازار میشود. همچنین عامل تأثیرگذار امنیت در حضور زنان را بررسی میکنیم؛ در مسیر رسیدن به بازار، حضور در بازار و فعالیتهایی همچون خرید کردن. خرید کردن از بازار، عامل مؤثری بر حضور زنان بود که احتمالا زمینهساز تغییراتی در کالبد بازار شده است. منفعت حاصل از خرید و فروش در بازار ضرورت فراهم کردن فضایی مناسب برای حضور زنان را ایجاب میکرد. رویدادها و آیینها فرصتی برای حضور چشمگیر زنان بود. زنان به دلایل گوناگون و در اوقات مختلف در بازار تهران حضور داشتند و در بسیاری از موارد حضورشان از معماری بازار تأثیر میپذیرفت و گاه بر بازار تأثیر میگذاشت.
از این پیوند میتوانید از طریق برنامۀ ادوبی کانکت به صورت مهمان در جلسه شرکت کنید: