خانهٔ ملک در بازار تاریخی تهران قرار دارد. ملک در سال ۱۲۹۷ خورشیدی این خانه را برای تأسیس کتابخانه و موزه شخصی خود در نظر گرفت؛ و در سال ۱۳۱۶ بعد از افتتاح رسمی کتابخانه خصوصاش در خانهٔ بازار، آن را با تمام اسباب و اثاثیه وقف آستان قدس رضوی کرد. در این پایاننامه کوشیدیم با توجه به نحوه استفاده توأمان از خانه برای فضای کتابخانه و موزهٔ ملی ملک و سکونت ملک به شناختی از مجموعهٔ خانه و روابط موجود بین عرصهٔ خصوصی و عمومی دست پیدا کنیم.
ما در این تحقیق با رجوع به کالبد خانهٔ بازار، اسناد تاریخی کتابخانه و موزهٔ ملّی ملک، تاریخ شفاهی زندگی حسین آقا ملک، جراید و مکتوبات به توصیف کالبد خانهٔ بازار و تغییرات آن، شرح نحوه شکلگیری کتابخانه و موزهٔ ملّی ملک و تأثیر آن بر کالبد خانه، بررسی نحوه و میزان سکونت او در خانهٔ پدریاش پرداختیم.
حسین آقا در طول پنجاه سالی که این خانه را در اختیار داشت یکی از عمارتهای خانه را تخریب و یک عمارت نوساز برای کتابخانه و قرائتخانه ساخت. همچنین وی تالارهای عمارت بیرونی خانه را با ویترینهای نمایش آثار تاریخی تبدیل به موزه کرد. ملک با وجود این که خانهٔ پدریاش را تبدیل به یک کتابخانه و موزهٔ عمومی کرده بود در این خانه منزل داشت.
در فصل اول این پژوهش به بررسی کالبد خانهٔ ملک و تغییرات آن پرداختیم. در فصل دوم تلاش کردیم خانه و نحوه زندگی ملک در خانه بازار را از منظر کتابخانه و موزه ببینیم. و در فصل سوم به شرح و بررسی نحوه و میزان سکونت حاج حسین آقا در خانهٔ بازار پرداختیم. در این فصل با تفصیل بیشتری در مورد نحوه و فضاهای سکونت ملک در خانهٔ پدری و دیگر افرادی که در این خانه اقامت داشتند و تأثیراتی که حضور کتابخانه و موزه بر نحوه زندگی ملک در خانه داشت صحبت کردیم.
از این پیوند میتوانید از طریق برنامۀ ادوبی کانکت به صورت مهمان در جلسه شرکت کنید:
http://194.225.24.96/defa-memari-4
دانشکدۀ معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی
خانهٔ ملک در بازار تهران|محمد صادق نجفزاده
استاد راهنما: دکتر زهرا اهری
داوران: دکتر محمد غلامعلی فلاح، دکتر نیلوفر رضوی
زمان: چهارشنبه ۳ شهریور ۱۴۰۰، ساعت ۱۰ صبح