پیامدهای نو-اروپامحوری و علم برای تاریخنگاری هنر و معماری اسلامی
محمدمهدی طاهری
پیامدهای نو-اروپامحوری و علم برای تاریخنگاری هنر و معماری اسلامی[1] سامر عکاش مقدمه اخیراً کتابی گرانقدر در دو جلد با عنوان دستک معماری و اسلامی[2] بهویرایش فینبر فلاد[3] و گلرو نجیباوغلو[4] چاپ شده است که حاصل همکاری بیسابقۀ دانشوران ممتاز این حوزه برای نقد و بازتعریف چارچوبهای قدیمی هنر و معماری اسلامی در بستر معانی و معادلههایی تازه هست.[5] مقدمۀ مفصلی که فلاد و نجیباوغلو بر کتاب نوشتهاند روایتی دقیق و منسجم از شاخصهای روششناختی و مفهومی رشته عرضه میکند و نیز به مسئلههای اساسی رشته میپردازد که از بدو تولدِ حوزه همراه آن بودهاند. عمدۀ مباحث آنها در...
پیشنهادی برای جاینامشناسی تاریخی اهواز
روحالله مجتهدزاده
اهواز، زادگاه و سکونتگاهم، در بیست سال اخیر یکی از موضوعات اصلی مطالعاتم بوده؛ زمانی که این مطالعات را، به توصیه و راهنمایی استاد فرزانه زندهیاد باقر آیتاللهزاده شیرازی (ره)، آغاز کردم، مطالعه از منظر تاریخ شهر و معماری درباب اهواز بسیار اندک و بهواقع ناچیز بود. خوشبختانه در سالهای اخیر، به یمن دورههای تحصیلات تکمیلی شهرسازی و مطالعات معماری و حضور جمع زیادی از دانشجویان اهوازی یا تحصیلکردة اهواز در این دورهها، پژوهش درباب تاریخ شهر و معماری اهواز گسترش کمّی و کیفی مطلوبی یافته و شاید دیر نباشد روزی که بتوان مطالعه درباب اهواز را نیز، چون شهرهای...
شب طبیعت، تاریخ و فرهنگ ایران | هفتصد و پنجاه و پنجمین شب از شبهای بخارا
کتاب «ایرانشناسی: طبیعت، تاریخ و فرهنگ ایران»، همچنان که از نام آن پیداست، بر سه مقوله تأکید دارد. نویسندهی کتاب، منصور قربانی، بر این باور است که تاریخ یک کشور بر طبیعت آن نگاشته میشود و فرهنگ حاصل وصلت نانوشتهی این دو است. یک فصل از کتاب به طبیعت ایران اختصاص یافته است. در مقولهی تاریخ، نگارنده مانند یک دوربین، از سرگذشت ۷۰۰۰ سالهی فلات ایران و چگونگی زندگی مردمان آن فیلمبرداری کرده است. آنگاه با بازبینی فیلم سعی کرده که فیلمنامهای بر اساس واقعیت بنگارد.
«مسجد سنجیدهی قزوین: کارکرد و زمان ساخت» | لیلا قاسمی، زهره تفضلی
در محلهی کهن راهری در شهر قزوین، بنایی تاریخی با نام «مسجد سنجیده» وجود دارد. تاریخِ ساختِ این بنا و بانی آن نامشخص است. با در نظر گرفتن برخی شواهد کالبدی در بنا و برخی شواهد در گزارشهای مرمتیِ بنا و نظر به اینکه برخی محققان پیشین با توجه به شباهت فرم بنا به مقابر، احتمال تغییر کارکرد این بنا را مطرح کردهاند، به نظر میرسد کارکرد اصیل بنا چیزی غیر از مسجد بوده و در دورهای کارکرد آن تغییر یافته است. دربارهی کارکرد اصیل آن نظراتِ مختلفی وجود دارد.
اسطوره و اسطورهشناسی نزد ژرژ فردریش کروزر | نخستین نشست از سلسله نشستهای سهراب
برگزارکننده: گروه پژوهشی میتاوخته، موسسهی فرهنگی هنری کتابآرایی ایرانی میزبان: نگارخانهی لاجورد
مقبرهٔ سامانیان، بخارا
مقبرهٔ سامانیان بنایی نسبتاً کوچک به شکل مکعب با چهارطاقی گنبدین است که آن را یکسره از آجر مرغوب ساختهاند و سراسر وجوه بنا را، به جز سطح گنبد، با نقوش آجری ظریف و متنوعی آراستهاند که با مهارتی کمنظیر ساخته شده است. بنا دارای چهار وجه کاملاً یکسان و همشکل، با چهار سردر در میانهٔ اضلاع و چهارستون سهربعی ــ پیلَک ــ در چهار گوشهٔ بنا است. بر فراز بنا، گنبدِ نیمکروی با چهار قبهٔ کوچک در پیرامون آن، در چهار گوشهٔ بام قرار دارد.
ایرانشناسی در قلمرو زبان آلمانی (دو گزارش تاریخی) | رودیگر اشمیت، مانفرد لورنتس
ایرانشناسی در آلمان سنّتی غنی است و سابقهای چندصدساله دارد. بهواقع هیچیک از حوزههای گوناگون پژوهش در تاریخ و فرهنگ ایران کهن، اعمّ از باستانشناسی، زبانشناسی، دینپژوهی، فقهاللغه و جز آنها را نمیتوان نام برد که آلمانیها در آن نقش عمده ایفا نکرده و دستاوردهای نظرگیر نداشته باشند.
تاریخ هنر و نهادهایش: بنیادهای یک رشته (۱) | پارهای دیگر از کتابنگاشت توضیحی نظریههای تاریخ معماری و هنر
مهرداد قیومی بیدهندی
الیزابت منسفیلد، استاد تاریخ هنر در دانشگاه ساوت در سوانی امریکا، در این کتاب، مقالاتی را بر محور موضوع بررسی رشتهی تاریخ هنر را از طریق نهادهایش گرد آورده است. او معتقد است نهادها و مؤسسات مربوط به تاریخ هنرند که معیارهای متداول در تاریخ هنر را بهوجود میآورند. پرسش اصلی این کتاب نیز پرسش از چیستی تاریخ هنر است؛ اما به طرزی متفاوت با دیگر کتابها. این پرسش صرفاً پرسشی فلسفی یا روشی نیست؛ بلکه پرسشی معطوف به متن عالم حرفهی تاریخ هنر است.
نگاهى گذرا بر فاجعۀ دردناک پلاسكو
پرویز پیران*
به مناسبت سالگرد آتشسوزی ساختمان پلاسکو
فرزین فردانش*
نگاهی به پدیدۀ کنشگرنمایی در بستر فاجعۀ پلاسکو
علی طیّبی*
مدیریت شهری و فعالیتپذیری شهر
فردین یزدانی*
گنبد عالی ابرقو
فرزاد زرهداران
این بنا قدیمترین بنای تاریخدار ابرقوست. استقرار بنا بر بلندی، عظمت آن را تشدید کرده است. بنا مقبرهای هشتپهلو با گنبدی نیمکروی است؛ تماماً از سنگ ساخته شده، مگر رویهٔ گنبد که در اصل پوشیده از آجری نازک بوده که امروز فروریخته است. در داخل بنا، جز یک محراب گچی دیده نمیشود و آثار قبرها از میان رفته است. در بخش بالاییِ بنا، در زیر گنبد، در هر ضلع دو طاقنما تعبیه شده است. دو کتیبه در بنا وجود دارد: یکی بر سردر و دیگری در بخش بالاییِ گریو گنبد، که در آنها از سازنده و مدفونان و تاریخ احداث...